Η Αστυνομία Ασφαλείας (SiPo)

Στις 17 Ιουνίου 1936, ο Αδόλφος Χίτλερ διόρισε τον αρχηγό του Ράιχ των SS, Heinrich Himmler, να εκτελεί και χρέη αρχηγού της Γερμανικής Αστυνομίας. Μια από τις πρώτες ενέργειες του Himmler στη νέα του θέση ήταν η δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας χάραξης πολιτικής: της Αστυνομίας Ασφαλείας (Sicherheitspolizei ή SiPo). Περιλάμβανε τις δύο ανακριτικές αστυνομικές δυνάμεις της ναζιστικής Γερμανίας: 

• Τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (γνωστή ως Kripo, συντομογραφία του Kriminalpolizei), αστυνομική δύναμη εγκληματολογικών ερευνών που ήταν υπεύθυνη για τη διερεύνηση εγκλημάτων όπως κλοπές και δολοφονίες. Ήταν επίσης υπεύθυνη για την αστυνόμευση των υποτιθέμενων κοινωνικών και ποινικών εχθρών της ναζιστικής Γερμανίας.
• Την πολιτική αστυνομία (τη λεγόμενη Gestapo συντομογραφία του Geheime Staatspolizei, Κρατική Μυστική Αστυνομία), που ήταν υπεύθυνη για τη διερεύνηση απειλών κατά του κράτους. Ήταν επιφορτισμένη με την αστυνόμευση των υποτιθέμενων πολιτικών και φυλετικών εχθρών της ναζιστικής Γερμανίας.

Η δημιουργία της Αστυνομίας Ασφαλείας (SiPo) δημιούργησε σκόπιμα μια στενή σχέση μεταξύ της Kripo και της Γκεστάπο. Οι δύο αυτές αστυνομικές δυνάμεις είχαν πολλές ομοιότητες:

• Και οι δύο αστυνομικές δυνάμεις ήταν ανακριτικές αστυνομικές δυνάμεις.
• Και οι δύο ήταν υπεύθυνες για την προστασία της ναζιστικής Γερμανίας από τους υποτιθέμενους εχθρούς της.
• Οι αστυνομικοί της Kripo και της Γκεστάπο είχαν παρόμοιο βιογραφικό και είχαν λάβει παρόμοια εκπαίδευση. 
• Και οι δύο αστυνομικές δυνάμεις χρησιμοποιούσαν το ίδιο σύστημα ιεραρχίας. 
• Στα καθημερινά τους καθήκοντα, οι αστυνομικοί αυτοί συχνά φορούσαν πολιτικά ρούχα και όχι στολές.

Φωτογραφία

Μέλη των SS (Schutzstaffel, που αρχικά ήταν σωματοφύλακες του Χίτλερ και, αργότερα η επίλεκτη φρουρά του κράτους των Ναζί) παρελαύνουν κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης. (Φωτογραφία)

Μέλη των SS (Schutzstaffel, που αρχικά ήταν σωματοφύλακες του Χίτλερ και, αργότερα η επίλεκτη φρουρά του κράτους των Ναζί) παρελαύνουν κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης. Γερμανία, απροσδιόριστη ημερομηνία.

Πηγές:

• US Holocaust Memorial Museum

Κατά κάποιο τρόπο, η συγχώνευση αυτών των δύο μονάδων ήταν μια λογική και πρακτική απόφαση. Λόγω των ομοιοτήτων στις δεξιότητες που απαιτούνταν για τις θέσεις εργασίας, το αντικείμενο εργασίας της διεύθυνσης εγκληματολογικών ερευνών και της πολιτικής αστυνομίας θεωρούνταν για καιρό ως οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αυτό ίσχυε πριν από τη ναζιστική περίοδο στη Γερμανία, καθώς και σε διάφορες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, η δημιουργία της Αστυνομίας Ασφαλείας στη Γερμανία ήταν κάτι περισσότερο από τη συγκέντρωση και ενοποίηση αυτών των αστυνομικών δυνάμεων.

Η ένωση της Kripo και της Γκεστάπο αποτέλεσε σημαντικό βήμα για τη δημιουργία του ναζιστικού συστήματος των SS και της αστυνομίας. Η νέα υπηρεσία αντικατόπτριζε τη ναζιστική ιδεολογία, η οποία θεωρούσε τους πολιτικούς αντιπάλους και τους εγκληματίες ως παρόμοιες και συναφείς απειλές. Οι Ναζί πίστευαν ότι και οι δύο ομάδες, με την ύπαρξή τους, υπονόμευαν την ασφάλεια της Volksgemeinschaft (της φυλετικά προσδιοριζόμενης κοινότητας πολιτών). Ως μια ισχυρή, συγκεντρωτική και ενιαία υπηρεσία πολιτικής και ποινικής αστυνομίας, η Αστυνομία Ασφαλείας είχε ζωτικό ρόλο στην επιβολή των επιταγών του ναζιστικού καθεστώτος και στην επίτευξη των ρατσιστικών στόχων του.

Η δημιουργία της Αστυνομίας Ασφαλείας (SiPo)

Ο Heinrich Himmler δημιούργησε την Αστυνομία Ασφαλείας στο πλαίσιο των προσπαθειών του να αναδιοργανώσει και να συγκεντρώσει τις έως τότε αποκεντρωμένες αστυνομικές δυνάμεις της Γερμανίας. Για να το πετύχει αυτό, δημιούργησε δύο νέες κυβερνητικές δομές: 

• το Κεντρικό Γραφείο της Αστυνομίας Ασφαλείας (Hauptamt Sicherheitspolizei ή SiPo),
• το Κεντρικό Γραφείο της Αστυνομίας Τάξης (Hauptamt Ordnungspolizei). 

Η επιλογή του Himmler να ονομάσει αυτές τις υπηρεσίες με τη λέξη Hauptamt («κεντρικό γραφείο») ήταν μια σημαντική συμβολική απόφαση. Η λέξη Hauptamt δεν χρησιμοποιούνταν συνήθως στα ονόματα των γερμανικών κυβερνητικών υπηρεσιών εκείνη την εποχή. Αντίθετα, ήταν μια λέξη που χρησιμοποιούνταν συνήθως στα ονόματα των διοικητικών τμημάτων των SS. Με την υιοθέτηση αυτής της λέξης, ο Himmler επισήμανε ότι αυτές οι αστυνομικές οργανώσεις ανήκαν στα SS, στο πνεύμα και όχι μόνο στον νόμο. Η δημιουργία της Αστυνομίας Ασφαλείας αποτέλεσε επίσης μέρος των προσπαθειών του Himmler να συγχωνεύσει τα SS και την αστυνομία σε ένα σύστημα. 

Σε αυτό το νέο σύστημα των SS και της αστυνομίας, ο Himmler είχε ως στόχο η Αστυνομία Ασφαλείας να συνεργάζεται με την υπηρεσία πληροφοριών των SS (Sicherheitsdienst ή SD) για να εντοπίζει τους υποτιθέμενους εχθρούς του ναζιστικού καθεστώτος. 

Ο Himmler διόρισε τον αρχηγό της SD, Reinhard Heydrich, επικεφαλής του Κεντρικού Γραφείου της Αστυνομίας Ασφαλείας. Αυτό σήμαινε ότι ο Heydrich ήταν πλέον επικεφαλής τόσο της SD όσο και της Αστυνομίας Ασφαλείας. Ο νέος του τίτλος ήταν Επικεφαλής της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD. Ο Heydrich ήταν ο προσωπικός σύνδεσμος μεταξύ αυτών των δύο οργανώσεων, όπως ακριβώς ο Himmler συνέδεε τα SS και την αστυνομία μέσω των ρόλων του ως αρχηγός του Ράιχ των SS και αρχηγός της Γερμανικής Αστυνομίας.

Η σχέση μεταξύ της Αστυνομίας Ασφαλείας (SiPo) και της Υπηρεσίας Ασφαλείας (SD)

Ο Himmler και ο Heydrich ήλπιζαν ότι η Αστυνομία Ασφαλείας και η SD θα συνεργάζονταν. Ωστόσο, το Ναζιστικό Κόμμα, στο οποίο τα SS και η SD ήταν βασικά στοιχεία, είχε μια πολύ διαφορετική δομή από τη γερμανική κυβέρνηση, η οποία περιλάμβανε την αστυνομία. Ο συντονισμός του έργου της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD έγινε καθήκον των αξιωματούχων που διορίστηκαν και στις δύο οργανώσεις.

Καταμερισμός εργασίας 

Η Αστυνομία Ασφαλείας και η SD υποτίθεται ότι είχαν διαφορετικούς, αλλά συμπληρωματικούς ρόλους. 

Η Αστυνομία Ασφαλείας ήταν μια οργάνωση δημόσιας υπηρεσίας στο πλαίσιο της γερμανικής κυβέρνησης. Υπαγόταν στον επικεφαλής της Γερμανικής Αστυνομίας και του Υπουργείου Εσωτερικών. Στην ουσία η Αστυνομία Ασφαλείας ήταν ένας οργανισμός αστυνόμευσης. Οι αστυνομικοί ασφαλείας είχαν συνήθως αστυνομική εκπαίδευση, γνώση των νομικών γραφειοκρατικών διαδικασιών και εμπειρία στις έρευνες. Το σημαντικότερο είναι ότι είχαν αστυνομικές εξουσίες, δηλαδή την εξουσία να συλλαμβάνουν επισήμως άτομα. Στην πραγματικότητα, η Αστυνομία Ασφαλείας ήταν ο μόνος θεσμός υπό το ναζιστικό καθεστώς που είχε την εξουσία να στέλνει ανθρώπους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Σε αντίθεση με την Αστυνομία Ασφαλείας, η SD ήταν οργάνωση του ναζιστικού κόμματος και υπαγόταν στα SS. Ήταν υπεύθυνη για την ανάπτυξη των θεωρητικών πτυχών των πληροφοριών και της ασφάλειας. Η SD ήταν, στον πυρήνα της, μια ναζιστική οργάνωση. Η ναζιστική ιδεολογία διαμόρφωσε τις πράξεις της SD, συμπεριλαμβανομένης της δομής του συστήματος πληροφοριών της. Ως οργάνωση του ναζιστικού κόμματος, η SD δεν είχε την εξουσία να συλλαμβάνει πιθανούς εχθρούς στη ναζιστική Γερμανία. Η εξουσία αυτή ανήκε στο γερμανικό σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. 

Συνεργασία και ανταγωνισμός 

Θεωρητικά, ο καταμερισμός εργασίας προέβλεπε ότι η SD θα αναγνώριζε ποιος ή τι αποτελούσε απειλή, ενώ η Αστυνομία Ασφαλείας θα πραγματοποιούσε τις συλλήψεις. Στην πράξη, ωστόσο, υπήρχε σημαντική αλληλοεπικάλυψη των αρμοδιοτήτων της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD. Ως αποτέλεσμα, συχνά ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για την επιρροή. Η λειτουργία της SD στο πλαίσιο του ναζιστικού καθεστώτος είχε και αρμοδιότητες που τυπικά ανήκαν στην αστυνομία, όπως οι έρευνες και η παρακολούθηση. Βάζοντας την SD στην εξίσωση, ο Himmler και ο Heydrich κατάφεραν τελικά τη ριζοσπαστικοποίηση και τη ναζιστικοποίηση των αστυνομικών πρακτικών. 

Η SD και η Αστυνομία Ασφαλείας δεν συνεργάζονταν πάντοτε καλά λόγω του ανταγωνισμού που υπήρχε μεταξύ τους. Σε μια προσπάθεια να επιλύσει αυτό το πρόβλημα, ο Heydrich δημιούργησε τους Επιθεωρητές της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD (Inspekteur der Sicherheitspolizei und des SD, IdS). Αποστολή τους ήταν να επιβλέπουν όλες τις μονάδες της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD σε μια συγκεκριμένη περιοχή της ναζιστικής Γερμανίας και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ τους. 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, οι μεταθέσεις προσωπικού και η αλληλοεπικάλυψη των μελών έγιναν όλο και πιο συχνές στην Αστυνομία Ασφαλείας και την SD. Οι αξιωματικοί της SD μετατέθηκαν μερικές φορές στην Αστυνομία Ασφαλείας. Για παράδειγμα, ο Adolf Eichmann ήταν αξιωματικός της SD που μετατέθηκε σε ηγετική θέση στην Γκεστάπο το 1939. Ομοίως, οι Αστυνομικοί Ασφαλείας που κατείχαν ηγετικές θέσεις στην Kripo και την Γκεστάπο συχνά ήταν επίσης στελέχη των SS και μέλη της SD.

Η Αστυνομία Ασφαλείας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Φωτογραφία

Στρατιώτες των Ες-Ες οδηγούν προς εκτέλεση μια ομάδα Πολωνών σ᾽ένα δάσος (Φωτογραφία)

Στρατιώτες των Ες-Ες οδηγούν προς εκτέλεση μια ομάδα Πολωνών στο δάσος κοντά στην πόλη Witaniow. Witaniow, Πολωνία, Οκτώβριος-Νοέμβριος 1939

Πηγές:

• Instytut Pamieci Narodowej

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου του 1939 με τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Αστυνομία Ασφαλείας και η SD διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην υποτιθέμενη προστασία της Γερμανίας από τους εχθρούς της. Αναγνωρίζοντας τη σημασία τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Himmler δημιούργησε το Κεντρικό Γραφείο Ασφαλείας του Ράιχ (Reichssicherheitshauptamt, RSHA) στις 27 Σεπτεμβρίου 1939. Το γραφείο αυτό συγχώνευσε επίσημα το Κεντρικό Γραφείο της Αστυνομίας Ασφαλείας με την SD.

• Η Γκεστάπο έγινε Γραφείο IV του RSHA, αν και εξακολουθούσε να αναφέρεται ως «Γκεστάπο». 
• Η Kripo έγινε Γραφείο V του RSHA, αν και εξακολουθούσε να αναφέρεται ως «Kripo».

Από αυτό το σημείο και μετά, δεν υπήρχε πλέον ένα οργανωτικό γραφείο που ονομαζόταν Κεντρικό Γραφείο της Αστυνομίας Ασφαλείας. Αντικαταστάθηκε από το Κεντρικό Γραφείο Ασφάλειας του Ράιχ. Παρ' όλα αυτά, ορισμένες μονάδες και θέσεις των SS και της αστυνομίας σε όλη τη Γερμανία και την κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ευρώπη διατήρησαν τη φράση «Αστυνομία Ασφαλείας» στην επίσημη ονομασία τους. 

Η Αστυνομία Ασφαλείας και το Ολοκαύτωμα

Η Αστυνομία Ασφαλείας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο Ολοκαύτωμα. Τα μέλη της Αστυνομίας Ασφαλείας συμμετείχαν άμεσα στη μαζική δολοφονία Εβραίων καθώς και άλλων θυμάτων των Ναζί. Για παράδειγμα, αξιωματούχοι της Kripo ανέπτυξαν τις πρώτες τεχνικές για τη μαζική θανάτωση ανθρώπων με τη χρήση δηλητηριωδών αερίων. Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν:

• Αξιωματούχους της Γκεστάπο που ήταν υπεύθυνοι για την απέλαση Εβραίων από τη ναζιστική Γερμανία και από όλη την Ευρώπη προς τη θανάτωσή τους σε τόπους εκτέλεσης και κέντρα εξόντωσης στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ανατολική Ευρώπη. Ως επικεφαλής του Γραφείου IV B 4 της Γκεστάπο, ο Adolf Eichmann ήταν ιδιαίτερα διαβόητος για τον ρόλο του στην υποκίνηση και τον συντονισμό των απελάσεων από μεγάλο μέρος της Ευρώπης. 
• Αξιωματούχους της Γκεστάπο που αναζητούσαν Εβραίους που κρύβονταν, απελαύνοντας όσους εντόπιζαν. 

Οι ενοποιημένες μονάδες της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD ήταν ιδιαίτερα αμείλικτες. Σε πολλά μέρη της υπό γερμανικής κατοχής Ευρώπης, οι επικεφαλής της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD και οι υφιστάμενοί τους ήταν υπεύθυνοι για τη μαζική δολοφονία των Εβραίων της Ευρώπης. Για παράδειγμα, ο Διοικητής της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD για το Βέλγιο και τη Βόρεια Γαλλία (Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD Belgien und Nordfrankreich) ήταν υπεύθυνος για τον συντονισμό της απέλασης των Βέλγων Εβραίων στον τόπο θανάτωσής τους.

Οι πιο διαβόητες ενοποιημένες μονάδες της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD ήταν τα Einsatzgruppen (ομάδες κρούσης ή τάγματα ειδικών καθηκόντων, μερικές φορές αποκαλούνται κινητές μονάδες εξόντωσης στα αγγλικά). Τα τάγματα θανάτου (Einsatzgruppen) ήταν κινητές μονάδες της Αστυνομίας Ασφαλείας και της SD που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά το 1938. Ανέλαβαν να εκτελέσουν διάφορα μέτρα ασφαλείας σε εδάφη που μόλις είχαν καταληφθεί από τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις. Για παράδειγμα, τους ανατέθηκε να εντοπίζουν και να εξουδετερώνουν πιθανούς εχθρούς της γερμανικής κυριαρχίας. Τα τάγματα θανάτου κατέλαβαν επίσης σημαντικές τοποθεσίες και απέτρεψαν δολιοφθορές. Τέλος, στρατολογούσαν συνεργάτες και δημιούργησαν δίκτυα πληροφοριών. Τα τάγματα θανάτου εφάρμοζαν σταθερά και με βίαιο τρόπο τις ναζιστικές κατοχικές πολιτικές. 

Είναι περισσότερο γνωστά για τις μαζικές εκτελέσεις Εβραίων μετά τη γερμανική επίθεση στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941. Πολλοί αστυνομικοί ασφαλείας εντάχθηκαν και ηγήθηκαν αυτών των μονάδων. Ο Arthur Nebe, ένας διακεκριμένος αστυνομικός ασφαλείας και αρχηγός της Kripo, διοικούσε προσωπικά μία από αυτές τις μονάδες. Ηγήθηκε της μονάδας Einsatzgruppe B από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο του 1941. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Nebe, αυτή η διαβόητη μονάδα ήταν υπεύθυνη για τις μαζικές δολοφονίες 45.000 ανθρώπων στις περιοχές γύρω από το Bialystok,το Minsk, και το Mogilev.