Welek Luksenburg

Welek, Batı Polonya’da bir sanayi kenti olan Dabrowa Gornicza’da büyüdü. Babası Simcha, toptan et tüccarıydı. Annesi Rozalia, Kadın Uluslararası Siyonist Örgütü’nün yerel şubesinin başkanı olarak çalışıyordu. Welek’in ağabeyi Szlomo diş doktoruydu. Luksenburg’lar, Dabrowa Gornicza’da yaşayan diğer birkaç bin Yahudi arasındaydı.

1933–39: Kentteki diğer pek çok çocuk gibi Welek de devlet okuluna devam etti. Ailesi çok dindar olduğundan Şabat geleneği sebebiyle Cumartesileri okula gitmiyordu. Welek okulda sınıf arkadaşları tarafından dövülüyor ve “Hıristiyan-Katili” diye çağırılıyordu. Ayrıca yerel Yahudi karşıtları, Dabrowa’daki Yahudi dükkânlarına karşı boykot başlattılar. Welek 16 yaşına geldiğinde Alman birlikleri Polonya’yı işgal etti. 3 Eylül 1939’da Dabrowa ele geçirildi ve buradaki Yahudiler ayrımcı yasalara tabi tutuldu. Kürklere ve diğer değerli eşyalara el konuldu. Yahudi işletmeleri belirlendi ve ele geçirildi.

1940–45: 1941’de Alman yetkililer, kentteki Yahudiler’i gettoya yerleşmeye zorladı. Ertesi yıl diğer Yahudilerle birlikte Welek’in ebeveynleri, Dabrowa’dan can verdikleri Auschwitz-Birkenau ölüm merkezine sürgün edildi. Welek, Szlomo çalışma kampında yaralandı ve ölüm kampına gönderildi. Mart 1943’te getto tasfiye edilmeden sadece birkaç ay önce Welek, Blechhammer kampına nakledildi. Daha sonra büyük Auschwitz toplama kampı ağının bir parçası hâline gelen Gleiwitz çalışma kampına gönderildi. Burada Hinda Chilewicz adlı mahkûmla yakın arkadaş oldu. Ocak 1945’te mahkûmlar ölüm yürüyüşüne çıkarıldı.

Welek ve diğer erkek mahkûmlar, Sachsenhausen toplama kampına götürüldü. Buradan Flossenbürg ve Regensburg kamplarına tahliye edildiler. Mayıs 1945’te Amerika Birleşik Devletleri birlikleri yaklaşırken SS subaylar, Avusturya’ya doğru ölüm yürüyüşündeki mahkûmları terk etti. Alman bir çiftçi Welek’i yol kenarında buldu ve onu Amerikalılar’a teslim etti. Ekim 1945’te Hinda’yla bir mülteci kampında bir araya geldiler. 2 Mart 1947’de evlendiler.