Οι δυνάμεις του Άξονα και το Ολοκαύτωμα

Χάρτης

Η Συμμαχία του Άξονα, 1939-1941 (Χάρτης)

Πηγές:

• US Holocaust Memorial Museum

Η ναζιστική Γερμανία ήταν η ηγετική δύναμη και η κύρια αυτουργός των διώξεων και της μαζικής εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης. Όλες οι ευρωπαϊκές δυνάμεις του Άξονα συμμετείχαν στο Ολοκαύτωμα ως έναν βαθμό. Αυτές οι χώρες ήταν η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Βουλγαρία και η Κροατία. 

Μέλος της Συμμαχίας του Άξονα, η Ιαπωνία διέπραξε σοβαρές μαζικές θηριωδίες στα εδάφη που κατέλαβε στην Ασία και τον Ειρηνικό. Ωστόσο, η χώρα δεν συμμετείχε στο Ολοκαύτωμα. Κάποιοι Ευρωπαίοι Εβραίοι μάλιστα βρήκαν καταφύγιο σε εδάφη υπό τον ιαπωνικό έλεγχο, όπως στη Σαγκάη.

Όλοι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της ναζιστικής Γερμανίας στον Άξονα υιοθέτησαν αντισημιτικούς νόμους παρόμοιους με τους γερμανικούς Νόμους της Νυρεμβέργης και νομιμοποίησαν τη δίωξη των Εβραίων υπηκόων τους ως εχθρική φυλή. 

Έως το 1942, η ναζιστική Γερμανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της στον Άξονα έλεγχαν σχεδόν ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο και τα εννέα εκατομμύρια Εβραίων που ζούσαν εκεί. Η ναζιστική Γερμανία έθεσε σε εφαρμογή την «Τελική Λύση» με σκοπό την εξολόθρευση όλων των Εβραίων της Ευρώπης. Για να πετύχει τον στόχο της, στράφηκε στους Ευρωπαίους συμμάχους της στον Άξονα. Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών συμμετείχαν ως έναν βαθμό στην υλοποίηση της «Τελικής Λύσης» της ναζιστικής Γερμανίας. Η Ρουμανία και η Κροατία δολοφόνησαν Εβραίους εντός των συνόρων τους ή σε εδάφη που ήταν υπό την κατοχή τους. Η Βουλγαρία, η Σλοβακία και η γερμανοκρατούμενη Ουγγαρία και η βόρεια Ιταλία μετέφεραν Εβραίους από περιοχές που έλεγχαν σε γερμανικά στρατόπεδα για να δολοφονηθούν. Ο αριθμός των Εβραίων που δολοφονήθηκαν ή εκδόθηκαν στους Γερμανούς από τις κυβερνήσεις και τις δυνάμεις αυτών των έξι χωρών ξεπέρασε τους 800.000. 

Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Γερμανίας στον Άξονα συνέβαλαν έτσι στον θάνατο έξι εκατομμυρίων ανθρώπων που είχαν στοχοποιηθεί επειδή ήταν Εβραίοι και στην καταστροφή των εβραϊκών κοινοτήτων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά, η «Τελική Λύση» ήταν μια ναζιστική πρωτοβουλία. Η ναζιστική Γερμανία ήταν η κινητήρια δύναμη και η κύρια αυτουργός του Ολοκαυτώματος.

Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Γερμανίας και το Ολοκαύτωμα

Ιταλία

Το 1938, η φασιστική κυβέρνηση της Ιταλίας υιοθέτησε αντισημιτικούς φυλετικούς νόμους εμπνευσμένη από τους Φυλετικούς Νόμους της Νυρεμβέργης του 1935 στη ναζιστική Γερμανία. Την πρώτη τετραετία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι ιταλικές δυνάμεις δε διέπραξαν ή δε συμμετείχαν σε μαζικές εκτελέσεις Εβραίων. Η ιταλική κυβέρνηση και ο στρατός αρνήθηκαν επίσης να μεταφέρουν Εβραίους από την Ιταλία ή από ιταλοκρατούμενα εδάφη στα χέρια των Γερμανών. Χιλιάδες Εβραίοι κατέφυγαν σε ιταλοκρατούμενες περιοχές όπου υπήρχε σχετική ασφάλεια. Οι ιταλικές αρχές μάλιστα εκκένωσαν κάποιους Εβραίους προς την ηπειρωτική Ιταλία. 

Τον Σεπτέμβριο του 1943 ωστόσο, οι γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν την κεντρική και βόρεια Ιταλία μετά την ανατροπή του Μουσολίνι και η νέα ιταλική κυβέρνηση παραδόθηκε στους Συμμάχους. Οι Γερμανοί τοποθέτησαν τον Μουσολίνι επικεφαλής της κυβέρνησης-μαριονέτας με έδρα την πόλη του Σαλό στη βόρεια Ιταλία. Με την επισημοποίηση της κυβέρνησης του Σαλό και τη βοήθεια των φασιστικών αρχών και πολιτοφυλακών, οι Γερμανοί συνέλαβαν και φυλάκισαν χιλιάδες Εβραίους. 

Συνολικά οι Γερμανοί απέλασαν 8.564 Ιταλούς Εβραίους και αλλοδαπούς Εβραίους που διέμεναν στην Ιταλία. Επέστρεψαν μόνο 1.009.

Ουγγαρία

Η ουγγρική κυβέρνηση υιοθέτησε αντισημιτικούς φυλετικούς νόμους το 1938 και το 1941. Μετά την επίθεση στη Σοβιετική Ένωση το 1941, οι ουγγρικές δυνάμεις στα εδάφη που προσάρτησαν από την Τσεχοσλοβακία συγκέντρωσαν τουλάχιστον 16.000 Εβραίους σε γερμανοκρατούμενα εδάφη της Ουκρανίας όπου και εκτελέστηκαν. Τον Ιανουάριο του 1942, ουγγρικές δυνάμεις εκτέλεσαν χιλιάδες Εβραίους σε εδάφη που προσάρτησε η Ουγγαρία από τη Γιουγκοσλαβία. Από το 1942 ωστόσο, η κυβέρνηση της Ουγγαρίας αρνήθηκε επανειλημμένα γερμανικά αιτήματα για απέλαση Εβραίων που διέμεναν στην Ουγγαρία και στα προσαρτημένα εδάφη. 

Μετά την κατοχή της Ουγγαρίας από γερμανικές δυνάμεις τον Μάρτιο του 1944, η ουγγρική κυβέρνηση συμφώνησε να απελάσει τους Εβραίους υπό τον έλεγχό της. Η ουγγρική αστυνομία συνέλαβε και απέλασε σχεδόν 440.000 Εβραίους στο Άουσβιτς από τα μέσα Μαΐου έως τα μέσα Ιουλίου του 1944. Περισσότεροι από 300.000 θανατώθηκαν άμεσα. Τον Οκτώβριο του 1944, οι Γερμανοί εγκαθίδρυσαν μια ακραία αντισημιτική κυβέρνηση στην Ουγγαρία, η οποία προέβη σε άγριες διώξεις και δολοφονίες όσων Ούγγρων Εβραίων είχαν απομείνει, με αποτέλεσμα να δολοφονηθούν περίπου 100.000 άτομα.

Ρουμανία

Αντισημιτικοί νόμοι και βία υπήρχαν στη Ρουμανία πριν ακόμα επιδιώξει να συμμαχήσει με τη ναζιστική Γερμανία. Μετά την εισβολή των ρουμανικών δυνάμεων στη Σοβιετική Ένωση στο πλευρό των Γερμανών τον Ιούνιο του 1941, οι Ρουμάνοι ξεκίνησαν να σφαγιάζουν δεκάδες χιλιάδες Ρουμανοεβραίους και Ουκρανοεβραίους. Οι ρουμανικές αρχές απέλασαν επίσης πολλούς περισσότερους Ρουμάνους Εβραίους σε γκέτο και στρατόπεδα συγκέντρωσης στη ρουμανοκρατούμενη Ουκρανία, όπου πέθαναν από λιμοκτονία και ασθένειες. Εκτιμάται ότι στις ρουμανοκρατούμενες περιοχές έχασαν τη ζωή τους 150.000 έως και 200.000 Εβραίοι. 

Το 1942, ο ηγέτης της Ρουμανίας, ο στρατάρχης Ιόν Αντονέσκου, άρχισε να φοβάται ότι οι δυνάμεις του Άξονα θα έχαναν τον πόλεμο και ότι η Ρουμανία θα τιμωρούνταν για τη δίωξη και τη δολοφονία των Εβραίων. Έτσι δεν εκπλήρωσε την υπόσχεση να απελάσει τους εναπομείναντες Εβραίους στη γερμανοκρατούμενη Πολωνία. Ως αποτέλεσμα, περίπου 300.000 Εβραίοι στη Ρουμανία γλίτωσαν από την «Τελική Λύση» των Γερμανών.

Σλοβακία

Μεταξύ του 1939 και του 1941, η Σλοβακία υιοθέτησε μια σειρά αντισημιτικών φυλετικών νόμων που έγιναν γνωστοί ως ο Εβραϊκός Κώδικας. Τον Μάρτιο του 1942, η Σλοβακία έγινε η πρώτη σύμμαχος της Γερμανίας στον Άξονα που συμφώνησε να απελάσει τον εβραϊκό πληθυσμό της. Μεταξύ Μαρτίου και Οκτωβρίου του 1942, η αστυνομία της Σλοβακίας και παραστρατιωτικές οργανώσεις συγκέντρωσαν γύρω στους 57.000 Εβραίους σε σλοβακικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας και τους απέλασαν στη γερμανοκρατούμενη Πολωνία. Μόλις 300 περίπου επέζησαν του πολέμου. 

Το φθινόπωρο του 1942, η Σλοβακία διέκοψε την απέλαση των εναπομεινάντων 24.000 Εβραίων. Κατά τη διάρκεια της σλοβακικής εξέγερσης το 1944, οι γερμανικές δυνάμεις σκότωσαν χιλιάδες Σλοβάκους Εβραίους και απέλασαν πάνω από 12.000. Περισσότεροι από 70.000 Σλοβάκοι Εβραίοι εκτοπίστηκαν σε γερμανικά στρατόπεδα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Γερμανοί δολοφόνησαν πάνω από 60.000 άτομα. 

Βουλγαρία

Η Βουλγαρία υιοθέτησε τη δική της εκδοχή των Φυλετικών Νόμων της Νυρεμβέργης τον Ιανουάριο του 1941, η οποία και καταδικάστηκε από πολλούς Βούλγαρους και από την Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία. Τον Μάρτιο του 1943, βουλγαρικές στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις που είχαν υπό την κατοχή τους εδάφη στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία, απέλασαν 11.343 μη Βούλγαρους Εβραίους απ᾽ αυτές τις περιοχές στη γερμανοκρατούμενη Πολωνία. Σχεδόν όλοι τους δολοφονήθηκαν αμέσως στη Τρεμπλίνκα. Το σχέδιο της βουλγαρικής κυβέρνησης να απελάσει Βούλγαρους Εβραίους προκάλεσε διαμαρτυρίες και μεγάλη εναντίωση. Τον Μάιο του 1943, η βουλγαρική κυβέρνηση εκτόπισε 20.000 Εβραίους από τη Σόφια στην ύπαιθρο, κατάσχεσε τα περιουσιακά τους στοιχεία και έστειλε τους άνδρες σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Η βουλγαρική κυβέρνηση δεν απέλασε Εβραίους μέσα από τη Βουλγαρία σε γερμανικά στρατόπεδα. Συνεπώς, σχεδόν όλοι οι Εβραίοι της Βουλγαρίας επέζησαν του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Κροατία

Το Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας δημιουργήθηκε στις 10 Απριλίου 1941. Μέσα στο διάστημα τριών εβδομάδων, ξεκίνησε να διώκει και να φυλακίζει τους Κροάτες και Βόσνιους Εβραίους που ζούσαν μέσα στα σύνορα του κροατικού κράτους. Οι κροατικές δυνάμεις της Ουστάσε άρχισαν να σκοτώνουν Εβραίους το καλοκαίρι του 1941. Οι αρχές της Κροατίας θανάτωσαν γύρω στους 20.000 με 25.000 Εβραίους και εκτόπισαν περίπου 7.000 Εβραίους στα γερμανικά στρατόπεδα.