نبردهای نظامی آفریقای شمالی در جنگ جهانی دوم از 13 سپتامبر 1940 تا 13 ماه مه 1943 به راه افتاد. این نبردها از نظر استراتژیكی برای متفقین غربی و نیروهای متحدین حائز اهمیت بودند. هدف نیروهای متحدین جلوگیری از دسترسی متفقین به منابع نفتی خاورمیانه بود تا به این ترتیب بتوانند میزان دسترسی خود را به نفت تأمین وافزایش دهند و همچنین دست بریتانیا را از منابع مادی و انسانی امپراطوری اش در آسیا و آفریقا كوتاه كنند.

علاوه بر این، بعد از شكست مصیبت بار در اروپای غربی در بهار 1940، نبرد آفریقای شمالی این فرصت را برای متفقین بوجود آورد تا جبهه ای جدید در مقابل متحدین بگشایند و همچنین پس از تهاجم آلمان ها به اتحاد جماهیر شوری در ژوئن 1941، فشار آلمان ها بر جبهه شرق را کاهش دهند.

نبرد آفریقای شمالی سه مرحله داشت: نبرد صحرای غرب (غرب مصر و شرق لیبی)، عملیات مشعل (الجزایر و مراكش) و نبرد تونس.

طی كل نبرد آفریقای شمالی، آلمانی ها و ایتالیایی ها متحمل 620 هزار تلفات شدند، در حالی كه كشورهای مشترك المنافع بریتانیایی 220 هزار نفر از افراد خود را از دست دادند. تعداد تلفات آمریكایی ها فقط در تونس بیش از 18500 نفر بود. پیروزی متفقین در آفریقای شمالی موجب نابودی 900 هزار نفر از سربازان آلمان و ایتالیا شد، جبهه دیگری را علیه متحدین گشود و امكان حمله به سیسیل و خاک اصلی ایتالیا در تابستان 1943 را به وجود آورد و تهدید متحدین علیه میدان های نفتی خاورمیانه و خطوط تدارکاتی انگلیس به آسیا و آفریقا را بر طرف کرد. این عملیات طی جنگ جهانی دوم از اهمیتی خاص برخوردار بود.

 

مصر، لیبی، تونس الجزایر و مراكش

در 1940، هر یك از پنج كشور در امتداد ساحل آفریقای شمالی- مصر، لیبی، تونس، الجزایر و مراكش- مستعمره یا نیمه مستعمره یك قدرت اروپایی بودند. در 1914، بریتانیا مصر را رسماً كشور تحت الحمایه خود كرد. بریتانیا به رغم دادن استقلال ظاهری به مصر تحت حکومت سلطان فؤاد اول در 1922، كنترل سیاست خارجی و دفاع نظامی مصر را همچنان در اختیار داشت. بریتانیا همچنین سواحل كانال سوئز را به اشغال خود در آورد. تسلط بریتانیا بر مصر تحت پیمان 1936 انگلستان- مصر از نو تثبیت شد. در 1911، ایتالیا استانهای سیرنایكا، تریپولیتانیا و فزان را از قلمرو ترک ها خارج كرد و در سال 1934 این مستعمره متحد را لیبی نامید.

در 1881، فرانسه بطور رسمی كشور تونس را تحت الحمایه خود كرد؛ حكمران تونسی تحت نظارت یک ژنرال فرانسوی ساکن تونس بود. مراكش که تحت حکومت یك سلطان بود، طبق پیمان "فیض" در 1912 تحت حمایت فرانسه درآمد و مانند تونس، یک ژنرال فرانسوی ساکن تونس، بر سلطان و دستگاه اداری او نظارت داشت. فرانسه فتح الجزایر را در سال 1830 آغاز كرد. تا سال 1940، الجزایر بطور رسمی قسمتی از فرانسه شده بود و یک فرماندار كل مستقیماً بر آن حكومت می كرد. با سقوط فرانسه و ایجاد حکومت ویشی در 1940، مستعمره های فرانسه در آفریقای شمالی تحت كنترل ویشی قرار گرفت.