![Danish fishermen (foreground) ferry Jews across a narrow sound to safety in neutral Sweden during the German occupation of Denmark. [LCID: 70737]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/8e96194b-2079-4915-8a2b-59d7150495f9.jpg "Danish fishermen (foreground) ferry Jews across a narrow sound to safety in neutral Sweden during the German occupation of Denmark. [LCID: 70737]")
Danimarka'nın Almanya tarafından işgali esnasında Danimarkalı balıkçılar (önde) Yahudileri dar boğazdan güvenlikleri için tarafsız İsveç'e götürüyor. İsveç, 1943.
Başka OkumalarPreben, küçük bir balıkçı kasabası olan Snekkersten’de Protestan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Almanlar Danimarka’yı 1940’ta işgal etti. Preben, direnişte kurye olarak görev aldı. Gestapo (Alman Gizli Devlet Polisi), Ekim 1943'te Danimarka'daki Yahudileri yakalamaya başladığında Preben mültecilerin deniz kıyısındaki evlerde saklanmasına yardım etti ve onları İsveç'e götürecek gemilere ulaştırdı. Preben’in kendisi de Kasım 1943’te İsveç’e iltica etmek zorunda kaldı. Mayıs 1945'te Danimarka'ya döndü.
Başka OkumalarAlmanlar Nisan 1940’ta Danimarka’yı işgal etti. Ancak Danimarka hükümeti görevde kalmaya ve Danimarkalı Yahudileri korumaya devam etti. Ağustos 1943’te hükümet, Almanların taleplerini yerine getirmeyi reddederek istifa etti. Ekim ayının başlarından Alman polisi Yahudileri tutuklamaya başladı. Leif ve ailesi kaçmaya karar verdi ve bir balıkçı teknesiyle gizlice güvenli olan İsveç’e kaçırıldılar. Leif İsveç’te okula gidiyor, annesi ve babası ise bir giyim fabrikasında çalışıyordu. Savaş bittikten sonra aile Danimarka’ya döndü.
Başka OkumalarAlmanya Nisan 1940’ta Danimarka’yı işgal etti. Danimarka hükümeti görevde kalmaya ve ülkedeki Yahudileri Yahudi karşıtı önlemlerden korumaya devam etti. Ancak, 1943 Ağustos ayının sonlarında Danimarka hükümeti Almanların yeni taleplerini yerine getirmeyi kabul etmediği için istifa etti. 1943 Ekim ayı başlarında Alman polisi, Yahudileri tutuklamaya başladı. Tove ve ailesi kaçmaya karar verdi. Snekkersten balıkçı köyüne gittiler ve oradan deniz yoluyla İsveç’e geçerek güvenliğe kavuştular. Tove, Mayıs 1945’te Danimarka’ya döndü.
Başka Okumalar![Preben Munch-Nielsen [LCID: 1652]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/905848e4-ef6a-46bd-9010-d00f1413c703.gif "Preben Munch-Nielsen [LCID: 1652]")
Preben, Danimarka’da küçük bir balıkçı kasabası olan Snekkersten’de Protestan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Kendisinden başka beş torun daha büyüten büyükannesi tarafından büyütüldü. Preben her gün Snekkersten’in 40 km. kadar güneyinde, Danimarka’nın başkenti Kopenhag’daki bir okula gidip geliyordu.
1933–39: Okuduğum ilkokulda çok az Yahudi vardı. Ancak onları Yahudi olarak görmüyordum. Sadece sınıf arkadaşlarım ve arkadaşlarımdı. Danimarka’da Yahudilerle Yahudi olmayanlar arasında ayrım yapmazdık. Hepimiz sadece Danimarkalıydık. 5. sınıfta sınıf arkadaşlarım ve ben Almanların askerî yığılma yaptığına ilişkin söylentiler duyuyorduk. Ama sonra, 1939’da, annem ve babam Hitler’in Danimarka’yı işgal etmeyeceğine dair söz verdiğini söyledi. Bu da nispeten kendimizi güvende hissetmemizi sağladı.
1940–42: İşgal. 1940 Nisan’ında Kopenhag’a geldiğimde başımın üstünden geçen uçakları ve sokaklarda yürüyen Alman subaylarını gördüm. Kurye olarak direnişe katıldım. Ancak Ekim 1943’te Gestapo Danimarkalı Yahudileri avlamaya başladığında daha çok faaliyet göstermeye başladım. Yahudi mültecilere yardım etmeye başladık. Onları kıyıdaki evlerde saklıyor ve belirli saatlerde bekleyen teknelere götürüyorduk. Bir defasında, karanlığın yardımıyla, bir seferde 12 Yahudiyi birden boğazlardan İsveç’e geçirdik. 7 kilometrelik yolculuk yaklaşık 50 dakika sürdü.
Preben 1.400 mültecinin İsveç’e ulaştırılmasına yardım etti. Kasım 1943’te Almanlar Danimarka hükümetini ele geçirdiğinde kendisi de İsveç’e kaçtı. Preben 1945 Mayıs’ında yurda döndü.
Başka Okumalar![Leif Donde [LCID: 1372]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/981fe626-dc7d-4e1d-b8a6-2c608343da05.gif "Leif Donde [LCID: 1372]")
Leif, Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesi ve babası oradaki Yahudi cemaatinde etkin kişilerdi ve babasının küçük bir konfeksiyon fabrikası vardı. Danimarka’nın 6.000 kişilik Yahudi nüfusunun çoğu savaştan önce Kopenhag’da yaşıyordu. Çok olmamasına karşın şehrin Yahudi nüfusu pek çok Yahudi kuruluşunu destekliyor, çoğunlukla Avrupa’nın her yerinden Yahudi mültecilere yardım ediyordu.
1933–39: Kopenhag’da bir kız okulunun yanında bulunan bir Yahudi anaokuluna gidiyordum. Okulumu sevmiyordum. Çünkü öğlen uykusu vardı. Okulda okumayı ve yazmayı öğreniyorduk. Hatta bazen de şarkılar söylüyorduk. Yahudi olsun olmasın, tüm çocuklarla oynuyordum. Benim için önemli değildi. Hepsi de benim arkadaşımdı.
1940–44: Nisan 1940’ta Almanlar Danimarka’yı işgal etti. 28 Ağustos 1943’te hükümeti ele geçirdikleri gün, annemle babam bizi Kopenhag’ın merkezinde büyük bir lunapark olan Tivoli Bahçeleri’ne götürdü. Parktan ayrıldığımız sırada Alman tankları konvoy hâlinde geçerken insanların caddede toplandığını gördük. Daha sonra babam bize şehirden ayrılmak üzere hazırlanmamızı söyledi. Annemle babam korkuyordu, ama benim için bir macera gibiydi. Kalın giysilerimizi aldık ve güneye giden bir trene bindik. Ekim’de bir balıkçı teknesiyle İsveç’e kaçırıldık.
İskandinavya’daki Alman birlikleri 4 Mayıs 1945’te teslim olduktan sonra, Leif ve ailesi Danimarka’ya geri döndü.
Başka Okumalar![Danish rescue boat [LCID: 19986oym]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/4163874b-030a-4e66-b890-67d044b17a37.jpg "Danish rescue boat [LCID: 19986oym]")
"Sunshine" (Güneş Işığı) adlı bu tekne (eski adı "Lurifax"), II. Dünya Şavaşı sırasında Danimarkalı mültecileri Almanların işgal ettiği Danimarka’dan tarafsız konumdaki İsveç’e taşımak için kullanılmıştır.
Başka Okumalar![Rescue of Danish Jews, fall 1943 [LCID: sca78040]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/7570a672-ff94-4597-91ad-33f1529049bf.gif "Rescue of Danish Jews, fall 1943 [LCID: sca78040]")
Almanya Danimarka'yı 1940'ta işgal etti. Almanya Ağustos 1943'te Yahudileri Danimarka dışına sürgüne göndermeye kadar verdiğinde, Danimarkalılar önceden planlamadan bir kurtarma operasyonu düzenledi ve Yahudilerin kıyı şeridine ulaşmasını sağladı. Sonra da balıkçılar onları tarafsız İsveç'e taşıdı. Kurtarma operasyonu Danimarkalı direnişçiler, polis ve hükümetinin katılımını sağlayacak kadar genişledi. Üç haftadan biraz daha uzun bir sürede, Danimarkalılar 7.000 Yahudiyi ve bu kişilerin Yahudi olmayan 700 kadar akrabasını İsveç'e götürdü. Çünkü İsveç, Danimarkalı mültecileri kabul ediyordu. Almanlar Danimarka'da 500 kadar Yahudi'yi tutukladı ve Bohemya'daki Theresienstadt gettosuna sevk etti. Danimarkalılar nerede olduklarına dair bilgi talebinde bulundu. Danimarkalıların ısrarcı protestoları belki de onları işgal edilmiş Polonya'daki ölüm merkezlerine gönderilmekten kurtardı.
Başka Okumalar
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
