Marriage certificate obtained by Dr. Mohamed Helmy

محمد حلمی

یک پزشک مصری ساکن برلن به نام دکتر محمد حلمی با  کمک یک زن آلمانی به نام فریدا شورمن، در قلب آلمان نازی برای نجات یک خانواده‌ی یهودی با هم همکاری کردند. دکتر حلمی اولین عربیست که به عنوان یکی از نیکوکاران جامعه‌ی بشری شناخته‌ شده است

دکتر محمد حلمی در ۲۵  ژوئیه‌ی ۱۹۰۱، از پدری مصری و مادری آلمانی در خارطوم، پایتخت کنونی سودان به دنیا آمد. حلمی در سال ۱۹۲۲،  برای تحصیل در زمینه‌ی پزشکی  به آلمان مهاجرت کرد. وی پس از پایان تحصیلاتش به بیمارستان  رابرت کوخ  در برلن رفت  و به عنوان رئیس بخش مجاری ادارای مشغول به کار شد

 حلمی  با به قدرت رسیدن آدولف هیتلر در سال ۱۹۳۳ و وضع قوانین ضد یهود، شاهد اخراج  دکترهای یهودی از بیمارستان بود. بر پایه‌ی قوانین نژادی نازی، حلمی درطبقه بندی‌ها، به عنوان «حمیت» از نسل حام ، پسر نوح در کتاب عهد عتیق قرار  گرفت. این اصطلاح از علم نژادشناسی  قرن ۱۹ گرفته شد و برای طبقه‌بندی بومیان   آفریقای شمالی، شاخ آفریقا و منطقه‌ی تاریخی جنوب شبه‌جزیره‌ی عربستان استفاده می‌شد. کسانی که به عنوان «حمیت» طبقه‌بندی می‌شدند به عنوان غیر آریایی شناخته شده و مورد آزار و اذیت و شکنجه قرار می‌گرفتند. حلمی در سال ۱۹۳۸ از بیمارستان اخراج و از پزشکی منع شد. وی از آنجا که دیگر نمی‌توانست مجوز پزشکی بگیرد، بدون مجوز،  یک مطب خصوصی باز کرد و در خفا به طبابت پرداخت. وی به دلیل نژادی، از ازدواج با نامزد آلمانی‌اش، امی ارنست منع شد

در روز ۵ سپتامبر ۱۹۳۹ و بلافاصله بعد از شروع جنگ جهانی دوم، دستورالعمل رفتار با خارجیان صادر شد که به موجب آن شهروندان «کشورهای دشمن» لازم بود که نام خود را در اداره پلیس ثبت کنند. اوایل اکتبر همان سال، اعراب آلمان،  اتریش ضمیمه شده و لهستان اشغالی دستگیر، زندانی و به اردوگاه ولزبرگ در نزدیکی نورنبرگ فرستاده شدند. مصری‌ها به منظور مبادله شدن با  غیرنظامیانی که در مصر توقیف شده  بودند در ولزبرگ نگهداری می‌شدند.  یوآخیم فون ریبنتروپ، وزیر امور خارجه‌ی آلمان دستور داده بود  تا در برابر هر آلمانی دستگیر‌شده در مصر، دو مصری را  دستگیر کنند. حلمی ابتدا در ۳ اکتبر ۱۹۳۹ دستگیر و پیش از انتقال به ولزبرگ،  به مدت چهار‌ هفته  در بازداشتگاه پلیس نگهداری شد. وی در آنجا به سختی بیمار شد. او و بقیه‌ی مصری‌ها در اوایل دسامبر ۱۹۳۹ آزاد شدند

در ۳ ژانویه‌ی ۱۹۴۰، هنریش هیملر رهبر اس‌اس و پلیس آلمان دستور دستگیری  مردان مصری، بین ۱۸ و ۶۰ سال را داد. حلمی علارغم بیماری سختش،  بار دیگر دستگیر شد. بیشتر مصری‌هایی که در ولزبرگ زندانی بودند تا ماه ژوئن ۱۹۴۱ آزاد نشدند. سفارت مصر توانست به دلیل وضعیت بد سلامتی حلمی، آزادی زودهنگام وی را تضمین کند. او تا ماه مه ۱۹۴۱ مجبور بود روزی دو بار خود را به پلیس معرفی کند و هر چهارهفته، سندی دال بر عدم داشتن سلامتی‌  برای بازگشت به اردوگاه، ارائه دهد

پس از آزادی، حلمی به مطب دکتر یوهانس ودکیند احضار شد. زمانی‌که آنجا بود برای کمک به کارگران خارجی برای برگشت به خانه،  و همچنین برای معاف شدن آلمانی‌ها از کارهای سخت و انجام خدمت اجباری، گواهی بیماری می‌نوشت. زمانی که تبعید یهودیان برلن آغاز شد، آنا بروس ( گوتمن)،  یکی از بیماران یهودی حلمی به دنبال مخفی‌گاه بود. علارغم آنکه وی خودش هم به دلیل آنکه به عنوان نژاد پست شناخته می‌شد و در عین حال،  فعالانه علیه نازی‌ها صحبت می‌کرد هدف آلمان نازی بود، بروس را تا پایان جنگ پنهان کرد. وی در لحظات  خطرناک و مواقعی که خودش تحت بازجویی بود جای دیگری را برای مخفی شدن بروس هماهنگ می‌کرد. وی هر کاری در قدرتش بود برای نگهداری از او انجام می‌داد. او از مؤسسه‌ی مرکزی اسلامی در برلن مدرکی  که دال بر تغییر مذهب بروس به اسلام  بود دریافت کرد و همچنین مدرک ازدواجی به زبان عربی که نشان می‌داد وی در خانه‌ی حلمی  با یک مرد مصری ازدواج کرده را  نیز درست کرد. حلمی همچنین به یولیانا مادر بروس، ناپدری وی گیورگ وهر و مادر بزرگش، سیسیلی رودنیک کمک کرد. او هماهنگ کرد تا رودنیک در خانه‌ی فریدا شورمن، یکی از دوستان آلمانی‌اش پنهان شود. برای بیش از یکسال، شورمن او را پنهان و سهمیه‌ی غذایش را با این زن کهنسال تقیسم کرد

یولیانا وهر در سال ۱۹۴۴ دستگیر شد و در زمان بازجویی فاش کرد که حلمی دخترش آنا را پنهان کرده است. حلمی بلافاصله بروس را به خانه‌ی شورمن برد و وی را واداشت تا نامه‌ای به او بنویسد که بروس او را نسبت به هویت  واقعی‌اش فریب داده  و برای پیدا کردن مادر و  جستجوی‌ خاله‌اش در دیساو انجا را ترک می‌کند. حلمی توانست با نشان دادن آن نامه به گشتاپو، از دستگیری‌اش جلوگیری کند.
دکتر محمد حلمی، امی ارنست، آنا بروس، یولی و گیورگ وهر و سیسیلی رودنیک همه به لطف حلمی و شورمن جان سالم به در بردند. پس از جنگ، خانواده‌ی آنا به ایالات متحده مهاجرت کردند. دکتر حلمی در برلن باقی ماند و بالاخره توانست با نامزدش، امی ازدواج کند. وی تا زمان مرگش در سال ۱۹۸۲ به طبابت پرداخت

در دهه‌ی‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، آنا بروس و خانواده‌اش از جانب حلمی و شورمن  به مجلس برلن نامه‌هایی نوشتند. زمانی‌که این نامه‌ها در آرشیو برلن کشف شدند به اداره‌ی نیکوکاران جامعه‌ی بشری یاد واشم ارائه داده شدند. محمد حلمی و فریدا  شورمن در ماه مارس ۲۰۱۳ به عنوان نیکوکاران جامعه‌ی بشری مفتخر شدند. حلمی اولین ناجی عرب بود که به این عنوان نائل شد.

 

Thank you for supporting our work

We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of all donors.

واژه‌نامه