Η Vladka ανήκε στο κίνημα νεολαίας Zukunft («Μέλλον») του Μπουντ (Bund/το εβραϊκό σοσιαλιστικό κόμμα). Συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση του γκέτο της Βαρσοβίας ως μέλος της Εβραϊκής Αντιστασιακής Οργάνωσης (ZOB). Τον Δεκέμβριο του 1942, μπήκε λαθραία στην Άρια, πολωνική πλευρά της Βαρσοβίας για να προσπαθήσει να πάρει όπλα και να βρει κρησφύγετα για παιδιά και ενήλικες. Έγινε αγγελιοφόρος της εβραϊκής αντίστασης καθώς και των Εβραίων που βρίσκονταν σε στρατόπεδα, δάση και άλλα γκέτο.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Leah μεγάλωσε στην Πράγκα, προάστιο της Βαρσοβίας στην Πολωνία. Ήταν μέλος του σιωνιστικού κινήματος της νεολαίας Ha-Shomer ha-Tsa'ir. Η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939. Οι Εβραίοι αναγκάστηκαν να ζήσουν στο γκέτο της Βαρσοβίας, το οποίο οι Γερμανοί απέκλεισαν τον Νοέμβριο του 1940. Στο γκέτο, η Leah ζούσε μαζί με μια ομάδα μελών του Ha-Shomer ha-Tsa'ir. Τον Σεπτέμβριο του 1941, η ίδια και άλλα μέλη της ομάδας των νέων δραπέτευσαν από το γκέτο σε ένα αγρόκτημα του Ha-Shomer ha-Tsa'ir στο Zarki, κοντά στην Czestochowa της Πολωνίας. Τον Μάιο του 1942, η Leah έγινε αγγελιαφόρος της αντίστασης χρησιμοποιώντας πλαστά πολωνικά έγγραφα και ταξιδεύοντας μεταξύ του γκέτο της Κρακοβίας και του κοντινού στρατοπέδου Plaszow. Καθώς οι συνθήκες επιδεινώνονταν, δραπέτευσε στο Tarnow, όμως σύντομα αποφάσισε να επιστρέψει στην Κρακοβία. Η Leah παρίστανε επίσης τη μη Εβραία Πολωνέζα στην Czestochowa και τη Βαρσοβία, και ήταν αγγελιαφόρος της Εβραϊκής Εθνικής Επιτροπής και την Εβραϊκής Οργάνωσης Μαχητών (ZOB). Πολέμησε με μια εβραϊκή μονάδα στον Armia Ludowa (Λαϊκό Στρατό), κατά τη διάρκεια της πολωνικής εξέγερσης της Βαρσοβίας το 1944. Η Leah απελευθερώθηκε από τις σοβιετικές δυνάμεις. Μετά τον πόλεμο βοήθησε ανθρώπους να μεταναστεύουν από την Πολωνία και, στη συνέχεια, μετακόμισε στο Ισραήλ προτού εγκατασταθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή ΑντικειμένουΌπως άλλοι Εβραίοι, η οικογένεια Lewent ζούσε έγκλειστη στο γκέτο της Βαρσοβίας. Το 1942, καθώς ο Αβραάμ έρποντας πήγε στην κρυψώνα του, οι Γερμανοί συνέλαβαν τη μητέρα του και τις αδελφές του σε μια έφοδο. Χάθηκαν τα ίχνη τους. Ο Αβραάμ στάλθηκε σε καταναγκαστικά έργα σε κοντινή απόσταση, αλλά δραπέτευσε και γύρισε στον πατέρα του στο γκέτο. Το 1943, και οι δύο απελάθηκαν στο Μαϊντάνεκ, όπου ο πατέρας του πέθανε. Ο Αβραάμ αργότερα απελάθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Skarzysko, Μπούχενβαλντ, Schlieben, Bisingen, και Νταχάου. Οι αμερικανικές δυνάμεις απελευθέρωσαν τον Αβραάμ καθώς οι Γερμανοί εκκένωναν κρατούμενους.
Προβολή Αντικειμένου
Ο Abraham γεννήθηκε σε μία εβραϊκή οικογένεια στην πρωτεύουσα της Πολωνίας, τη Βαρσοβία. Ο παππούς του ήταν ιδιοκτήτης βιοτεχνίας ρούχων και ενός καταστήματος λιανικής, που διαχειριζόταν ο πατέρας του. Η οικογένεια τού Abraham ζούσε σε μια εβραϊκή περιοχή της Βαρσοβίας και ο ίδιος φοίτησε σε ένα εβραϊκό σχολείο. Η εβραϊκή κοινότητα της Βαρσοβίας ήταν η μεγαλύτερη στην Ευρώπη και αποτελούσε σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της πόλης.
1933-39: Αφότου ξεκίνησε ο βομβαρδισμός της Βαρσοβίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1939, η οικογένειά μου είχε λίγο φαγητό. Τα καταστήματα είχαν ισοπεδωθεί· δεν είχαμε νερό ή θέρμανση. Αναζητώντας τροφή, κατάφερα να αποφύγω τις γερμανικές βόμβες και έκλεψα επτά βάζα με τουρσί από ένα κοντινό εργοστάσιο που παρασκεύαζε τουρσί. Για αρκετές εβδομάδες η οικογένειά μου ζούσε με τουρσί και ρύζι. Εξαιτίας της έλλειψης νερού, οι φωτιές από τους βομβαρδισμούς έκαιγαν εκτός ελέγχου. Βοήθεια ήρθε όταν η πρωτεύουσα παραδόθηκε.
1940-44: Έως τον Απρίλιο του 1943 ήμουν στο γκέτο της Βαρσοβίας σε μια περιφραγμένη περιοχή καταναγκαστικής εργασίας. Στη διάρκεια της εξέγερσης του γκέτο μπορούσαμε να δούμε τις φλόγες. Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε. Στη μία πλευρά έβλεπα ολόκληρους δρόμους παραδομένους στις φλόγες. Στην άλλη έβλεπα Πολωνούς στη μη εβραϊκή περιοχή της Πολωνίας να ετοιμάζονται για το Πάσχα. Όταν οι Ναζί διέλυσαν το γκέτο μετά την εξέγερση, ο πατέρας μου κι εγώ ήμασταν μεταξύ αυτών που εκτοπίστηκαν. Οι Πολωνοί στέκονταν στο πεζοδρόμιο, κοιτώντας τις βαλίτσες που κουβαλούσαμε, λέγοντας: «Θα πεθάνετε ούτως ή άλλως. Αφήστε τα σε εμάς».
Ο Abraham εκτοπίστηκε στο Μαϊντάνεκ και στη συνέχεια σε επτά άλλα στρατόπεδα των Ναζί, συμπεριλαμβανομένου του Μπούχενβαλντ. Απελευθερώθηκε κατά τη μεταφορά του στο στρατόπεδο Νταχάου στις 30 Απριλίου 1945.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Fela ήταν το μεγαλύτερο από δύο παιδιά από γονείς Εβραϊκής καταγωγής οι οποίοι ζούσαν στο Zakroczym, μια πόλη στον ποταμό Βιστούλα κοντά στη Βαρσοβία. Ο πατέρας της ήταν ένας αξιοσέβαστος δικηγόρος. Σα νεαρή κοπέλα, η Fela εργάστηκε ως σχεδιάστρια καπέλων στη Βαρσοβία, ώσπου παντρεύτηκε τον Moshe Galek λίγο πριν κλείσει τα τριάντα. Μετακόμισε στην κοντινή πόλη Sochocin, όπου ο σύζυγός της είχε εργοστάσιο μαργαριταρένιων κουμπιών. Η Fela και ο Moshe ανέθρεψαν τέσσερις κόρες.
1933-39: Το 1936 η οικογένεια μετακόμισε στη Βαρσοβία, γοητευμένη από την πολιτιστική ζωή της πόλης. Όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, ο Moshe πρότεινε να δραπετεύσουν στην Παλαιστίνη. Εαν και η Fela ήταν ένθερμη σιωνίστρια, αντιστάθηκε στην ιδέα επειδή δίσταζε να ξεκινήσει μια καινούρια ζωή σε νέο τόπο. Η Βαρσοβία έπεσε στα χέρια των Γερμανών στις 28 Σεπτεμβρίου του 1939. Στις αρχές Δεκεμβρίου, η Fela και οικογένειά της φορούσαν ήδη τα υποχρεωτικά περιβραχιόνια που τους ξεχώριζαν ως Εβραίους.
1940-43: Υποχρεώθηκαν να μετοικήσουν στο γκέτο της Βαρσοβίας το Νοέμβριο του 1940. Η οικογένεια ζούσε στο δωμάτιο ενός σπιτιού που μοιραζόταν με άλλες οικογένειες. Τα τρόφιμα ήταν λιγοστά, και περνούσαν τις μέρες τους έγκλειστοι στο σπίτι συζητώντας. Η οικογένεια επέζησε των μαζικών απελάσεων του 1942, αλλά συνελήφθη στις τελικές συλλήψεις τον Απρίλιο του 1943 πριν το γκέτο καταστραφεί.
Κατά τη διάρκεια των συλλήψεων, η Fela και ο Moshe χωρίστηκαν από τα παιδιά τους, μπήκαν στη σειρά με άλλους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και εκτελέστηκαν ομαδικά.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Vladka ανήκε στο κίνημα νεολαίας Zukunft («Μέλλον») του Μπουντ (Bund/το εβραϊκό σοσιαλιστικό κόμμα). Συμμετείχε στην αντίσταση του γκέτο της Βαρσοβίας ως μέλος της Εβραϊκής Αντιστασιακής Οργάνωσης (ZOB). Το Δεκέμβριο του 1942, μπήκε λαθραία στην Άρια, πολωνική πλευρά της Βαρσοβίας για να προσπαθήσει να πάρει όπλα και να βρει κρησφύγετα για παιδιά και ενήλικες. Έγινε αγγελιοφόρος της εβραϊκής αντίστασης καθώς και των Εβραίων που βρίσκονταν σε στρατόπεδα, δάση και άλλα γκέτο.
Προβολή ΑντικειμένουWe would like to thank Crown Family Philanthropies and the Abe and Ida Cooper Foundation for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of all donors.