Dezso Rozsa

Dezso, Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de yaşayan Yahudi bir ailenin çocuğuydu. Babası kemancıydı. Dezso, üniversitenin İngilizce bölümünü bitirdi ve bir dil öğretmeni oldu. Kendisi birçok lise dilbilgisi kitabı yazmıştır. 1914 yılında bir matematikçi olan Iren Hajdu ile evlendi. Çiftin iki çocuğu oldu: 1918 yılında doğan kızı Eva ve Eva'dan yedi yıl sonra doğan oğlu Pal.

1933–39: Yahudi karşıtı Başbakan Teleki tekrar başa geldiği için en kötüsünün olmasından korkuyorum. Teleki on dokuz yıl önce, 1920'de, lise ve üniversitelere girebilecek Yahudi sayısını yüzde 6'ya indiren bir yasa çıkardı. Bu yüzden çocuklarım, sürekli en iyi notları almak zorunda hissediyor. Şimdi Teleki ve diğer sağcılar, devlet okullarında görev alan Yahudi öğretmenleri işlerini bırakmaya zorlayan yeni bir yasa çıkardı. Erken emekli olmaya zorlanıyorum.

1940–44: Bugün 59. yaş günüm ve Pal ile birlikte Eva'yı ziyarete gittik. Eva geçen sene, 1943'te, komünist olduğu için tutuklandı ve hapse atıldı. Ancak orada tüberküloza yakalandıktan sonra Budapeşte'nin dışındaki bir sanatoryuma gönderildi. Oraya vardığımızda bize yeni duyduğu haberleri iletti. Almanlar ülkeye girmişti! Orayı hemen terk etmemiz ve ormanın içinden geçen patikadan gitmemiz konusunda ısrar ediyordu. Ana yoldan otobüse binersek Almanların bizi vuracağından korkuyordu. Onunla vedalaştık ve doğruca ormana girdik.

O yıl daha sonra Macar faşistler Dezso'yu zorunlu çalışma birliğine aldı. Dezso, savaşın sona ermesinden kısa bir süre önce Budapeşte'nin dışına doğru yapılan zorunlu yürüyüş sırasında hayatını kaybetti.