دژو روژا Dezso Rozsa

دژو از یک خانواده یهودی اهل بوداپست، پایتخت مجارستان بود. پدر او یک نوازنده ویالون بود. دژو در رشته زبان انگلیسی از دانشگاه فارغ التحصیل شد و سپس به تدریس زبان پرداخت. او چندین کتاب آموزش دستور زبان انگلیسی نوشت. وی در سال ۱۹۴۱ با ایرن هایدو که یک ریاضیدان بود ازدواج کرد. این زوج جوان دو فرزند داشتند. دختر آنها اوا، در سال ۱۹۱۸، و پسر آنها پال، هفت سال بعد به دنیا آمدند.

۱۹۳۳-۳۹: زمانی که تلکی که فردی یهودستیز بود، دوباره به عنوان نخست وزیر انتخاب شد به شدت ترسیدم. وی ۱۹ سال پیش در سال ۱۹۲۰ قانونی را اعمال کرد که ورود بچه های یهودی به دبیرستان و دانشگاه را به ۶ درصد کاهش می داد. بچه‌های من همیشه تحت فشار بودند که نمره های عالی بگیرند. اکنون تلکی و جناح راستی‌های دیگر قانون دیگری را ابلاغ کرده‌اند که به موجب آن معلم های یهودی نمی توانند در مدارس دولتی تدریس کنند. من مجبور شدم زودتر از موعد بازنشسته شوم.

۱۹۴۰-۴۴: امروز تولد ۵۹ سالگی من است و من به همرا پال به دیدار اوا رفتیم. اوا سال گذشته (۱۹۴۳) به عنوان یک کمونیست بازداشت و زندانی شد. ولی وی در آن جا دچار بیماری سل شد و پس از آن به بیمارستان مسلولین در خارج از بوداپست فرستاده شد. زمانی که به آنجا رسیدیم خبر جدیدی را که دریافت کرده بود به ما گفت و ما فهمیدیم که نیروهای آلمان حمله کرده‌اند! اصرار شدید داشت که ما همان موقع آنجا را ترک کنیم و مسیر جنگل را طی کنیم. او نگران بود که اگر ما سوار اتوبوس شویم، شاید نیروهای آلمانی در مسیر، اتوبوس را منهدم کنند. ما از هم خداحافظی کردیم و راهی جنگل شدیم.

کمی بعد در همان سال، نیروهای فاشیست مجارستانی دژو را در یک ارگان کار اجباری نام نویسی کردند. او قبل از اتمام جنگ و طی یک پیاده روی اجباری در خارج از بوداپست در گذشت.