مندل فیلمن Mendel Felman
تاریخ تولد: ۲۴ آوریل ۱۹۱۷
سوکولوف پادلاسکی Sokolow Podlaski, لهستان
مندل یکی از هفت کودکی بود که در یک خانواده‌ی یهودی مذهبی ایدیش زبان در سوکولوف پادلاسکی بزرگ شد. سوکولوف پادلاسکی یک شهر صنعتی در مرکز لهستان با جمعیت یهودی حدود ۵۰۰۰ نفر بود. والدین مندل صاحب یک فروشگاه حبوبات بودند. مندل به عنوان یک نوجوان، به شطرنج خیلی علاقه داشت و در سال ۱۹۳۱ از مدرسه‌ی دولتی سوکولوف پادلاسکی فارغ التحصیل شد.
۱۹۳۳-۳۹: بعد از این که دوران دبرستان من تمام شد، با والدینم شروع به کار کردم. در ۱۸ سالگی عاشق فریدا آلتمن شدم. او در همان سازمان صهیونیستی که من بودم، فعالیت داشت. ما با هم نامزد کردیم. در ۱ سپتامبر سال ۱۹۳۹، آلمان، کشور لهستان را اشغال کرد و در ۲۰ سپتامبر، شهر ما را تسخیر کرد. در ماه نوامبر همان سال من با خانواده‌ی فریدا به سمت شهر بیالیستوک فرار کردیم. آن منطقه دست نیروهای جماهیر شوروی بود. در آن جا من و فریدا با هم ازدواج کردیم.
۱۹۴۰-۴۴: در ژانویه سال ۱۹۴۰، نیروهای شوروی، ما را به همراه بقیه‌ی یهودیان پناهنده‌ی شهر بیالیستوک، برای کار در اردوگاه های سیبری به شرق فرستادند. من مسئول بریدن و هرس کردن درختان در کوه های اورال شدم. سپس من و فریدا را برای کار در مزرعه‌های اشتراکی، به کریمه فرستادند. من در آن جا راننده‌ی تراکتور شدم. ولی نیروهای آلمان در ژوئن سال ۱۹۴۱ اتحاد جماهیر شوروی را اشغال کردند و در سپتامبر همان سال به شهر کریمه رسیدند. از آن جایی که نیروهای جماهیر شوروی می‌دانستند که آلمانی‌ها چه کارهای با یهودیان می‌کنند، یهودیان را به سمت قفقاز فرستادند. آنها ابتدا به آذربایجان و سپس به ارمنستان رفتند.
مندل و خانواده‌اش پس از عقب نشینی آلمانی‌ها در سال ۱۹۴۴، به شهر کریمه بازگشتند. خانواده‌ی فیلمن بعد از جنگ، به کشور لهستان بازگشتند و در سال ۱۹۴۹ به ایالات متحده مهاجرت کردند.