Henia Rzondzinski

Henia, Varşova’nın 60 kilometre doğusunda, çoğunlukla Yahudilerin yaşadığı küçük Kaluszyn kasabasında yaşayan bir ailenin çocuğuydu. 1930'lu yılların başlarında kasabada yüzlerce Yahudi çalışıyordu. Bunlardan kimi küçük el sanatları atölyelerinde çalışırken, kimi terzi ve marangozdu. Diğerleri ise ibadet şalı dokuma ustası ve kürk manto üreticisi olarak daha büyük işletmelerde çalışıyordu. Henia yirmili yaşlarına geldiğinde eşi Welwel ile birlikte Varşova'ya taşındı.

1933–39: Üç ay önce savaş çıktığında pek çok Yahudi, doğuya doğru yapılan toplu çıkışın bir parçası olarak Varşova'dan ayrıldı. Bunlar çoğunlukla Almanların kendilerini zorunlu çalışma kamplarına sürgün edebileceğinden korkan genç ve orta yaşlı erkeklerdi. Welwel Varşova'dan ayrılmadı. Onun güvenliğinden endişeleniyorum ama beni çocuklarımız Miriam ve Fiszel ile yalnız bırakmayı aklından bile geçirmez. Nowolipki Caddesi'ndeki küçük bakkal dükkânımızı işletmeye devam etmek için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz.

1940–43: Yahudi mahallesinin ortasında kurulan Yahudi gettosu birkaç hafta önce mühürlendi. Gesia Caddesi'ndeki evimiz ve dükkânımız gettoda bulunuyor. Yasal olarak çok az miktarda yiyeceğin kampa girmesine izin veriliyordu. Dolayısıyla stoklarımız tükenmişti. Müşterilerimizin çoğu, 800 kalorilik tayınımızda olmasına izin verilen temel ürünleri alıyordu: Ekmek, patates ve suni yağ. İmkânı olan bir kısmımız da karaborsa ürünlerle gıdalarımızı tamamlıyorduk.

Henia ve ailesi savaştan sağ çıkamadı. 1942 yazında ya da 1943 başında Treblinka toplama kampına sevk edildiklerine inanılıyor.