Mendel Grynberg

5.000'e yakın büyük bir Yahudi nüfus barındıran Orta Polonya'daki bir sanayi kasabası olan Sokolow Podlaski'de yaşayan, Yidce konuşan dindar Yahudi bir ailede büyüyen Mendel, okulunu bitirdikten sonra kunduracılık yapmaya başladı. Aynı zamanda yerel bir siyonist örgütte de faaliyet gösteriyordu.

1933–39: Almanlar 1 Eylül 1939'da Polonya'yı işgal ettiklerinde Mendel, evliydi ve bir ailesi vardı. 20 Eylül'de Alman birlikleri Sokolow Podlaski'ye girerek Yahudi evlerini yağmalamaya başlamadan önce kasabanın pazar yeri ve diğer sivil hedefler, Alman uçakları tarafından bombalanmıştı. Polonya, Almanya ve Sovyetler Birliği arasında paylaşılınca Mendel ve ailesi, Polonya'nın Sovyet işgalindeki topraklarında yer alan Bialystok'a kaçtı.

1940–44: Polonyalı diğer mülteciler gibi Mendel de Nazilerin Yahudilere yaptığı şeylerden korkuyor ve Sovyetler Birliği'nde kalarak ailesini kurtarmaya çalışıyordu. Ama 22 Haziran 1941'de Almanya, Sovyetler Birliği'ne saldırdı. Beş gün sonra Almanlar, Bialystok'a ulaşmışlardı. 16 Haziran 1941'de Naziler, şehirde bir getto kurarak orada yaşayan insanların büyük bir bölümünü fabrikalarda çalıştırmaya başladı. 1943 yılının Ağustos ayında Naziler, Bialystok gettosunu boşalttılar.

Mendel, arkadaşları tarafından son olarak Bialystok'ta görülmüştü. 1941 yılının Haziran ayından bir süre sonra ortadan kayboldu fakat nerede ve nasıl öldüğünü bilen kimse yok.