Moishe Rafilovich

Moishe, Radom’da yaşayan ve Yidce konuşan Yahudi bir ailenin üç çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. Bu endüstri şehri silah fabrikalarıyla tanınıyordu. Yahudilerin nüfusu şehir nüfusunun dörtte birinden daha fazla olsa da bu fabrikalarda çalışmalarına izin verilmiyordu. Moishe, gençken bir kadın terzisine çıraklık yapmak için okulu bıraktı ve sonunda lisanslı bir terzi oldu. Ayrıca yerel bir takımda futbol oynuyordu.

1933–39: O zamana kadar usta bir terzi olan Moishe, 1937’de bir başka usta terzinin kızıyla evlendi. Çiftin iki kızı oldu ve 30 Zeromskiego Sokağı’nda terzi olan yakın arkadaşı Itzik Rosenblat’ın karşısında bir dairede yaşıyorlardı. 1 Eylül 1939’da Alman birlikleri, Polonya’yı işgal etti ve yedi gün sonra Radom’a girdiler. İşgalci Almanlar, Zeromskiego Sokağı’nda yaşayan Yahudileri evlerinden çıkardılar ve sokağı Yahudilere yasak bölge ilan ettiler.

1940–44: Radom'un tüm Yahudi vatandaşları gibi Moishe'nin ailesi de Nisan 1941’den sonra gettoda yaşamaya zorlandı. 1942’de Almanlar, Moishe ve diğer usta terzileri Szwarlikowska Sokağı’ndaki bir SS dükkânında çalışmak üzere görevlendirdi. Ağustos 1942’de Almanlar’ın Radom'un iki gettosunun tasfiyesini hızlandırmaları sırasında Moishe, ailesini dükkânda saklamaya çalıştı ancak karısını ve kızlarını aldılar ve Treblinka’ya sürgüne gönderdiler. Diğer usta terziler ve zanaatkârlar gibi gettoda köle işçi olarak kalmak üzere seçildi.

İki yıl sonra Moishe, Mart 1945’te yetersiz beslenme ve dayaktan öldüğü Vaihingen çalışma kampına gönderildi.30 yaşındaydı.