مویشه منیوک Moishe Menyuk

مویشه در یک خانواده یهودی و در روستایی به نام کوماروف که تا سال ۱۹۱۸ بخشی از امپراطوری روسیه بود، به دنیا آمد. در سن ۱۸ سالگی به ارتش روسیه فراخوانده شد و در جنگ جهانی اول جنگید. وی توسط آلمانی‌ها اسیر شد و در زمان اسارت، زبان آلمانی را فرا آموخت. پس از جنگ او به کوماروف بازگشت، در آن زمان این روستا بخشی از لهستان بود. او به خانواده‌ی خود در کشاورزی کمک می‌کرد و ساختمان یک لهستانی اهل ورشو را مدیریت می‌‌کرد.

۱۹۳۳-۳۹: یهودیان روستای کوماروف با مردم اکراین زندگی مسالمت آمیزی داشتند. مویشه حتی در عروسی‌های اکراینی‌ها کمانچه می‌نواخت. ارتش آلمان در سال ۱۹۳۹ غرب لهستان را اشغال کرد و نیروهای جماهیر شوروی، شرق لهستان را گرفتند [نتیجه‌ی پیمان بین آلمان و نیروهای جماهیر شوروی]. مویشه داستان‌هایی در مورد جنایات آلمانی‌ها بر علیه یهودی‌ها شنیده بود ولی باورش برای او سخت بود. آلمانی‌ها در زمان اسارتش در جنگ جهانی اول، با وی رفتار خوبی داشتند. او تصمیم گرفت در کوماروف بماند.

۱۹۴۰-۴۴: آلمان در سال ۱۹۴۱ به نیروهای جماهیر شوروی حمله کرد. یهودیان کوماروف که شایعات بدی شنیده بودند به سمت جنگل فرار کردند. زمانی که مویشه برای بردن غذا بازگشته بود، متوجه شد که از او دزدی شده است. سربازان اس‌اس یهودیان کوماروف را محاصره کردند و همه‌ی آنها را در یک گتو در شهر نزدیک آنجا به نام کولکی جمع کردند و به کار اجباری گماشتند. یکی از شب‌های سال ۱۹۴۲، مویشه و پسرش در میان ۴۰ نفر دیگری بودند که در یک انبار زندانی شدند. روز بعد فهمیدند که تمام افرادی که در گتو بودند را با ضرب گلوله کشته‌اند. دختر و همسر مویشه در میان آنها بودند. مردها تمام جسد‌ها را دفن کردند. یهودیان بیشتری را به گتو آوردند.

آلمانی‌ها در سال ۱۹۴۲ گتوی کولکی را از بین بردند. مویشه در بین ۶۰۰ یهودی بود که سوار کامیون شدند. آنها را ۵ مایل درون جنگل برده و در آنجا کشته و درون قبرهای جمعی انداختند.