![Jews from the Warsaw ghetto are marched through the ghetto during deportation. [LCID: 50329]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/9693bd24-5866-49ec-9ac9-0357cd634e80.jpg "Jews from the Warsaw ghetto are marched through the ghetto during deportation. [LCID: 50329]")
Εβραίοι από το γκέτο της Βαρσοβίας διασχίζουν υπό στρατιωτική συνοδεία το γκέτο κατά τη διάρκεια του εκτοπισμού. Βαρσοβία, Πολωνία, 1942-1943.
Προβολή Αντικειμένου![Deportation of Jews from the Warsaw ghetto. Warsaw, Poland, 1943. [LCID: 37288]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/e53b0ea3-af0a-40f4-a0bc-9c8a3c242e84.jpg "Deportation of Jews from the Warsaw ghetto. Warsaw, Poland, 1943. [LCID: 37288]")
Εκτοπισμός Εβραίων από το γκέτο της Βαρσοβίας. Βαρσοβία, Πολωνία, 1943.
Προβολή Αντικειμένου![Juergen Stroop (third from left), SS commander who crushed the Warsaw ghetto uprising. [LCID: 34138]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/28e5df94-b3cf-4ab9-8c22-82b2b54311a2.jpg "Juergen Stroop (third from left), SS commander who crushed the Warsaw ghetto uprising. [LCID: 34138]")
Ο Juergen Stroop (τρίτος από τα αριστερά), διοικητής των SS που συνέτριψε την εξέγερση στο γκέτο της Βαρσοβίας. Βαρσοβία, Πολωνία, μεταξύ 19 Απριλίου και 16 Μαΐου 1943.
Προβολή Αντικειμένου![German soldiers capture Jews hiding in a bunker during the Warsaw ghetto uprising. [LCID: 34060]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/d5c67c82-1c77-4a86-a333-bddabe7262fd.jpg "German soldiers capture Jews hiding in a bunker during the Warsaw ghetto uprising. [LCID: 34060]")
Γερμανοί στρατιώτες συλλαμβάνουν Εβραίους, που κρύβονταν σε μια αποθήκη, κατά την εξέγερση στο γκέτο της Βαρσοβίας. Βαρσοβία, Πολωνία, Απρίλιος-Μάιος 1943.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Vladka ανήκε στο κίνημα νεολαίας Zukunft («Μέλλον») του Μπουντ (Bund/το εβραϊκό σοσιαλιστικό κόμμα). Συμμετείχε στην αντίσταση του γκέτο της Βαρσοβίας ως μέλος της Εβραϊκής Αντιστασιακής Οργάνωσης (ZOB). Το Δεκέμβριο του 1942, μπήκε λαθραία στην Άρια, πολωνική πλευρά της Βαρσοβίας για να προσπαθήσει να πάρει όπλα και να βρει κρησφύγετα για παιδιά και ενήλικες. Έγινε αγγελιοφόρος της εβραϊκής αντίστασης καθώς και των Εβραίων που βρίσκονταν σε στρατόπεδα, δάση και άλλα γκέτο.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Ben ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που απέκτησε μια θρησκευόμενη εβραϊκή οικογένεια. Η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου του 1939. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Βαρσοβία, ο Ben αποφάσισε να δραπετεύσει στην κατεχόμενη από τους Σοβιετικούς Ανατολική Πολωνία. Ωστόσο, αποφάσισε σύντομα να επιστρέψει στην οικογένειά του και, στη συνέχεια, στο γκέτο της Βαρσοβίας. Ο Ben είχε αναλάβει μια αγγαρεία έξω από το γκέτο και παράλληλα βοήθησε στη διαφυγή ανθρώπων από το γκέτο – μεταξύ άλλων της Vladka (Fagele) Peltel, μέλους της Εβραϊκής Ένοπλης Οργάνωσης (ZOB), η οποία αργότερα έγινε γυναίκα του. Αργότερα, κυκλοφορούσε κρυφά έξω από το γκέτο και εμφανιζόταν ως μη Εβραίος Πολωνός. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του γκέτο της Βαρσοβίας το 1943, ο Ben συνεργαζόταν με άλλα μέλη της αντίστασης για τη διάσωση μαχητών του γκέτο βγάζοντάς τους έξω μέσα από τους υπονόμους και κρύβοντάς τους στην «Άρια» πλευρά της Βαρσοβίας. Από την «Άρια» πλευρά της Βαρσοβίας, ο Ben υπήρξε μάρτυρας της πυρπόλησης του γκέτο της Βαρσοβίας κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Μετά την εξέγερση, ο Ben διέφυγε από τη Βαρσοβία υποκρινόμενος ότι δεν είναι Εβραίος. Μετά την απελευθέρωση, επανασυνδέθηκε με τον πατέρα, τη μητέρα και τη μικρότερη αδελφή του.
Προβολή Αντικειμένου![Abraham Lewent [LCID: 2724]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/27f6dfa7-72db-4573-a3e2-18fa2d77e1ac.gif "Abraham Lewent [LCID: 2724]")
Ο Abraham γεννήθηκε σε μία εβραϊκή οικογένεια στην πρωτεύουσα της Πολωνίας, τη Βαρσοβία. Ο παππούς του ήταν ιδιοκτήτης βιοτεχνίας ρούχων και ενός καταστήματος λιανικής, που διαχειριζόταν ο πατέρας του. Η οικογένεια τού Abraham ζούσε σε μια εβραϊκή περιοχή της Βαρσοβίας και ο ίδιος φοίτησε σε ένα εβραϊκό σχολείο. Η εβραϊκή κοινότητα της Βαρσοβίας ήταν η μεγαλύτερη στην Ευρώπη και αποτελούσε σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της πόλης.
1933-39: Αφότου ξεκίνησε ο βομβαρδισμός της Βαρσοβίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1939, η οικογένειά μου είχε λίγο φαγητό. Τα καταστήματα είχαν ισοπεδωθεί· δεν είχαμε νερό ή θέρμανση. Αναζητώντας τροφή, κατάφερα να αποφύγω τις γερμανικές βόμβες και έκλεψα επτά βάζα με τουρσί από ένα κοντινό εργοστάσιο που παρασκεύαζε τουρσί. Για αρκετές εβδομάδες η οικογένειά μου ζούσε με τουρσί και ρύζι. Εξαιτίας της έλλειψης νερού, οι φωτιές από τους βομβαρδισμούς έκαιγαν εκτός ελέγχου. Βοήθεια ήρθε όταν η πρωτεύουσα παραδόθηκε.
1940-44: Έως τον Απρίλιο του 1943 ήμουν στο γκέτο της Βαρσοβίας σε μια περιφραγμένη περιοχή καταναγκαστικής εργασίας. Στη διάρκεια της εξέγερσης του γκέτο μπορούσαμε να δούμε τις φλόγες. Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε. Στη μία πλευρά έβλεπα ολόκληρους δρόμους παραδομένους στις φλόγες. Στην άλλη έβλεπα Πολωνούς στη μη εβραϊκή περιοχή της Πολωνίας να ετοιμάζονται για το Πάσχα. Όταν οι Ναζί διέλυσαν το γκέτο μετά την εξέγερση, ο πατέρας μου κι εγώ ήμασταν μεταξύ αυτών που εκτοπίστηκαν. Οι Πολωνοί στέκονταν στο πεζοδρόμιο, κοιτώντας τις βαλίτσες που κουβαλούσαμε, λέγοντας: «Θα πεθάνετε ούτως ή άλλως. Αφήστε τα σε εμάς».
Ο Abraham εκτοπίστηκε στο Μαϊντάνεκ και στη συνέχεια σε επτά άλλα στρατόπεδα των Ναζί, συμπεριλαμβανομένου του Μπούχενβαλντ. Απελευθερώθηκε κατά τη μεταφορά του στο στρατόπεδο Νταχάου στις 30 Απριλίου 1945.
Προβολή Αντικειμένου![Mendel Rozenblit [LCID: 5934]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/2cf0fa09-6b81-474c-82c3-0fc8f2280d2b.gif "Mendel Rozenblit [LCID: 5934]")
Ο Mendel ήταν ένα από τα έξι παιδιά που απέκτησε μια θρησκευόμενη οικογένεια Εβραίων. Όταν έκλεισε τα 20, ο Mendel παντρεύτηκε και μετακόμισε με τη σύζυγο του στη γενέτειρά της, στο Wolomin, κοντά στη Βαρσοβία. Μία εβδομάδα μετά τη γέννηση του γιου των Rozenblit, Avraham, η γυναίκα του Mendel πέθανε. Ταραγμένος μετά το θάνατο της νεαρής γυναίκας του και έχοντας μείνει μόνος να φροντίζει ένα μωρό, ο Mendel παντρεύτηκε την κουνιάδα του, Perele.
1933-39: Στο Wolomin ο Mendel λειτουργούσε μία αποθήκη ξυλείας. Το 1935 οι Rozenblits απέκτησαν μια κόρη, την Tovah. Όταν ο Avraham και η Tova έφτασαν σε ηλικία για να πάνε σχολείο, ξεκίνησαν να παρακολουθούν ένα εβραϊκό ημερήσιο σχολείο, όπου μελετούσαν θέματα γενικής παιδείας στα πολωνικά και εβραϊκά μαθήματα στα εβραϊκά. Ο Avraham ήταν 8 και η Tovah 4 όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου του 1939.
1940-44: Το φθινόπωρο του 1940 η οικογένεια Rozenblit στάλθηκε στο γκέτο της Βαρσοβίας. Στη διάρκεια της εξέγερσης του γκέτο τον Απρίλιο του 1943, ο Mendel και η οικογένειά του κατόρθωσαν να αποδράσουν στα περίχωρα της Βαρσοβίας. Αποφάσισαν ότι αν κάποιος τους χανόταν στο χάος, θα συναντιόταν σε ένα προκαθορισμένο αγροτόσπιτο. Ξαφνικά, ο Avraham εξαφανίστηκε. Η Perele πήγε να τον βρει, και δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά. Ο Mendel βρήκε τελικά τον Avraham, ξυπόλητο, στο αγροτόσπιτο. Λίγο μετά, ο Mendel, ο Avraham και η Tovah συνελήφθησαν και απελάθηκαν στο Άουσβιτς.
Στο Άουσβιτς ο Mendel επιλέχθηκε για καταναγκαστικά έργα. Τα παιδιά του δολοφονήθηκαν με δηλητηριώδη αέρια. Το 1947 ο Mendel μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ξεκίνησε μια νέα οικογένεια.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Vladka ανήκε στο κίνημα νεολαίας Zukunft («Μέλλον») του Μπουντ (Bund/το εβραϊκό σοσιαλιστικό κόμμα). Συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση του γκέτο της Βαρσοβίας ως μέλος της Εβραϊκής Αντιστασιακής Οργάνωσης (ZOB). Τον Δεκέμβριο του 1942, μπήκε λαθραία στην Άρια, πολωνική πλευρά της Βαρσοβίας για να προσπαθήσει να πάρει όπλα και να βρει κρησφύγετα για παιδιά και ενήλικες. Έγινε αγγελιοφόρος της εβραϊκής αντίστασης καθώς και των Εβραίων που βρίσκονταν σε στρατόπεδα, δάση και άλλα γκέτο.
Προβολή Αντικειμένου![Stroop Report cover [LCID: 20054jfc]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/663c90a2-c64f-472f-8f04-9fd481906199.jpg "Stroop Report cover [LCID: 20054jfc]")
Ο Υποστράτηγος των SS Juergen Stroop, διοικητής των γερμανικών δυνάμεων που κατέστειλαν την εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας, συνέταξε ένα λεύκωμα φωτογραφιών και άλλων υλικών. Το λεύκωμα, που αργότερα έγινε γνωστό ως «Η Αναφορά Stroop», παρουσιάστηκε ως αποδεικτικό στοιχείο στο Διεθνές Στρατοδικείο στη Νυρεμβέργη. Εδώ, το εξώφυλλο του λευκώματος φέρει τη σφραγίδα που δηλώνει ότι έχει υποβληθεί ως αποδεικτικό στοιχείο στο Διεθνές Στρατοδικείο.
Προβολή Αντικειμένου![Warsaw ghetto uprising, 1943 [LCID: waz54063]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/e13f8768-66cc-4593-ae90-6674fcb7a55b.gif "Warsaw ghetto uprising, 1943 [LCID: waz54063]")
Η πόλη της Βαρσοβίας είναι η πρωτεύουσα της Πολωνίας. Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βαρσοβία ήταν το κέντρο της εβραϊκής ζωής και κουλτούρας στην Πολωνία. Προπολεμικά ο εβραϊκός πληθυσμός της Βαρσοβίας ξεπερνούσε τα 350.000 άτομα, αντιπροσωπεύοντας το 30 τοις εκατό περίπου του συνολικού πληθυσμού της πόλης. Η εβραϊκή κοινότητα της Βαρσοβίας ήταν η μεγαλύτερη στην Πολωνία και στην Ευρώπη και η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά τη Νέα Υόρκη. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Βαρσοβία στις 29 Σεπτεμβρίου 1939. Τον Οκτώβριο του 1940 οι Γερμανοί προχώρησαν στην ίδρυση ενός γκέτο στη Βαρσοβία. Όλοι οι Εβραίοι κάτοικοι υποχρεώθηκαν να ζούν σε μία καθορισμένη περιοχή, που ήταν αποκλεισμένη από την υπόλοιπη πόλη το Νοέμβριο του 1940. Το γκέτο περικλείστηκε από έναν τοίχο με ύψος μεγαλύτερο από 10 πόδια, με συρματόπλεγμα στην κορυφή και ήταν στενά φρουρούμενο ώστε να εμποδιστεί η ελεύθερη μετακίνηση ανάμεσα στο γκέτο και την υπόλοιπη Βαρσοβία.
Προβολή Αντικειμένου
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
