Lisa Nussbaum

Lisa, Alman sınırının yaklaşık üç mil yakınındaki bir kasabada yaşayan Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi, kuşaklar boyunca o kasabada yaşıyordu. Lisa'nın babası, Almanya ile kaz ticareti yapıyordu. Annesinin ise bir kumaş dükkânı vardı. Lisa'nın büyükannesiyle beraber geniş, tek katlı, sıvalı bir evde yaşıyorlardı. Lisa, Raczki'deki küçük bir İbrani okuluna gidiyordu.

1933–39: 1937 yılında bir devlet okuluna gitmeye başlamıştım. Beşinci sınıftayken bir gün teneffüste birkaç çocuk beni saçımdan yakaladı. Onlara başkaları da katıldı ve beni duvara yasladılar. "Sizin İsa'yı çarmıha gerdiğiniz gibi biz de seni çarmıha gereceğiz" diyerek kollarımı ayırdılar. Anneme ağlayarak okula gitmeye korktuğumu söyledim. 1 Eylül 1939'da savaş başlamıştı. Bir at arabasıyla doğuya gittik. Çocukluk hatıralarımın bulunduğu bir defteri de yanıma almıştım.

1940–44: 1941'de Slonim gettosundaydık. O sene annem, benim ve kız kardeşimin gettodan kaçmamızı sağlamıştı. Yakınlardaki bir ormanda saklanırken korkunç bir manzarayla karşılaştık. Yahudileri vurarak çukurlara atıyorlardı. O sırada bir ormancı bizi yakaladı ve öldürüleceklerin durduğu yere götürdü. Fakat biz Hıristiyan bir kadının katliam sona erene kadar bizi sakladığı bir kasabaya kaçtık. Gettoya döndüğümüzde annemizin öldürüldüğünü öğrendik. 1942 yılında kaçtım ve bir sene sonra, 1943'te, önce Vilna'daki Yahudi direnişine, sonra da Naroch Ormanı'ndaki partizanlara katıldım.

1944 yazında Lisa, biriminin faaliyette bulunduğu bölge Sovyet kontrolüne girince özgürlüğüne kavuştu. 1947 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etti.