Shony, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak, Transilvanya'daki küçük bir kentte dünyaya geldi. 5 yaşında keman çalmayı öğrendi. Yaşadıkları yer 1940'ta Macaristan, 1944'te Almanya tarafından işgal edildi. Mayıs 1944'te, Polonya'daki Auschwitz kampına gönderildi. Fransa'daki Natzweiler kamp sistemine sevk edildi. Oradan da Nisan 1945'te Amerikan Kuvvetleri tarafından serbest bırakıldığı Dachau'ya gönderildi. 1950'de Amerika Birleşik Devletleri'ne göç ederek, besteci ve profesyonel kemancı oldu.
Barakadan çıktığımda, çalma sırasının bana geldiğini anladım. Hangisinde rahat edeceksem onu çalacaktım. Daha önce Radyo Münih'te çaldığım gibi, Dvorak'tan sonat ya da Kreisler bestesi çalacaktım. Ancak gördüklerim karşısında elimdeki kemanla birlikte aklım tamamen durdu. Hiçbir şey gelmedi aklıma. Kendi kendime "Bu sonatın başı nasıldı? Kreisler bestesi nasıl başlıyordu? Tanrım, herhangi bir şarkının başı nasıldı?” diye sordum. Hiçbir şey düşünemiyordum. Göz ucuyla katil Kapo'nun eline demir çubuğu alıp bana doğru yürüdüğünü fark ettim. Öldürüleceğimi biliyordum. Biliyordum. Birden sağ ve sol elim büyük bir uyum içinde çalmaya başladı. Strauss'un Blue Danube eserini çalıyordum kemanla. Ama nasıl? Blue Danube'i düşünmemiştim hiç. Hiçbir zaman. Sadece duydum aslında. Kabul etmek gerekirse, hiç de sevmiyordum. Daha önce çalmamıştım. Çingenelerden ve lisede mükemmel bir akordeoncu olan kardeşimden defalarca dinlemiştim. Ancak çalmak başka bir şeydi. Klasik müzikten başka bir şey çalmama izin verilmiyordu bile. Kapo istekle baktı. SS subayına “Ne zaman kırbaçlayayım? Ne zaman döveyim bunu?” diye sordu. Ama SS subayı, melodiyi mırıldanıyordu ve parmaklarıyla ritim tutuyordu—1, 2, 3, 1, 2, 3... Gülümsedi ve “Bırak yaşasın” dedi.
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
