Η Sabina μεγάλωσε σε μια εβραϊκή οικογένεια στο Piotrkow Trybunalski, μια μικρή βιομηχανική πόλη νοτιοανατολικά της Βαρσοβίας. Η οικογένειά της ζούσε σε μια μη-εβραϊκή γειτονιά. Ο πατέρας της ήταν επιχειρηματίας και η μητέρα της δασκάλα. Στο σπίτι τους μιλούσαν τόσο γίντις όσο και πολωνικά. Το 1929 η Sabina άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στο δημόσιο σχολείο και αργότερα συνέχισε τις σπουδές της σε ένα εβραϊκό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
1933-39: Την 1η Σεπτεμβρίου 1939 η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία. Τέσσερις ημέρες αργότερα γερμανικά στρατεύματα πλημμύρισαν την πόλη μας. Μετά από έναν μήνα κατοχής, ο πατέρας μου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την επιχείρησή του και εγώ έπρεπε να αφήσω το σχολείο, ενώ η οικογένειά μας οδηγήθηκε δια της βίας σε ένα γκέτο που δημιούργησαν οι Γερμανοί. Μοιραζόμασταν ένα διαμέρισμα με μια άλλη οικογένεια. Ακούγαμε τις γερμανικές περιπόλους και το θόρυβο που έκαναν οι βαριές γερμανικές μπότες πάνω στα καλντερίμια από απόσταση πολλών τετραγώνων.
1940-44: Το 1942 και ενώ γινόταν εκκαθάριση του γκέτο, οι Πολωνές φίλες μου Danuta και Maria εξασφάλισαν πλαστές πολωνικές ταυτότητες για την αδελφή μου και εμένα. Την παραμονή των τελευταίων συλλήψεων, δραπετεύσαμε και κρυφτήκαμε στο σπίτι τους. Δύο εβδομάδες αργότερα μαζί με την αδελφή μου βρήκαμε δουλειές στη Γερμανία όπου δεν μας γνώριζε κανείς. Εγώ εργαζόμουν ως καμαριέρα σε ένα ξενοδοχείο για Γερμανούς αξιωματικούς. Ένας από αυτούς με ρώτησε αν υπήρχαν Εβραίοι στην οικογένειά μου. Είπε ότι ήταν ανθρωπολόγος και ότι τα αυτιά και το προφίλ μου έμοιαζαν εβραϊκά. Εγώ πήρα ένα πειραγμένο ύφος και συνέχισα τη δουλειά μου.
Η Sabina απελευθερώθηκε στο Ρέγκενσμπουργκ της Γερμανίας από αμερικανικά στρατεύματα στις 27 Απριλίου 1945. Μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1950 όπου και σταδιοδρόμησε ως οφθαλμίατρος.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Shlomo ήταν ένα από τα επτά παιδιά της οικογένειας Reich γεννημένος στο Λοτζ. Οι Reich ήταν μια θρησκευόμενη εβραϊκή οικογένεια και ο Υπερορθόδοξος Εβραίος πατέρας του είχε τις χαρακτηριστικές κοτσίδες μαλλιών δίπλα στα αυτιά και φορούσε παραδοσιακό γούνινο καπέλο. Μετά το δημόσιο σχολείο κάθε ημέρα, ο Shlomo παρακολουθούσε μαθήματα στην Ostrovtze Yeshiva, μία ακαδημία ραβίνων όπου σπούδαζε τα εβραϊκά ιερά κείμενα. Ο πατέρας του Shlomo ήταν ιδιοκτήτης ενός εργοστασίου κορδονιών για παπούτσια.
1933-39: Οι Γερμανοί εισέβαλαν στο Λοτζ τον Σεπτέμβριο του 1939 και ξεκίνησαν να θεσπίζουν αντί-εβραϊκά μέτρα. Οι Εβραίοι δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσουν μέσα δημόσιας μεταφοράς, να φύγουν από την πόλη χωρίς ειδική άδεια, ή να έχουν αυτοκίνητα ή ραδιόφωνα. Τελικά, τα εβραϊκά διαμερίσματα κατασχέθηκαν.
1940-44: Στις αρχές του χειμώνα του 1940, οι Γερμανοί δημιούργησαν ένα γκέτο στο Λοτζ, και οι Εβραίοι της πόλης συγκεντρώθηκαν εκεί. Η οικογένεια Reich μεταφέρθηκε και αυτή στο γκέτο, όπου όλοι ζούσαν σε ένα μικρό δωμάτιο. Ο Shlomo βρήκε δουλειά σε ένα εργοστάσιο ρούχων στο γκέτο, όπου του δινόταν αραιωμένη σούπα για μεσημεριανό γεύμα. Μετά από τέσσερα χρόνια στο γκέτο, ο Shlomo εκτοπίστηκε στα τέλη του καλοκαιριού του 1944 για καταναγκαστική εργασία στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου στη Γερμανία.
Ο Shlomo απελευθερώθηκε την άνοιξη του 1945. Μετά τον πόλεμο, έμαθε ότι τέσσερα από τα έξι αδέρφια και αδερφές του είχαν επίσης επιζήσει. Μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1946.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Shulim ήταν το μεγαλύτερο από τα τρία παιδιά μιας ευσεβούς εβραϊκής οικογένειας που ζούσε στο Kolbuszowa, μια κωμόπολη στα νότια της κεντρικής Πολωνίας. Ο πατέρας του διατηρούσε ένα παντοπωλείο χονδρικής πώλησης στην κωμόπολη και ήταν γνωστός στην περιοχή για την εντυπωσιακή δύναμή του. Η μητέρα του Shulim φρόντιζε το σπίτι και τον Shulim, τον αδελφό του, τον Shlomo και την αδελφή του, τη Rozia.
1933-39: Όταν ο Shulim ήταν 9 ετών, οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία. Πολωνοί έφιπποι στρατιώτες προσπάθησαν να πολεμήσουν το γερμανικό στρατό, όμως δεν είχαν καμία ελπίδα απέναντι στα τεθωρακισμένα. Έπειτα από μια σύντομη μάχη, οι δρόμοι γέμισαν με πολλά νεκρά άλογα. Ο πατέρας του Shulim και ο θείος του Naftali αναγκάστηκαν να βοηθήσουν με την ταφή των αλόγων. Οι Γερμανοί διέταξαν τα εβραιόπουλα να μην παρακολουθούν πλέον σχολείο. Ο Shulim έμενε στο σπίτι με τη μητέρα του και τα αδέλφια του.
1940-42: Τον Ιούλιο του 1941 οι Γερμανοί ανάγκασαν όλους τους Εβραίους του Kolbuszowa να μεταφερθούν σε μια μικρή συνοικία της πόλης. Μαζί με την οικογένεια του Shulim μετακόμισαν δύο από τους παππούδες και τις γιαγιάδες, ένας θείος και δύο θείες του, έτσι στο διαμέρισμα επικρατούσε μεγάλος συνωστισμός. Τα δωδέκατα γενέθλια του Shulim αποτέλεσαν ορόσημο – πλέον ήταν αναγκασμένος να φορά περιβραχιόνιο με το Αστέρι του Δαυίδ όπως οι υπόλοιποι άνδρες. Ένιωθε περηφάνια και ζήτησε από τον Naftali, τον θείο του, να του βγάλει μια φωτογραφία ενώ φοράει το περιβραχιόνιο. Ο Shulim στάλθηκε για καταναγκαστική εργασία μαζί με τους υπόλοιπους άνδρες. Καθάριζαν το χιόνι και επισκεύαζαν τους δρόμους.
Ο Shulim εκτοπίστηκε στο γκέτο του Rzeszow στις 25 Ιουνίου 1942 και στη συνέχεια στο στρατόπεδο Μπέλζεκ τον Ιούλιο. Εκεί, εκεί τον εκτέλεσαν σε θάλαμο αερίων, μαζί με τη μητέρα του, τον αδελφό και την αδελφή του. Ήταν 12 ετών.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Emanuel και η οικογένειά του ζούσαν στην μικρή πόλη Miechow, βόρεια της Κρακοβίας. Όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939, οι διώξεις των Εβραίων αυξήθηκαν. Οι Γερμανοί δημιούργησαν γκέτο στο Miechow. Ο Emanuel αναγκάστηκε να ζήσει στο γκέτο. Ο Emanuel, η μητέρα του και η αδελφή του δραπέτευσαν από το γκέτο προτού καταστραφεί το 1942. Εκείνος έμεινε σε μοναστήρι με ψεύτικη ταυτότητα, μαζί με μέλη της πολωνικής αντίστασης. Ο Emanuel έφυγε από το μοναστήρι μετά από ένα χρόνο περίπου, όταν ένας δάσκαλος άρχισε να υποψιάζεται ότι ήταν Εβραίος. Ο Emanuel, στη συνέχεια, ασχολήθηκε με την παράνομη εισαγωγή αγαθών στην Κρακοβία και τη Βαρσοβία. Διέφυγε στην Ουγγαρία το φθινόπωρο του 1943. Μετά τη γερμανική κατοχή της Ουγγαρίας το 1944, ο Emanuel επιχείρησε και πάλι να διαφύγει αλλά συνελήφθη και φυλακίστηκε. Επέζησε του πολέμου.
Προβολή ΑντικειμένουΟι Γερμανοί κατέλαβαν τη Βίλνα τον Ιούνιο του 1941. Τον Οκτώβριο, η Rochelle και η οικογένειά της κλείστηκαν στο γκέτο της Βίλνα, όπου και πέθανε η μητέρα της. Ο πατέρας της, μέλος του Εβραϊκού συμβουλίου, σκοτώθηκε σε ένα στρατόπεδο στην Εσθονία. Όταν έγινε εκκαθάριση του γκέτο το 1943, η Rochelle και η αδερφή της μεταφέρθηκαν πρώτα στο στρατόπεδο Κάιζερβαλντ στη Λετονία και, στη συνέχεια, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Στούτχοφ κοντά στο Ντάντσιχ. Το 1945, κατά την έκτη εβδομάδα μιας πορείας θανάτου, στη διάρκεια της οποίας οι αδελφές αναγκάστηκαν να προστατεύσουν τα γυμνά πόδια τους φορώντας κουρέλια, απελευθερώθηκαν από το Σοβιετικό στρατό.
Προβολή ΑντικειμένουΌπως άλλοι Εβραίοι, η οικογένεια Lewent ζούσε έγκλειστη στο γκέτο της Βαρσοβίας. Το 1942, καθώς ο Αβραάμ έρποντας πήγε στην κρυψώνα του, οι Γερμανοί συνέλαβαν τη μητέρα του και τις αδελφές του σε μια έφοδο. Χάθηκαν τα ίχνη τους. Ο Αβραάμ στάλθηκε σε καταναγκαστικά έργα σε κοντινή απόσταση, αλλά δραπέτευσε και γύρισε στον πατέρα του στο γκέτο. Το 1943, και οι δύο απελάθηκαν στο Μαϊντάνεκ, όπου ο πατέρας του πέθανε. Ο Αβραάμ αργότερα απελάθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Skarzysko, Μπούχενβαλντ, Schlieben, Bisingen, και Νταχάου. Οι αμερικανικές δυνάμεις απελευθέρωσαν τον Αβραάμ καθώς οι Γερμανοί εκκένωναν κρατούμενους.
Προβολή Αντικειμένου
Και οι δύο γονείς της Charlene ήταν υψηλά πρόσωπα της τοπικής εβραϊκής κοινότητας και η οικογένειά της συμμετείχε ενεργά στη ζωή της κοινότητας. Ο πατέρας της Charlene ήταν καθηγητής φιλοσοφίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Lvov. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε με τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939. Η πόλη όπου κατοικούσε η Charlene βρισκόταν στο τμήμα της Ανατολικής Πολωνίας το οποίο κατελήφθη από τη Σοβιετική Ένωση στο πλαίσιο του γερμανο-σοβιετικού συμφώνου του Αυγούστου 1939. Υπό σοβιετική κατοχή, η οικογένεια παρέμεινε στην πατρίδα της και ο πατέρας της Charlene συνέχισε να διδάσκει. Οι Γερμανοί εισέβαλαν στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941 και συνέλαβαν τον πατέρα της Charlene αφού κατέλαβαν την πόλη. Ποτέ δεν τον είδε ξανά. Η Charlene, η μητέρα και η αδελφή της κλείστηκαν σε γκέτο το οποίο ίδρυσαν οι Γερμανοί στο Horochow. Το 1942, η Charlene και η μητέρα της έφυγαν από το γκέτο όταν κυκλοφόρησαν φήμες ότι οι Γερμανοί επρόκειτο να το καταστρέψουν. Η αδελφή της προσπάθησε να κρυφτεί χωριστά, όμως έκτοτε η τύχη της αγνοείται. Η Charlene και η μητέρα της κρύφτηκαν σε θάμνους στην άκρη του ποταμού και δεν έγιναν αντιληπτές, καθώς βουτούσαν στο νερό για κάποια χρονικά διαστήματα. Κρύβονταν για αρκετές ημέρες. Μια μέρα, η Charlene ξύπνησε και διαπίστωσε ότι η μητέρα της είχε εξαφανιστεί. Η Charlene επιβίωσε μόνη της στα δάση κοντά στο Horochow και απελευθερώθηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα. Τελικά μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή Αντικειμένου
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.