1936 Berlin Olimpiyatları'nı Boykot Etme Hareketi
ARKA PLAN
Adolf Hitler, 1933 yılında Almanya’da iktidara gelmiştir. ABD’deki ve diğer Batı demokrasilerindeki gözlemciler, kısa bir süre içinde Nazi rejiminin ev sahipliğini üstlendiği Olimpiyat Oyunları’nı desteklemenin ahlakî olup olmadığını sorgulamaya başlamıştır.
1933’te Yahudi atletlere yapılan zulüm ile ilgili raporlara tepki olarak Amerikan Olimpiyat Komitesi (AOC) Başkanı Avery Brundage şu ifadeyi kullanmıştır: “Ayrı ayrı ülkelerin sınıf, mezhep ya da ırk sebebiyle katılımı kısıtlamalarına izin verilirse modern Olimpik canlanış temelinden sarsılacaktır.”
Brundage—Olimpiyat hareketindeki diğer birçok kişi gibi—ilk önce Oyunlar’ı Almanya’dan başka bir yere taşımayı düşünmüştür. 1934’te Alman spor tesislerinde yapılan kısa süreli ve sıkı yönetilen bir incelemeden sonra Brundage, Yahudi atletlere adil davranıldığını ve Oyunlar’ın planlandığı şekilde devam etmesi gerektiğini açıkça belirtmiştir.
BİRLEŞİK DEVLETLER’DE BOYKOT TARTIŞMASI
Geleneksel olarak Oyunlar’a en büyük takımlardan birini gönderen Birleşik Devletler’de 1936 Olimpiyatları’na katılma konusunda tartışmalar en yoğun olarak yaşanmıştır. 1934 yılının sonu itibariyle her iki tarafta sınırlar açıkça çizilmiştir.
Avery Brundage
Avery Brundage, siyasetin sporda yeri olmadığını öne sürerek boykota karşı çıkmıştır. “Olimpiyat Oyunları siyasetçilere değil, atletlere aittir” savıyla 1936 Olimpiyatları’na bir ABD takımı göndermek için mücadele etmiştir. AOC’nin “Amerikalı Atletler İçin Adil Oyun” kitapçığında Amerikalı atletlerin mevcut “Yahudi-Nazi tartışmasına” karışmaması gerektiğini yazmıştır.
1935’te Olimpiyatlar tartışması kızışırken Brundage, Birleşik Devletleri Oyunlar’ın dışında tutmak için bir “Yahudi-Komünist komplosunun” mevcut olduğunu iddia etmiştir.
Jeremiah Mahoney
Amatör Spor Birliği’nin başkanı olan Yargıç Jeremiah Mahoney, 1936 Olimpiyatları’nı boykot etme girişimlerine öncülük etmiştir. Almanya’nın, ırka ve dine dayalı ayrımcılığı yasaklayan Olimpiyat kurallarını çiğnediğine işaret etmiştir. Ona göre olimpiyatlara katılmak, Hitler’in Reich rejiminin onaylanması anlamına gelecektir.
Mahoney, boykotu destekleyen birkaç Katolik liderden biriydi. New York Belediye Başkanı Fiorello La Guardia, New York Valisi Al Smith ve Massachusetts Valisi James Curley de Berlin’e takım gönderilmesine karşı çıkmıştır. Katolik dergisi The Commonweal (8 Kasım 1935), kökten Hristiyanlık Karşıtı Nazi doktrinlerine tasdik mührünü vuracak bir Olimpiyat Oyunları’nın boykot edilmesi tavsiyesinde bulunmuştur.
Ernst Lee Jahncke
Bir diğer önemli boykot destekçisi Ernst Lee Jahncke (ABD Donanması’nın eski bir müsteşarı), Berlin Oyunları’na karşı alenen güçlü bir tavır almasından sonra Temmuz 1936’da Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nden (IOC) ihraç edilmiştir. IOC, Jahncke’nin koltuğunu doldurmak için bilhassa Avery Brundage’i seçmiştir. Jahncke, IOC’nin 100 yıllık tarihinde ihraç edilen tek üyedir.
Franklin D. Roosevelt
Başkan Franklin D. Roosevelt, üst düzey Amerikan diplomatların, Nazilerin propaganda amacıyla Olimpiyatlar’ı suistimal etmesiyle ilgili uyarılarına karşın boykot meselesine karışmamıştır. Roosevelt, Amerikan Olimpiyat Komitesi’nin dış etkilerden bağımsız olarak çalıştığı 40 yıllık bir geleneği sürdürmüştür. Hem ABD’nin Almanya büyükelçisi William E. Dodd hem de Viyana’daki ABD Temsilciliği’nin başkanı George Messersmith, Amerikan Olimpiyat Komitesi’nin Berlin’e gitme kararından müteessir olmuştur.
DİĞER ÜLKELERDE BOYKOT FAALİYETLERİ
Kısa ömürlü boykot faaliyetleri Büyük Britanya, Fransa, İsveç, Çekoslovakya ve Hollanda’da da ortaya çıkmıştır. Sürgündeki Alman Sosyalistleri ve Komünistleri, Arbeiter Illustrierte Zeitung (Resimli İşçi Gazetesi) gibi yayınlar aracılığıyla Olimpiyat Oyunları’na muhalefetlerini dile getirmiştir. Bazı boykot taraftarları “Karşı Olimpiyatları” desteklemiştir. Bunların en büyüklerinden biri 1936 yazı için İspanya, Barselona’da yapılması planlanan “Halkın Olimpiyatı” olmuştur. Tam da binlerce atletin gelmeye başladığı Temmuz 1936’da İspanya İç Savaşı’nın patlak vermesinden sonra bu olimpiyatlar iptal edilmiştir.
BİREYSEL ATLETLERİN TERCİHLERİ
Bazı ülkelerdeki bireysel Yahudi sporcular da Berlin Olimpiyatları’nı boykot etmeyi seçmiştir. Birleşik Devletler’de bazı Yahudi atletler ve Amerika Yahudi Kongresi ve Yahudi İşçi Komitesi gibi Yahudi örgütleri, Berlin Oyunları’nın boykot edilmesini desteklemiştir.
KATILMA KARARI
Amatör Spor Birliği başkanı Jeremiah Mahoney’in öncülüğünde birçok Amerikalı gazete editörü ve Nazi karşıtı grup, Nazi Almanyası’nın Alman Yahudi atletler ile ilgili içi boş vaatlerini kabullenmeyi istemiyordu. Ancak kararlı olan Avery Brundage, Amatör Spor Birliği’ne manevra yaptırarak yakın bir oyla Amerikan takımının Berlin’e gönderilmesi lehine karar çıkmasını sağlamış ve sonuçta Mahoney’in boykot çabaları başarısız olmuştur.
Bununla birlikte Birleşik Devletler’in Amatör Spor Birliği Aralık 1935’te katılım için oy verince diğer ülkeler de aynı yönde davranmıştır.
Berlin Olimpiyatları’nda dünyanın her yanından 49 takım yarışmıştır ve bu rakam daha önceki tüm Olimpiyatlar’dan fazladır.