Państwa Osi i Holokaust

Nazistowskie Niemcy były liderem i głównym sprawcą prześladowań i masowych mordów na europejskich Żydach. Każde z pozostałych europejskich Państw Osi w jakimś stopniu uczestniczyło w Holokauście. Były to Włochy, Węgry, Rumunia, Słowacja, Bułgaria i Chorwacja. 

Będąc członkiem sojuszu Państw Osi, Japonia dokonywała poważnych masowych aktów okrucieństwa na okupowanych przez siebie terytoriach w Azji i na Pacyfiku. Kraj ten nie brał jednak udziału w Holokauście. Niektórzy europejscy Żydzi znaleźli nawet schronienie na terenach kontrolowanych przez Japończyków, takich jak Szanghaj.

Wszyscy europejscy sojusznicy nazistowskich Niemiec z Państw Osi przyjęli antysemickie prawa podobne do niemieckich ustaw norymberskich i zalegalizowali prześladowanie swoich żydowskich obywateli jako wrogiej rasy. 

Do 1942 r. nazistowskie Niemcy i ich sojusznicy z Państw Osi kontrolowali prawie cały kontynent europejski i populację dziewięciu milionów Żydów. Nazistowskie Niemcy przystąpiły do „ostatecznego rozwiązania”, którego celem było wymordowanie wszystkich Żydów w Europie. Aby osiągnąć ten cel, zwróciły się do swoich partnerów z Państw Osi. Rządy każdego z tych krajów w pewnym stopniu uczestniczyły w realizacji polityki „ostatecznego rozwiązania” prowadzonej przez nazistowskie Niemcy. Rumunia i Chorwacja mordowały Żydów w granicach swoich państw lub na okupowanych przez siebie terytoriach. Bułgaria, Słowacja, okupowane przez Niemców Węgry i północne Włochy przekazywały Niemcom Żydów z kontrolowanych przez siebie obszarów w celu ich zamordowania. Liczba Żydów zamordowanych lub przekazanych do niemieckiej niewoli przez rządy i siły zbrojne tych sześciu krajów przekroczyła 800 000. 

W ten sposób sojusznicy nazistowskich Niemiec z Państw Osi przyczynili się do śmierci sześciu milionów ludzi, których uważano za Żydów, oraz do zniszczenia społeczności żydowskich w całej Europie. Jednak „ostateczne rozwiązanie” było inicjatywą nazistów. Nazistowskie Niemcy były siłą napędową i głównym sprawcą Holokaustu.

Europejscy sojusznicy Niemiec i Holokaust

Włochy

W 1938 r. faszystowski rząd Włoch przyjął antysemickie prawa rasowe wzorowane na norymberskich ustawach rasowych nazistowskich Niemiec z 1935 r. Podczas pierwszych czterech lat II wojny światowej siły włoskie nie brały udziału w masowych rozstrzelaniach Żydów ani się ich nie dopuszczały. Włoski rząd i wojsko odmówiły również przekazania do Niemiec jakichkolwiek Żydów mieszkających we Włoszech lub na terytoriach okupowanych przez Włochów. Tysiące Żydów uciekło na te tereny i znalazło tam względne bezpieczeństwo. Władze włoskie ewakuowały nawet niektórych Żydów na terytorium Włoch. 

We wrześniu 1943 r., po obaleniu Mussoliniego i poddaniu się nowego rządu włoskiego aliantom, wojska niemieckie zajęły centralne i północne Włochy. Niemcy umieścili Mussoliniego na czele marionetkowego rządu z siedzibą w mieście Salò na północy Włoch. Za formalną zgodą rządu w Salò i przy pomocy faszystowskich władz i milicji Niemcy zatrzymali i uwięzili tysiące Żydów. 

Niemcy deportowali w sumie 8564 Żydów włoskich i zagranicznych przebywających we Włoszech. Tylko 1009 z nich powróciło po wojnie.

Węgry

Rząd węgierski przyjął antysemickie ustawy rasowe w latach 1938 i 1941. Po ataku na Związek Radziecki w 1941 r. siły węgierskie  przepędziły co najmniej 16 000 Żydów z terytorium zaanektowanego Czechosłowacji na okupowane przez Niemców tereny Ukrainy w celu ich rozstrzelania. W styczniu 1942 r. siły węgierskie rozstrzelały kilka tysięcy Żydów na terytorium, które Węgry zaanektowały Jugosławii. Począwszy od 1942 r. rząd węgierski odrzucał powtarzające się niemieckie żądania deportacji Żydów mieszkających na Węgrzech i na zaanektowanych przez nie terytoriach. 

Po zajęciu Węgier przez wojska niemieckie w marcu 1944 r. rząd węgierski zgodził się na deportację Żydów znajdujących się pod jego kontrolą. Węgierska policja zatrzymała i deportowała do Auschwitz prawie 440 000 Żydów w okresie od połowy maja do połowy lipca 1944 r. Ponad 300 000 zostało natychmiast zamordowanych. W październiku 1944 r. Niemcy ustanowili na Węgrzech skrajnie antysemicki rząd, który brutalnie prześladował i mordował pozostałych węgierskich Żydów, co doprowadziło do śmierci około 100 000 osób.

Zdjęcie

Deportacja z Węgier (Zdjęcie)

Scena uliczna podczas deportacji Żydów z węgierskiego miasta Kőszeg, 1944 r.

Źródło:

• Magyar Nemzeti Muzeum Torteneti Fenykeptar

Rumunia

Antysemickie prawa i przemoc istniały w Rumunii nawet zanim starała się ona sprzymierzyć z nazistowskimi Niemcami. Po tym, jak w czerwcu 1941 r. siły rumuńskie zaatakowały Związek Radziecki u boku sił niemieckich, Rumuni zaczęli mordować dziesiątki tysięcy rumuńskich i ukraińskich Żydów. Władze rumuńskie deportowały również wielu innych rumuńskich Żydów do gett i obozów na okupowanej przez Rumunię Ukrainie, gdzie umierali oni z głodu i powodu chorób. Na terenach kontrolowanych przez Rumunię zginęło od 150 000 do 200 000 Żydów. 

W 1942 r. przywódca Rumunii, marszałek Ion Antonescu, zaczął się obawiać, że Państwa Osi przegrają wojnę i że Rumunia zostanie ukarana za swoje prześladowania i mordowanie Żydów. Dlatego kraj ten nie spełnił obietnicy deportacji pozostałych przy życiu Żydów do okupowanej przez Niemców Polski. W rezultacie około 300 000 Żydów w Rumunii nie padło ofiarą niemieckiego programu „ostatecznego rozwiązania”.

Słowacja

W latach 1939–1941 Słowacja przyjęła szereg antysemickich ustaw rasowych, które stały się znane jako Kodeks Żydowski. W marcu 1942 r. kraj ten stał się pierwszym z sojuszników Państw Osi, który zgodził się na deportację swojej ludności żydowskiej. Od marca do października 1942 r. słowacka policja i organizacje paramilitarne umieściły około 57 000 Żydów w słowackich obozach pracy i obozach koncentracyjnych, a następnie deportowały ich do okupowanej przez Niemców Polski. Wojnę przeżyło tylko około 300 osób. 

Jesienią 1942 r. Słowacja wstrzymała deportację pozostałych 24 000 Żydów. Podczas powstania słowackiego w 1944 r. siły niemieckie zabiły kilka tysięcy słowackich Żydów, a ponad 12 000 deportowały. W czasie II wojny światowej ponad 70 000 słowackich Żydów zostało deportowanych na tereny kontrolowane przez Niemców. Niemcy zamordowali ponad 60 000 z nich. 

Bułgaria

W styczniu 1941 r. Bułgaria przyjęła swoją wersję norymberskich ustaw rasowych, które zostały potępione przez wielu Bułgarów i przez Bułgarską Cerkiew Prawosławną. W marcu 1943 r. bułgarskie siły wojskowe i policyjne okupujące tereny w Grecji i Jugosławii deportowały 11 343 Żydów innych niż Żydzi bułgarscy z tych obszarów do okupowanej przez Niemców Polski. Praktycznie wszyscy z nich zostali natychmiast zamordowani w Treblince. Plan rządu bułgarskiego dotyczący deportacji bułgarskich Żydów wywołał protesty i powszechny sprzeciw. W maju 1943 r. rząd bułgarski wypędził 20 000 Żydów z Sofii na wieś, skonfiskował ich majątek i umieścił w obozach pracy przymusowej, ale nie deportował żadnego z nich z Bułgarii do Niemiec. W rezultacie prawie wszyscy bułgarscy Żydzi przeżyli II wojnę światową. 

Chorwacja

Niepodległe Państwo Chorwackie powstało 10 kwietnia 1941 r. W ciągu trzech tygodni zaczęło prześladować i więzić chorwackich i bośniackich Żydów znajdujących się na jego terytorium. Chorwackie siły organizacji Ustasza zaczęły zabijać Żydów latem 1941 r. Chorwackie władze zabiły około 20 000–25 000 Żydów i deportowały około 7000 Żydów do Niemiec.