Η οικογένεια του Chaim καταγόταν από μια μικρή πόλη, όπου ο πατέρας του είχε ένα κατάστημα με υφάσματα. Όταν ξέσπασαν τα αντισημιτικά πογκρόμ στο Brudzew, η οικογένεια Engel μετακόμισε στη βιομηχανική πόλη Λοτζ. Ο Chaim ήταν τότε 5 ετών. Στο Λοτζ πήγε σε εβραϊκό σχολείο, το οποίο παρείχε και κοσμική εκπαίδευση. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο, ο Chaim πήγε να εργαστεί στο εργοστάσιο υφασμάτων του θείου του.
1933-39: Η γειτονιά μας στο Λοτζ ήταν κατά κύριο λόγο εβραϊκή, έτσι οι περισσότεροι από τους φίλους μου ήταν Εβραίοι. Μόλις ενηλικιώθηκα ξεκίνησα την υποχρεωτική στρατιωτική μου θητεία. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, δύο μόλις εβδομάδες πριν από τη λήξη της θητείας μου, οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία. Μετά από μερικές εβδομάδες πιάστηκα αιχμάλωτος. Ένας από τους Γερμανούς που με αιχμαλώτισαν έμαθε ότι ήμουν Εβραίος, όμως δεν με πυροβόλησε. Μεταφέρθηκα στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία.
1940-44: Τον Μάρτιο του 1940, όλοι οι Εβραίοι αιχμάλωτοι πολέμου επέστρεψαν στην Πολωνία. Μεταφέρθηκα στο στρατόπεδο θανάτου Σόμπιμπορ το καλοκαίρι του 1942. Τον Οκτώβριο του 1943, μια μικρή ομάδα κρατουμένων εξεγέρθηκε. Εγώ μαχαίρωσα θανάσιμα τον φρουρό που μας επέβλεπε. Με κάθε χτύπημα φώναζα, «Αυτό είναι για τον πατέρα μου, για τη μητέρα μου, για όλους τους Εβραίους που σκοτώσατε». Το μαχαίρι γλίστρησε, κόπηκα και γέμισα αίματα. Ακολούθησε χάος: πολλοί κρατούμενοι διέφυγαν τρέχοντας από την κεντρική πύλη. Μερικοί πάτησαν σε νάρκες. Άλλοι τα παράτησαν και δεν έτρεξαν καθόλου. Πήρα από το χέρι την κοπέλα μου και τρέξαμε στο δάσος.
Ο Chaim κρύφτηκε στα δάση της Πολωνίας μαζί με την κοπέλα του, τη Selma. Μετά τον πόλεμο παντρεύτηκαν και έζησαν στην Ευρώπη και το Ισραήλ. Η οικογένεια Engel εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1957.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Tomasz γεννήθηκε σε μια εβραϊκή οικογένεια στην Izbica, μια πολωνική πόλη της οποίας η ως επί το πλείστον θρησκευόμενη εβραϊκή κοινότητα αποτελούσε πάνω από το 90 τοις εκατό του πληθυσμού. Ο πατέρας του Tomasz ήταν ιδιοκτήτης μιας κάβας ποτών.
1933-39: Τον Σεπτέμβριο του 1939, ακούστηκε ένα τύμπανο στην αγορά, καλώντας την πόλη να συγκεντρωθεί για ανακοίνωση ειδήσεων. Η Γερμανία είχε εισβάλλει στην Πολωνία. Σύντομα, έφτασαν περισσότερες ειδήσεις· η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε από τα ανατολικά. Δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Ορισμένοι είπαν να σπεύσουμε στο πλευρό των Σοβιετικών· πολλοί, συμπεριλαμβανομένων των γονιών μου, αποφάσισαν να παραμείνουν στην Izbica. Ο πατέρας εξήγησε την απόφασή του λέγοντας «Οι Γερμανοί είναι αντισημίτες αλλά δεν παύουν να είναι άνθρωποι».
1940-43: Μέχρι το 1943 με είχαν εκτοπίσει στο στρατόπεδο εξόντωσης Σόμπιμπορ και ήμουν εκεί στην εξέγερση εκείνη τη χρονιά. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, κρατούμενοι ξεχύθηκαν σαν ένα σώμα σε μία από τις τρύπες που είχε ανοιχθεί στο συρματόπλεγμα του φράκτη. Δεν υπήρχε περίπτωση να περιμένουν στη σειρά· μας πυροβολούσαν με πυροβόλα όπλα. Σκαρφάλωσαν στο φράκτη και μόλις είχα φτάσει στα μισά της διαδρομής, όταν ο φράκτης κατέρρευσε και με εγκλώβισε από κάτω. Αυτό με έσωσε. Οι πρώτοι που τον πέρασαν έπεσαν πάνω σε νάρκες. Όταν οι περισσότεροι είχαν περάσει, έβγαλα το παλτό μου, το οποίο είχε αγκιστρωθεί στο φράκτη, και έτρεξα μέχρι να φτάσω στο δάσος.
Ο Tomasz κρύφτηκε και έπειτα εργάστηκε ως αγγελιοφόρος στην πολωνική αντίσταση. Μετά τον πόλεμο, παρέμεινε στην Πολωνία και στη συνέχεια μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1959.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Esther γεννήθηκε από μεσοαστική οικογένεια Εβραίων στο Χελμ της Πολωνίας. Τον Δεκέμβριο του 1942, μεταφέρθηκε από στρατόπεδο εργασίας στο κέντρο εκτελέσεων Σόμπιμπορ στην κατεχόμενη Πολωνία. Κατά την άφιξή της στο Σόμπιμπορ, η Esther επιλέχτηκε να εργαστεί σε μια αποθήκη διαλογής. Ταξινομούσε ρούχα και τα υπάρχοντα όσων σκοτώνονταν στο στρατόπεδο. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 1943, η Esther συμμετείχε σε μια ομάδα κρατουμένων στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ που σχεδίαζε εξέγερση και απόδραση. Επικεφαλής της ομάδας ήταν οι Leon Feldhendler και Aleksandr (Sasha) Pechersky. Η εξέγερση έλαβε χώρα στις 14 Οκτωβρίου 1943. Γερμανοί και Ουκρανοί φρουροί άνοιξαν πυρ κατά των κρατουμένων, οι οποίοι δεν κατάφεραν να φθάσουν στην κεντρική πύλη και, ως εκ τούτου, αναγκάστηκαν να προσπαθήσουν να διαφύγουν από το ναρκοπέδιο γύρω από το στρατόπεδο. Περίπου 300 δραπέτευσαν. Πάνω από 100 από αυτούς συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν. Η Esther ήταν μεταξύ εκείνων που δραπέτευσαν και επέζησαν.
Προβολή ΑντικειμένουΤο 1939, ενώ η θητεία του Chaim στον πολωνικό στρατό πλησίαζε στην προγραμματισμένη λήξη της, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία. Οι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τον Chaim και τον έστειλαν στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία. Ως Εβραίος αιχμάλωτος πολέμου, ο Chaim αργότερα επέστρεψε στην Πολωνία. Τελικά, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ, όπου η υπόλοιπη οικογένειά του πέθανε. Στην εξέγερση του 1943 στο Σόμπιμπορ, ο Chaim σκότωσε έναν φρουρό. Δραπέτευσε με την κοπέλα του, Selma, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ένας αγρότης τους έκρυψε μέχρι την απελευθέρωση από τις σοβιετικές δυνάμεις, τον Ιούνιο του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουΟι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τον Chaim, στρατιώτη του πολωνικού στρατού, όταν εισέβαλαν στην Πολωνία το 1939. Αρχικά έστειλαν τον Chaim στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία, όμως ως Εβραίος αιχμάλωτος πολέμου επέστρεψε στην Πολωνία. Τελικά, ο Chaim μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ, όπου η υπόλοιπη οικογένειά του πέθανε. Στην εξέγερση του 1943 στο Σόμπιμπορ, ο Chaim σκότωσε έναν φρουρό. Δραπέτευσε με την κοπέλα του, Selma, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ένας αγρότης τους έκρυψε μέχρι την απελευθέρωση τον Ιούνιο του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουWe would like to thank Crown Family Philanthropies and the Abe and Ida Cooper Foundation for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of all donors.