نیروهای محور در جنگ جهانی دوم
آلمان، ایتالیا و ژاپن، سه عضو اصلی نیروهای "محور" (متحدین) بودند. این سه کشور، تسلط آلمان و ایتالیا را بر قاره‌ی اروپا، و همچنین تسلط ژاپن را بر شرق آسیا به رسمیت می‌شناختند. پنج دولت اروپایی دیگر در طول جنگ جهانی دوم به نیروهای "محور" پیوستند. همه‌ی متحدین اروپایی آلمان، تا حدودی در آزار و اذیت و کشتار یهودیان در طول هولوکاست نقش داشتند.
وقایع کلیدی
-
1
نیروهای "محور" یا متحدین (آلمان، ایتالیا، ژاپن) در برابر "نیروهای متفقین" (به رهبری بریتانیای کبیر، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی) قرار داشتند.
-
2
پنج کشور دیگری که در طول جنگ جهانی دوم به نیروهای "محور" پیوستند: مجارستان، رومانی، بلغارستان، اسلواکی و کرواسی.
-
3
زوال و سقوط نیروهای "محور" از سال ۱۹۴۳ آغاز شد.
اتحادهای بزرگ در جریان جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵)
دو اتحاد بزرگ در جریان جنگ جهانی دوم وجود داشت: نیروهای "متحدین" یا "محور" و نیروهای "متفقین".
آلمان، ایتالیا و ژاپن، سه شریک عمده در آنچه در نهایت نیروهای "محور" (متفقین) نامیده شد بودند. این کشورها توسط دیکتاتور آلمان آدولف هیتلر، دیکتاتور ایتالیا بنیتو موسولینی، و امپراطور ژاپن هیروهیتو رهبری می‌شدند. در سپتامبر ۱۹۴۰، این سه کشور ازطریق "پیمان سه‌جانبه" به اتحاد خود رسمیت بخشیدند. پنج کشور دیگر بعداً به "پیمان سه جانبه" پیوستند و نیروهای "محور" را تشکیل دادند. این کشورها شامل بلغارستان، کرواسی، مجارستان، رومانی و اسلواکی بودند. هر یک از شش متحد اروپایی "محور" آلمان، با کشتن یهودیان یا با انتقال آنها به بازداشتگاه‌های آلمان جهت قتل عام آنها، در "هولوکاست" نقش داشتند.
"نیروهای متفقین" تحت رهبری بریتانیای کبیر، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی بود. این کشورها توسط نخست وزیر بریتانیا وینسون چرچیل، رئیس جمهور ایالات متحده فرنکلین دی روزولت، و نخست وزیر شوروی ژوزف استالین رهبری می‌شدند. آنها با امضای "اعلامیه ملل متحد" در ۱ ژانویه ۱۹۴۲ رسماً اتحاد خود را اعلام کردند. پانزده دولت مستقل دیگر نیز در آن روز این "اطلاعیه" را امضا کردند. علاوه‌برآن، "اعلامیه" توسط دولت‌های در تبعید هشت کشور دیگر که در آن زمان تحت اشغال نیروهای "محور" بودند نیز امضا شد. بیست و یک کشور دیگر نیز با آلمان اعلام جنگ کردند و "اعلامیه" را در مارس ۱۹۴۵ امضا کردند.
نیروهای "محور"، برخلاف متفقین، هرگز مؤسساتی را برای هماهنگی سیاست خارجی یا رهبری عملیات نظامی مشترک، تشکیل ندادند. با این وجود، آنها متعهد به حمایت نظامی و سیاسی دوجانبه شدند.
تشکیل اتحاد محور
اواخر دهه ۱۹۳۰،
هر یک از سه نیرویی که نیروهای "محور" را تشکیل می‌دادند، کارزارهایی را برای گسترش قلمرو خود آغاز کردند. این‌کار اکثر قدرت‌های عمده‌ی جهان را کنار می‌زد.
در ۳ اکتبر ۱۹۳۵، ایتالیا به اتیوپی (که به نام حبشه نیز شناخته می‌شد) حمله کرد.
ژاپن پیشتر در ۱۸ سپتامبر ۱۹۳۱ منچوری (بخشی از چین) را تصرف کرده بود. سپس در ۷ ژوئیه ۱۹۳۷، ژاپن به بقیه چین حمله کرد و جنگ را در اقیانوس آرام آغاز نمود.
آلمان پیشروی پیش از جنگ خود را در سال ۱۹۳۸ با ضمیمه کردن اتریش و سودتنلند (بخشی از چکسلواکی) آغاز کرد. در مارس ۱۹۳۹، آلمانی‌ها بقیه‌ی چکسلواکی را بین کشور تحت الحمایه و تحت کنترل آلمان، بوهیمیا و موراویا و دولت تازه تشکیل یافته‌ی اسلواکی تقسیم کردند.
یورش آلمان، ایتالیا و ژاپن علیه سایر کشورها موجب شد که دوستان کمی در میان کشورهای دنیا برای آنها باقی بماند. این سه کشور برای پایان دادن به انزوای خود، به هم نزدیک‌تر شدند و پیمان‌ها و معاهداتی را بین خود به اجرا گذاشتند.
محور رم-برلین
پس از آنکه "مجمع اتفاق ملل" تحریم‌هایی را به‌دلیل حمله‌ی ایتالیا به حبشه بر این کشور اعمال کرد و بعد از آنکه اتحاد ایتالیا با بریتانیا و فرانسه پایان یافت، ایتالیا و آلمان در سال ۱۹۳۶ روابط نزدیک‌تری را با هم آغاز کردند. در ۲۵ اکتبر ۱۹۳۶، آلمان و ایتالیا وارد پیمان دوستی شدند که بر اساس آن متعهد شدند سیاست خارجه مشترکی را دنبال کنند. بر اساس سخنرانی موسیلینی که یک هفته بعد ایراد کرد، این اتحاد با‌عنوان "محور رم-برلین" شناخته شد.
پیمان ضد کمینترن
در ۲۵ نوامبر ۱۹۳۶، یک ماه بعد از آنکه آلمان و ایتالیا وارد پیمان دوستی شدند، آلمان نازی و امپراطوری ژاپن "پیمان ضد کمینترن" را امضا کردند. در این پیمان، دو کشور برای مبارزه با تهدید ناشی از "کمونیست بین‌الملل" متعهد به کمک متقابل شدند. گرچه در این پیمان به اتحاد جماهیر شوروری اشاره‌ای نشده بود، اما این کشور را که در آن زمان در خصومت با ژاپن بود، هدف قرار داده بود. در ۶ نوامبر ۱۹۳۷، ایتالیا به "پیمان ضد کمینترن" پیوست.
پیمان فولاد
در ۲۲ مه ۱۹۳۹، آلمان و ایتالیا با امضای "پیمان دوستی و اتحاد"، اتحاد سیاسی خود را به اتحاد نظامی گسترش دادند. این پیمان که توسط موسولینی با عنوان "پیمان فولاد" معرفی شد، همکاری نظامی و حمایت دفاعی دوجانبه را میان آلمان و ایتالیا فراهم می‌کرد.
جنگ جهانی دوم در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ با حمله آلمان به لهستان آغاز شد. دو روز بعد، بریتانیا و فرانسه علیه آلمان اعلام جنگ کردند. با وجود "پیمان فولاد"، ایتالیا ابتدا بی‌طرف ماند. در ۱۰ ژوئن ۱۹۴۰، اندکی قبل از آنکه آلمان فرانسه را شکست دهد، ایتالیا به‌عنوان متحد آلمان به جنگ پیوست. نیروهای ایتالیا علاوه بر حمله به فرانسه، به منافع بریتانیا در شمال و شرق افریقا نیز حمله کردند.
پیمان سه جانبه
در ۲۷ سپتامبر ۱۹۴۰، آلمان، ایتالیا و ژاپن "پیمان سه‌جانبه" را امضا کردند. این پیمان، اتحاد میان سه کشور را رسمی می‌کرد که بعداً با نام نیروهای "محور" شناخته شدند.
در این پیمان، ژاپن "رهبری آلمان و ایتالیا را برای برپایی نظم جدید در اروپا" به رسمیت شناخت. در مقابل، آلمان و ایتالیا نیز حق ژاپن برای برقراری نظم جدید در "شرق آسیای بزرگ‌تر" را به رسمیت شناختند.
امضاکنندگان موافقت کردند که اگر هر یک مورد حمله‌ی کشوری قرار گیرند، دیگر امضاکنندگان به کمک آنها بیایند. این بند به منظور هشداری به ایالات متحده تهیه شده بود تا مانع از دخالت آنها در جنگ‌های آلمان و ایتالیا در اروپا و شمال آفریقا بشوند. همچنین هشداری به ایالات متحده بود که از مداخله در کشورگشایی‌های ژاپن در شرق آسیا اجتناب کند.
آلمان به سایر کشورهای اروپایی فشار آورد که به نیروهای محور بپیوندند
در ژوئیه ۱۹۴۰، فقط چند هفته بعد از شکست فرانسه، هیتلر تصمیم گرفت که در بهار سال بعد، آلمان نازی به اتحاد جماهیر شوروی حمله کند. برای این منظور، آلمان باید مواد اولیه خام را تأمین می‌کرد؛ حق عبور و مرور را برای سربازان آلمان برقرار می‌کرد؛ و از همکاری یا مشارکت دیگر دولت‌های اروپایی مطمئن می‌شد. به این ترتیب، آلمان شروع کرد به متقاعد کردن و تحت فشار قرار دادن دولت‌های اروپایی همنوا با رژیم نازی تا به نیروی "محور" بپیوندند. آلمان نازی به اسلواکی پیشنهاد کمک اقتصادی کرد. همچنین محافظت نظامی و قلمروی شوروی را به رومانی پیشنهاد داد. و به مجارستان هشدار داد که آلمان ممکن است حمایت فعلی خود را در مورد ضمیمه شدن قلمروی رومانی و چکسلواکی به مجارستان پس بگیرد.
وقتی در اواخر پاییز و زمستان ۱۹۴۰-۱۹۴۱، ایتالیا نتوانست یونان را فتح کند، آلمان بیش از پیش برای محفوظ داشتن جناح جنوب شرقی خود در بالکان نگران شد. موفقیت یونان در به عقب راندن نیروهای ایتالیا این امکان را به متحدش بریتانیای کبیر داد که جای پای خود را در قاره‌ی اروپا محکم کند. آلمان نازی برای تسلط بر یونان و بیرون کردن بریتانیا از قلب اروپا، در پی آن بود که یوگسلاوی و بلغارستان را نیز به همپیمانان نیروی "محور" اضافه کند.
مجارستان
مجارستان به دلیل اهدا کردن بخشی از چکسلواکی در سال ۱۹۳۸ به این کشور و تأیید به ضمیمه شدن شمال ترنسیلوانی از رومانی در سپتامبر ۱۹۴۰ به این کشور، وامدار آلمان و ایتالیا بود. رهبران مجارستان همچنین علاقمند به به‌سازی اقتصادی ترجیحی آلمان نازی بودند. در ۲۰ نوامبر ۱۹۴۰، مجارستان به نیروی "محور" پیوست.
رومانی
رومانی پس از درخواست و دریافت مأموریت نظامی آلمان در اکتبر ۱۹۴۰، در ۲۳ نوامبر ۱۹۴۰ به نیروی "محور" پیوست. رومانیایی‌ها امیدوار بودند که حمایت وفادارانه از حمله آلمان به اتحاد جماهیر شوروی و تحویل متعهدانه نفت بتواند: ۱) تهدید شوروی را از بین ببرد؛ ۲) استان‌های ضمیمه شده توسط اتحاد جماهیر شوروی در ژوئن ۱۹۴۰ را به رومانی بازگرداند؛ و ۳) از حمایت آلمان در بازگرداندن شمال ترانسیلوانیا برخوردار شود.
اسلواکی
اسلواکی برای موجودیت خود به‌عنوان یک کشور خودمختار، هم از لحاظ سیاسی و هم اقتصادی به آلمان وابسته بود. در نتیجه، اسلواکی هم از این روش تبعیت کرد و در ۲۴ نوامبر ۱۹۴۰ به نیروی "محور" پیوست.
بلغارستان
در ابتدا، رهبران بلغارستان در مقابل فشار آلمان برای پیوستن به نیروی "محور" مقاومت کرده و طفره می‌رفتند. آنها مخالف دخیل شدن در جنگ با اتحاد جماهیر شوروی بودند. آنها همچنین نمی‌خواستند که با یوگسلاوی که در ظاهر متحد یونان بود، دشمنی کنند. اما بعد از آنکه آلمان به بلغارستان پیشنهاد الحاق قلمروی یونان در ناحیه تراس را داد، به نیروی "محور" پیوست. آلمانی‌ها همچنین بلغارستان را از مشارکت در حمله به اتحاد جماهیر شوروی معاف کردند. بلغارستان در ۱ مارس ۱۹۴۱ به نیروی"محور" پیوست.
یوگسلاوی
یوگسلاوی برخلاف میل خود در ۲۵ مارس ۱۹۴۱ به نیروی "محور" پیوست. این کار را به این دلیل انجام داد که آلمانی‌ها بی‌طرفی یوگسلاوی در جنگ علیه یونان را به رسمیت شناخته و قبول کردند که از آنها طلب حق عبور و مرور برای سربازان نیروی "محور" را نداشته باشند. دو روز بعد، افسران ارتش صربستان که معترض "پیمان سه جانبه" بودند، دولت یوگسلاوی را که این پیام را امضا کرده بود، سرنگون کردند. این اتفاق موجب خشم هیتلر شد. در ۶ آوریل، آلمان به یوگسلاوی حمله کرد و چندی نگذشت که ایتالیا و مجارستان به این حمله پیوستند. یوگسلاوی شکست خورد، تجزیه شد و در اواسط آوریل ۱۹۴۱، توسط نیروهای "محور" اشغال شد. در نتیجه، یوگسلاوی هرگز در واقع یکی از نیروهای "محور" نشد.
کرواسی
به‌عنوان بخشی از تجزیه یوگسلاوی، نیروهای "محور" یک دولت وابسته را تحت عنوان "دولت مستقل کرواسی" تشکیل دادند. این دولت توسط کروات‌هایی اداره می‌شد که متعلق به جنبش فاشیست اوستاشه بودند. "دولت مستقل کرواسی" در ۱۵ ژوئن ۱۹۴۱ به نیروی "محور" پیوست.
فنلاند
در ۲۶ ژوئن ۱۹۴۱، چهار روز پس از حمله‌ی نیروی "محور" به اتحاد جماهیر شوروی، فنلاند به‌عنوان "شریک دولت متخاصم" وارد جنگ علیه اتحاد جماهیر شوروی شد. فنلاندی‌ها در پی بازپس‌گیری قلمرویی بودند که در "جنگ زمستان" ۱۹۳۹-۱۹۴۰ با اتحاد جماهیر شوروی از دست داده بودند. فنلاند هرگز "پیمان سه جانبه" را امضا نکرد و با آلمان نازی وارد اتحاد رسمی نشد. اما به نیروهای آلمان اجازه داد که از قلمروی فنلاند برای عبور و انجام عملیات انجام استفاده کنند. نیروهای فنلاند در کنار آلمانی‌ها جنگیدند. از آنجایی که فنلاند به‌عنوان متحد آلمان نازی عمل می‌کرد، گاه به‌اشتباه به‌عنوان یکی از نیروهای "محور" از آنها یاد می‌شود.
از هم پاشیدگی و شکست محور
در ۷ دسامبر ۱۹۴۱، ژاپن حمله‌ی غافلگیرانه‌ای را با ایالات متحده در "پرل هاربر" آغاز نمود. در عرض چند روز، آلمان و کشورهای اروپایی نیروهای "محور" علیه ایالات متحده اعلام جنگ کردند. در پاسخ به اعلام جنگ، ایالات متحده، بریتانیای کبیر، اتحاد جماهیر شوروی، چین و بیست و دو دولت دیگر نیز رسماً اعلام کردند که در کنار هم برای شکست نیروهای "محور" همکاری می‌کنند. بیست و یک دولت دیگر نیز تا پیش از پایان جنگ به اتحاد آنها پیوستند.
در نتیجه، در آغاز سال ۱۹۴۲، آلمان و متحدانش، خود را درگیر یک جنگ جهانی یافتند. در اوایل سال ۱۹۴۳، تلفات فزاینده‌ی ارتش در اروپا و افریقا موجب شد که نیروهای "محور" تعهد خود به همدیگر را از دست بدهند.
ایتالیا
ایتالیا اولین شریک نیروی "محور" (متحدین) بود که تسلیم شد.
در اواخر ژوئیه ۱۹۴۳، رهبران حزب فاشیست ایتالیا اقدام به عزل و دستگیری رهبر فاشیست و دیکتاتور ایتالیا بنیتو موسولینی نمودند. در ۸ سپتامبر ۱۹۴۳، ایتالیا تسلیم "متفقین" شد.
نیروهای آلمان نیمه‌ی شمالی ایتالیا را اشغال کردند و موسولینی را از زندان فراری دادند. سپس موسولینی "جمهوری اجتماعی ایتالیا" را بنا نهاد که در شهر سولو واقع در شمال ایتالیا مستقر و کاملاً وابسته به آلمان بود
رومانی
در ۲۳ اوت ۱۹۴۴، بعد از سرنگونی دیکتاتور مارشال ایون آنتنسکو، رومانی جبهه خود را تغییر داد. سربازان رومانی در ادامه جنگ در کنار سربازان شوروی جنگیدند.
بلغارستان
پس از آنکه شوروی پیشنهاد آتش‌بس موقت بلغارستان را رد کرد، این کشور در ۸ سپتامبر ۱۹۴۴ تسلیم شد. جبهه‌ی سرزمین آبا و اجدادی بلغار تحت رهبری کمونیست" در یک کودتا، قدرت را از دولت بلغار طرفدار نیروی "محور" تصاحب کرد. سپس علیه آلمان نازی اعلام جنگ نمود.
فنلاند
در ۱۹ سپتامبر ۱۹۴۴، فنلاند معاهده آتش‌بس با اتحاد جماهیر شوروی را امضا کرد.
مجارستان
در مارس ۱۹۴۴، آلمان مجارستان را وادار کرد تا اشغال توسط نیروهای آلمان را بپذیرد. دلیل اولیه اشغال توسط آلمان، ترس به‌حق آنها این بود که مجارستان از نیروی "محور" خارج شود، درست مانند کاری که ایتالیا شش ماه قبل انجام داده بود. مجارستان هرگز تسلیم نشد. جنگ در اوایل آوریل ۱۹۴۵، یعنی زمانی که "ارتش سرخ" اتحاد جماهیر شوروی، آخرین نیروهای آلمان و مجارستان را از قلمروی مجارستان بیرون راندند برای مجارستان پایان یافت.
اسلواکی
قیام ملی علیه دولت اسلواکی طرفدار نازی در اواخر اوت ۱۹۴۴ در اسلوواکی آغاز شد. در نتیجه، آلمان اسلواکی را اشغال کرد تا شورش را سرکوب کند. اسلواکی تا زمانی که شوروی پایتخت (براتیسلاوا) را در اوایل آوریل ۱۹۴۵ تصرف کرد، جزو نیروی "محور" باقی ماند.
کرواسی
بازماندگان متعصب "اوستاشه کروات" تا پایان آوریل ۱۹۴۵ ، یعنی زمانی که توسط پارتیزان‌های تحت رهبری یوگسلاو‌های کمونیست اسیر شده یا از طریق مرزها به اسلواکی تحت اشغال آلمان و اتریش برده شدند، در کرواسی ماندند.
آلمان
پس از خودکشی هیتلر در ۳۰ آوریل ۱۹۴۵، آلمان نازی در ۸-۹ مه بدون هیچ قید و شرطی تسلیم "متفقین" شد.
ژاپن
ژاپن پس از شکست همه‌ی متحدان نیروی "محور"، به تنهایی در تابستان ۱۹۴۵ به جنگ پرداخت. این کشور رسماً در ۲ سپتامبر ۱۹۴۵ تسلیم شد.