Mendel Felman

Yedi çocuktan biri olan Mendel, Orta Polonya’da bir üretim kasabası olan ve 5.000 gibi büyük bir Yahudi nüfusu barındıran Sokolow Podlaski’de Yidce konuşulan dindar bir Yahudi evde büyüdü. Annesi ve babası hububat işi yapıyordu. Mendel, gençken satranç oynamayı severdi ve 1931 yılında Sokolow Podlaski kasabasındaki bir devlet okulundan mezun oldu.

1933–39: İlkokulu bitirdikten sonra ailemin yanında çalışmaya başladım. 18 yaşımdayken benimle aynı siyonist kuruluşta olan Frieda Altman'a âşık oldum. Bir süre sonra nişanlandık. 1 Eylül 1939'da Almanlar, Polonya'yı işgal etti ve 20 Eylül'de de kasabamıza girdi. O yılın Kasım ayında Frieda ve ailesiyle Polonya'nın Sovyetlerce işgal edilmiş bölgesindeki Bialystok şehrine kaçtık. Orada Frieda ile evlendik.

1940–44: 1940 yılının Ocak ayında Sovyetler, bizi Bialystok'taki diğer birçok Yahudi mülteci ile birlikte Sibirya'nın doğusundaki çalışma kamplarına gönderdi. Bana Ural Dağları'nda ağaç kesme görevi verildi. Daha sonra Frieda'yla birlikte bir kolektif çiftlikte çalışmak için Kırım'a gönderildik. Orada traktör şoförlüğü yapıyordum. Ancak Almanlar, 1941 yılının Haziran ayında SSCB'yi işgal etti ve Eylül ayında Kırım'a ulaştı. Sovyetler, Nazilerin Yahudilere neler yapacağını bildikleri için Yahudileri Kafkaslara gönderdiler. İlk olarak Azerbaycan'a gittik. Daha sonra ise Ermenistan'a.

Mendel ve ailesi, 1944'te Almanlar çekildikten sonra Kırım'a geri döndü. Savaştan sonra Felman ailesi, Polonya'ya döndü ve 1949 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti.