Sobibor (Özetlenmiş Makale)

Alman SS ve polis yetkilileri, 1942 baharında günümüz Polonya’sının doğu sınırı yakınlarında bulunan bataklık ve seyrek nüfuslu bir bölgede Sobibor ölüm merkezini kurdu. Kampın en geniş bölgesi 400 metreye 600 metrelik bir alanı kaplıyordu. Etrafına dikilen ağaçlar mıntıkayı kamufle ediyordu ve tüm kamp 15 metre genişliğinde mayın tarlalarıyla çevriliydi. Sobibor ölüm merkezindeki yetkililer, küçük bir Alman SS subayı ve polis memuru grubundan ve eski Sovyet savaş esirleri ve Ukraynalı ya da Polonyalı sivillerden oluşan 90 ila 120 kişilik bir yardımcı muhafız biriminden oluşmaktaydı.

Kamp yetkilileri, Mayıs 1942’de düzenli olarak gazla öldürme operasyonlarına başladı. 40 ila 60 yük vagonu bulunan trenler Sobibor tren istasyonuna geliyordu. Kamptaki karşılama alanına tek seferde 20 vagon giriyordu. Burada muhafızlar Yahudi yolculara bir platforma çıkmalarını ve tüm değerli eşyalarını teslim etmelerini emrediyordu. Almanlar Yahudilerin barakalara girmesini emrediyor, onları zorla soyunduruyor ve doğrudan, girişine aldatma amaçlı olarak duş tabelası asılmış gaz odalarına çıkan, kapalı ve dar bir yol olan “boru”nun içinde koşturuyordu. Gaz odasının kapıları kapatılınca, bitişik odadaki muhafızlar gaz odalarına içeridekileri öldüren karbon monoksit gazı pompalayan bir makineyi çalıştırıyordu.

Zorla çalıştırılmak üzere hayatta kalmaları için seçilen esir grupları, gaz odalarındaki cesetleri çıkartıp, toplu mezarlara gömüyordu. Kamp personeli, bu esirleri düzenli olarak öldürüyor ve yerlerine yeni gelenleri koyuyordu. Sobibor yetkilileri 1942 sonbaharında zorla çalıştırılan Yahudileri kullanarak, toplu mezarları açmaya ve cesetleri raylardan yapılmış açık hava “fırınlarında” yakmaya başladı. Almanlar, kemik parçalarını ezerek toz hâline getiren bir makine de kullanıyordu. Bu girişimler, toplu katliam izlerini silmeyi amaçlıyordu.

Kampta kalan yaklaşık 600 esir, 14 Ekim 1943’te bir isyan başlattı ve neredeyse bir düzine kamp personelini öldürdü. 300 kadar esir kaçtı. Bunlardan 100 kadarı daha sonra yakalandı. Almanlar isyandan sonra ölüm merkezini boşalttı ve geriye kalan esirlerin çoğunu vurarak öldürdü. Almanlar ve işbirlikçileri Sobibor’da toplam 167.000 kişiyi öldürdü.