Roza'nın ailesi 1934'te Varşova'ya gitti. Almanya 1939'da Polonya'yı işgal ettiğinde üniversiteye yeni başlamıştı. Almanlar toplama esnasında ebeveynlerinin vurularak öldürüldüğü Varşova gettosunu 1940'ta mühürledi. Roza kaçarak saklanmaya başladı. Saklandığı yerden 1943 ayaklanması sırasında gettonun yanışını izledi. Polonyalı bir Katolik (Maria Kowalczyk) olduğunu belirten sahte belgeleri aldı ve Haziran 1943'te sığır treniyle Almanya'ya sürgün edildi. 1945'te serbest bırakılana kadar bir çiftlikte çalıştı.
Getto ateşe verilmeden önce, her şey çok kötü bir haldeydi.
İnsanlar öldürüldü. İnsanlar ortada
herhangi neden olmaksızın alınıp öldürüldü. Özelikle çocukları duvara çarpıp
öldürdüler. O arada hepimizi topladılar, sıra yaptılar: “Sen, sen, sen orada kal”. İnsanlar ailelerinden
ayrılmaya başladı. Eğer biri gözlerine çalışmak için sürgüne gönderilecek kadar iyi görünüyorsa—ben bunlardan biriydim sanırım—bir sırada yer alıyordu. İnsanlar hasta ve zayıf görünenler, yani diğer sırada yer alıyordu. Yaşlı ebeveynler başka bir sırada.
Çok hasta görünenlerin,
hemen icabına bakıyorlardı. Benim ebeveynlerim gibi, o sırada
çok kötü görünenleri ateş ederek öldürülüyorlardı. Yalnızca benim ebeveynlerim değil, daha birçoğunu öldürdüler. Sıradaydım ve yardım etmek istedim. Arkaya ittiler beni.
Hiçbir şey yapamıyordunuz. Kız kardeşlerim benden daha küçüktü. Onları
diğer sıraya aldılar. Ben yaşlılar sırasındaydım. Bir şekilde
sıradan çıktım ve saklanmaya çalıştım.
Sıradan çıktım ve saklanabileceğim bir yer buldum.
Bu şekilde kurtuldum.
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
