کنفرانس وانسی و "راه حل نهایی"
در ۲۰ ژانویه ۱۹۴۲، پانزده تن از عالی‌رتبه‌ترین مقامات حزب نازی و سران حکومتی در نشستی مهم گردهم آمدند. این نشست در ویلایی واقع در یکی از بخش‌ها‌ی متمول‌نشینِ حومه‌‌ی برلین، در کنار دریاچه‌ای به نام «وانزه»، برگزار شد. «راینهارت هایدریش»، معاون اول «هاینریش هیملر» رییس «اس‌اس»، ریاست جلسه را به عهده داشت. هدف این جلسه، طرح «راه‌حل نهایی مساله یهود در اروپا» با مقامات ارشد دولتی و غیر «اس‌اس»، از جمله وزرای خارجه و دادگستری برای دعوت آنها به همکاری بود.
«راه‌حل نهایی» اسم رمزی بود که نازی‌ها برای قتل‌عامِ هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده‌‌ی کل یهودیان اروپا، یا همان نسل‌کشی یهودیان بهکار می‌بردند. دلیل این‌که نازی‌ها از عبارتِ گنگ «راه‌حل نهایی» استفاده می‌کردند این بود که می‌خواستند این کشتارها را از چشم جهانیان پنهان کنند. اما در واقع، آنهایی که در آن نشست حضور یافتند، در مورد شگردهای کشتار و امحاء و «ریشه‌کن کردن» یهودیان سخن گفتند.
نشستی که به کنفرانس وانزه معروف شد، نقطه‌‌ی آغازین «راه‌حل نهایی» نبود. نیروهای موسوم به «آینزاتس‌گروپن» یا همان جوخه‌های مرگِ «اس‌اس»، مدتی بود که در مناطقِ تحتِ اشغالِ آلمان نازی در شوروی، قتل‌عام یهودیان را شروع کرده بودند. در واقع، کنفرانس وانزه با این هدف برگزار شد تا رسماً به رهبران حکومتی که عضو حزب نازی نبودند، اعلام شود که به کمک آنها برای انتقال یهودیان از سراسر مناطق تحت اشغال در اروپا به اردوگاه‌های مرگ در لهستان اشغالی نیاز است. هیچ‌یک از حاضران، با سیاست «راه‌حل نهایی» مخالفت نکردند. تا آن روز، هیچ حکومت مدرنی، تصمیم به قتل‌عام کل یک جامعه نگرفته بود.
تاریخ‌های مهم
۲۲ ژوئن ۱۹۴۱
قتل‌عام همزمان با حمله به اتحاد جماهیر شوروی
نیروهای موسوم به «آینزاتس‌گروپن»، یا همان جوخه‌های مرگ «اس‌اس»، موظف شدند همزمان با پیشروی ارتش آلمان در خاک اتحاد جماهیر شوروی، یهودیان را قتل‌عام کنند. این جوخه‌ها، ارتش آلمان را در حین پیشروی در عمق خاک شوروی دنبال کرده و دست به قتل‌عام گروهی می‌زدند. آنها در ابتدا مردان یهودی را تیرباران کردند. بعداً هر جا که قدم می‌گذاشتند، به مردان، زنان و کودکان، بدون توجه به سن و جنسیت‌شان، شلیک می‌کردند. تا بهار ۱۹۴۳، جوخه‌های مرگ بیش از یک میلیون یهودی و ده‌ها هزار پارتیزان و روما (کولی‌های اروپا)، و کمیسارِ‌های سیاسیِ شوروی را قتل‌عام کردند.
۳ سپتامبر ۱۹۴۱
شروع آزمایش کشتار با گاز در آشویتس
آزمایشِ قتل‌عام با گاز در اتاق گازِ «آشویتس-یک»، یعنی اردوگاه اصلی آشویتس در جنوب لهستان، آغاز شد. آلمانی‌ها، ۶۰۰ زندانی جنگی ارتش شوروی و ۲۵۰ زندانی بیمار را به زور به اتاقِ گازِ آزمایشی بردند تا قدرتِ نابودگریِ گاز «سیکلون ب» را آزمایش کنند. «سیکلون ب» نام تجاری گاز «هیدروژن سیانید» است که معمولاً در تولید داروهای حشره‌کش بهکار می‌رود. «موفقیت» این آزمایش‌ها، نازی‌ها را بر آن داشت که این گاز کشنده را برای قتل‌عام در اردوگاه آشویتس-برکناو مورد استفاده قرار دهند. کشتار جمعی در ژانویه ۱۹۴۲ آغاز شد.
۸ دسامبر ۱۹۴۱
عملیات قتل‌عام در اردوگاه مرگ خلمنو آغاز شد
اردوگاه خلمنو در ۵۰ کیلومتری شمال‌غربی شهر ووچ واقع شده است. نازی‌ها برای نخستین بار در خلمنو از گاز سمی برای کشتار جمعی استفاده کردند. آنها قربانیانی را که به اردوگاه مرگ تبعید شده بودند، به زور سوار کامیون‌های گاز می‌کردند. اگزوزِ کامیون را با لوله‌ای به داخل محفظه‌ی مهر و موم شده‌ی آن متصل کرده بودند. هر بار بین ۵۰ تا ۷۰ تن را سوار کامیون گاز می‌کردند. وقتی که گاز مونوکسید کربن تمام آنهایی را که در کامیون به دام افتاده بودند، خفه می‌کرد، کامیون را به محل گورهای دسته‌جمعی می‌بردند و اجساد قربانیان را تخلیه می‌کردند. سه کامیون گاز در خلمنو فعال بود. تا اواسط ماه ژوئیه‌ی ۱۹۴۴، دست‌کم ۱۷۲ هزار نفر در آنجا به قتل رسیدند.