Επιστροφή του St. Louis στην Ευρώπη
Μετά την άρνηση ασφαλούς λιμένα στην Κούβα και την αγνόηση των εκκλήσεων για είσοδο στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι επιβάτες του St. Louis αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο ή την Ολλανδία. Η μοίρα των επιβατών σε κάθε χώρα εξαρτήθηκε από πολλούς παράγοντες στη συνέχεια, συμπεριλαμβανομένης της γεωγραφίας και της πορείας του πολέμου κατά της Γερμανίας.
Σημαντικά γεγονότα
-
1
Σε κάθε χώρα, οι πρόσφυγες αντιμετώπισαν αβεβαιότητα και οικονομικές δυσχέρειες. Αρχικά, τους χορηγήθηκε προσωρινό καθεστώς πρόσφυγα και συχνά στεγάζονταν σε πρώτη φάση σε προσφυγικούς καταυλισμούς.
-
2
Οι επιβάτες βίωσαν εμπειρίες παρόμοιες με εκείνες άλλων Εβραίων στην κατεχόμενη από τους Ναζί δυτική Ευρώπη. Οι Γερμανοί δολοφόνησαν πολλούς από αυτούς στα κέντρα εξόντωσης και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Άλλοι κρύφτηκαν ή επέζησαν κάτω από χρόνια καταναγκαστικής εργασίας. Κάποιοι κατάφεραν να ξεφύγουν.
-
3
Από τους 620 επιβάτες που επέστρεψαν στην Ευρώπη, οι 532 παγιδεύτηκαν όταν η Γερμανία κατέλαβε τη Δυτική Ευρώπη. 278, λίγο περισσότεροι από τους μισούς, επέζησαν του Ολοκαυτώματος. 254 επιβάτες έχασαν τη ζωή τους: 84 που ήταν στο Βέλγιο, 84 που είχαν βρει καταφύγιο στην Ολλανδία και 86 που είχαν γίνει δεκτοί στη Γαλλία.
Στις 6 Ιουνίου 1939, το St. Louis άλλαξε προορισμό προς την Ευρώπη. Επτά ημέρες αργότερα, ενώ το πλοίο διέσχιζε τον Ατλαντικό, επετεύχθη συμφωνία που αναπτέρωσε τις ελπίδες των επιβατών. Σε συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές εβραϊκές οργανώσεις και κυβερνητικούς εκπροσώπους, ο Morris Troper, ο Ευρωπαίος διευθυντής της Κοινής Επιτροπής Διανομής (Joint Distribution Committee, JDC), κανόνισε την είσοδο των επιβατών του St. Louis στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Η Μεγάλη Βρετανία δέχθηκε 287 επιβάτες, η Γαλλία 224, το Βέλγιο 214 και η Ολλανδία 181.
Το St. Louis προσάραξε στην πόλη Antwerp του Βελγίου στις 17 Ιουνίου, αφού παρέμεινε πάνω από ένα μήνα εν πλω. Λιγότερο από τρεις μήνες αργότερα, ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Μέσα στο έτος, όλη η δυτική Ευρώπη θα βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή και οι πρώην επιβάτες του St. Louis που βρίσκονταν στην Ευρώπη θα απειλούνταν ξανά από τον ναζιστικό τρόμο.
Πριν από την αποβίβαση, οι επιβάτες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια τα οποία κυβερνητικοί εκπρόσωποι και υπηρεσίες αρωγής πιθανώς να χρησιμοποίησαν για να αποφασίσουν τον προορισμό τους. Τους ζητήθηκαν τα ονόματα φίλων και συγγενών στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία, καθώς και λεπτομέρειες σχετικά με τις αιτήσεις τους για αμερικανικές βίζες και το μέρος με τους αριθμούς της λίστας αναμονής ποσοστώσεων που να δείχνουν ότι σκόπευαν να μεταναστεύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στους πρόσφυγες χορηγήθηκε μόνο προσωρινό άσυλο. Έπρεπε να συμφωνήσουν να μεταναστεύσουν τελικά σε πιο μόνιμες κατοικίες αλλού. Θεωρητικά θα έφευγαν αμέσως μόλις καλούνταν οι αριθμοί της λίστας αναμονής των αμερικανικών ποσοστώσεων ή μόλις είχαν άλλο μέρος να πάνε. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι, ήδη ανήσυχοι για το αυξανόμενο κύμα Εβραίων προσφύγων από το Ράιχ, κατέστησαν σαφές ότι η μεταχείριση των επιβατών του St. Louis ήταν μια εξαιρετική περίπτωση και δεν αποτελούσε προηγούμενο για άλλους που δραπέτευαν από τη Γερμανία.
Οι επιβάτες με προορισμό το Βέλγιο αποβιβάστηκαν πρώτοι και πήραν ένα ειδικό τρένο για τις Βρυξέλλες, όπου διανυκτέρευσαν. Όσοι δεν είχαν συγγενείς στην πόλη μεταφέρθηκαν σε κέντρο προσφύγων στην επαρχία της Liege.
Οι επιβάτες που επιλέχθηκαν για την Ολλανδία απέπλευσαν την επόμενη μέρα με το πλοίο Jan van Arkel. Κατά την άφιξή τους στο Rotterdam, οι ολλανδικές αρχές τούς μετέφεραν σε ένα προσωρινό κέντρο προσφύγων όπου παρέμειναν μέχρι να βρουν στέγη ή να μεταφερθούν σε άλλους προσφυγικούς καταυλισμούς.
Οι επιβάτες που είχαν ανατεθεί στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία επιβιβάστηκαν σε ένα φορτηγό πλοίο που είχε ανακαινιστεί για τη φιλοξενία τους. Το πλοίο έφτασε στις 20 Ιουνίου στην Boulogne sur Mer, όπου αποβιβάστηκαν όσοι είχαν προορισμούς στη Γαλλία. Την επόμενη μέρα, πήγαν στις Le Mans, Laval και σε άλλες γαλλικές πόλεις. Το JDC κανόνισε τη φροντίδα περίπου 60 παιδιών από την Εβραϊκή Εταιρεία Βοήθειας για τα Παιδιά (Oeuvre de Secours aux Enfants, OSE). Τοποθετήθηκαν σε σπίτια στο Montmorency, ακριβώς βόρεια του Παρισιού.
Στις 21 Ιουνίου, όσοι ταξίδευαν για τη Μεγάλη Βρετανία έφτασαν στο Σαουθάμπτον και μεταφέρθηκαν με ειδικό τρένο στο Λονδίνο. Εκεί, η Γερμανοεβραϊκή Επιτροπή Βοήθειας κανόνισε στέγαση για όσους δεν έμεναν με οικογένεια ή φίλους. Οι περισσότεροι μετακόμισαν σε ιδιωτικά σπίτια ή ξενοδοχεία, αλλά περίπου 50 άγαμοι άνδρες μεταφέρθηκαν σε ένα πρώην στρατόπεδο του βρετανικού στρατού, στο Κεντ, που η βρετανική κυβέρνηση είχε διαθέσει στους πρόσφυγες.
Οι πρώην επιβάτες αντιμετώπισαν αβεβαιότητα και οικονομικές δυσχέρειες. Κατά την αναχώρησή τους από τη Γερμανία, οι Ναζί είχαν απαλλοτριώσει συστηματικά την περιουσία τους. Τους απαγόρευσαν να εργαστούν. Κατά συνέπεια, οι πρώην επιβάτες ήταν πλήρως εξαρτημένοι από συγγενείς και εβραϊκές υπηρεσίες αρωγής. Για να μην επιβαρυνθούν τα κρατικά ταμεία, το JDC συμφώνησε να διαθέσει 500.000 $ –ένα σημαντικό μέρος των κεφαλαίων του– για τη μέριμνα των προσφύγων.
Οι περισσότεροι από τους πρώην επιβάτες ήλπιζαν να βρουν μόνιμες κατοικίες, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι 600 και πλέον στις λίστες αναμονής για βίζα των ΗΠΑ περίμεναν υπομονετικά να καλέσουν τον αριθμό τους. Άλλοι προσπάθησαν να λάβουν άδειες εισόδου σε ξένα προξενεία, αλλά λίγες χώρες ήταν πρόθυμες να δεχτούν φτωχούς μετανάστες. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με τη Λευκή Βίβλο της βρετανικής κυβέρνησης του 1939, η οποία περιόριζε τη μετανάστευση στην Παλαιστίνη.