لونیا گلدمن فیشمن Lonia Goldman Fishman

لونیا سه خواهر و یک برادر داشت. پدر و مادر وی صاحب کارخانه‌ی کتان بافی در شهر وگروف بودند. خانواده‌ی گلدمن یک خانواده‌ی مذهبی بود و خیلی دقیق مراسم روز شنبه، اعیاد یهودی و قوانین رژیم غذایی را رعایت می‌کردند.

۱۹۳۳-۳۹: من بعد از مدرسه روزانه، به مدرسه‌ی دخترانه و مذهبی بیت‌ یاکوو می‌رفتم. در آنجا به تحصیل زبان عبری، کتاب مقدس و تاریخ یهود می‌پرداختم. زمانی که در دبیرستان تحصیل می‌کردم، برای یادگیری زبان عبری معلم خصوصی داشتم. من عاشق بافندگی بودم. پس از اتمام دبیرستان، حرفه‌ی لحاف دوزی را آموختم. ما در اواسط سال ۱۹۳۰ به شهر ورشو نقل مکان کردیم و در آن جا پدرم یک کارخانه‌ی پر احداث کرد.

۱۹۴۰-۴۴: زمانی که در سال ۱۹۴۰ گتوی ورشو مهروموم شد، ما در آنجا گیر افتادیم. من در سن ۱۸ سالگی در گتو، با سیوک که یک خیاط بود ازدواج کردم. در سال ۱۹۴۲ من و سیوک به شهر وگروف فرار کردیم و پس از آن به روستایی در نزدیکی آن شهر گریختیم. جان و ماریا، یک زوج روستایی، ما را مخفی کردند. با ناخن‌های خون‌آلود گودالی مانند قبر کندیم و روی آنرا با خس و خاشاک پوشاندیم و به مدت ۱۸ ماه بی حرکت در آن دراز کشیدیم تا از خطر در امان باشیم. جان و ماریا جان خود را در خطر می‌انداختند تا برای ما غذا بیاورند و ظرف ما را هروز خالی کنند.‌آنها هفته‌ای یکبار ما را با اسفنج می‌شستند.

لونیا و سیوک توسط نیروهای جماهیر شوروی در سال ۱۹۴۵ آزاد شدند. آنها برای راه رفتن نیاز به کمک داشتند چون ماه‌ها در آن جا بی‌حرکت مخفی شده بودند. خانواده‌ی فیشمن در سال ۱۹۴۸ به امریکا مهاجرت کردند.