W jaki sposób element leżący u podstaw eugeniki wpłynął na wzrost rasizmu w Europie i Stanach Zjednoczonych?

Tło historyczne

Zarówno w nazistowskich Niemczech, jak i w Stanach Zjednoczonych w tym samym okresie rasizm miał głębokie korzenie historyczne. Wrogość wobec Żydów i ludzi o innym kolorze skóry przez długi czas była uzasadniana różnymi względami. Wśród powodów były uprzedzenia religijne i idee ekonomiczne związane z niewolnictwem i kolonializmem. Nowością na początku XX wieku było wykorzystanie nauki lub naukowo brzmiących idei do uzasadnienia rasizmu i nowych form antysemityzmu na tle rasowym. W tym czasie wpływowy był na przykład ruch eugeniczny. Fałszywe „naukowe” idee dotyczące rasy obejmowały przekonania, że:

• Populacje ludzkie można podzielić na odrębne grupy biologiczne zwane „rasami”. 
• „Rasy” te można uszeregować według hierarchii.

Okres ten był więc epoką „rasizmu naukowego”, a niektórzy najwybitniejsi naukowcy i intelektualiści tego okresu legitymizowali jego idee. Dzisiejsi naukowcy w przytłaczającej większości odrzucili jednak ich przekonania.

„Rasizm naukowy” zarówno odzwierciedlał, jak i usprawiedliwiał imperializm u jego szczytu. Imperializm był dążeniem wielu krajów zachodnich do rozszerzenia swojej gospodarki i władzy poprzez zgłaszanie roszczeń do kolonii i terytoriów na całym świecie. Aby uzasadnić te wysiłki, przywódcy i liczni obywatele imperialistycznych mocarstw promowali teorie wyższości i „białej supremacji” nad ludźmi o innym kolorze skóry, takimi jak Azjaci i Afrykanie, żyjącymi pod rządami kolonialnymi. Do krajów imperialistycznych należały m.in. Niemcy i Stany Zjednoczone.

Zwolennicy wyższość białych czerpali z idei znanych jako „darwinizm społeczny”. Na potrzeby swoich poglądów zaadaptowali koncepcje, które Karol Darwin i inni naukowcy zastosowali do roślin i zwierząt. Zasada, zgodnie z którą przetrwają najsilniejsi, była wykorzystywana do uzasadnienia wielu rasistowskich przekonań. Odnoszono ją do imperializmu, całkowicie nieuregulowanego („leseferystycznego”) kapitalizmu, rasizmu i pseudonaukowej eugeniki. 

Koncepcja eugeniki po raz pierwszy pojawiła się w Wielkiej Brytanii pod koniec XIX wieku. Jej zwolennicy opowiadali się za wyższym przyrostem naturalnym białych ludzi z „dobrym” rodowodem. Starali się również ograniczyć rozmnażanie osób postrzeganych jako dziedzicznie „wadliwe” lub „gorsze”. W Europie i Stanach Zjednoczonych zwolennicy eugeniki wzywali do przymusowej sterylizacji osób „niezdatnych”. Za „niezdatne” uważali osoby z chorobami psychicznymi lub niepełnosprawnościami uznanymi za dziedziczne. 

Stany Zjednoczone

Eugenicy mieli wpływ na kilka obszarów amerykańskiego społeczeństwa. Niektóre stany przyjęły uchwały dotyczące sterylizacji. Eugenicy popierali również ograniczenia imigracyjne. Na przykład kwoty krajowe służyły zmniejszeniu liczby katolickich i żydowskich imigrantów, zakazywały wstępu Azjatom i uniemożliwiały meksykańskim robotnikom-migrantom uzyskanie obywatelstwa USA. Celem tych kwot było zagwarantowanie, że Stany Zjednoczone pozostaną w dużej mierze społeczeństwem białych, anglosaskich protestantów. Zwolennicy segregacji rasowej wykorzystywali również eugenikę do uzasadniania dyskryminacji Afroamerykanów i innych osób o odmiennym kolorze skóry. Na przykład używali oni twierdzeń eugenicznych do uzasadnienia zakazu zawierania małżeństw „mieszanych rasowo”. Argumentowali, że takie małżeństwa płodzą biologicznie gorsze potomstwo.  

Niemcy

W latach 20. XX wieku Niemcami kierował demokratyczny rząd. Narodowe propozycje sterylizacji z powodów eugenicznych zyskały jedynie ograniczone poparcie polityczne. Katolicy sprzeciwiali się ingerencji w ludzką reprodukcję, a liberałowie potępiali naruszanie praw jednostki. Skrajni nacjonaliści propagowali jednak wyższość rasy „nordyckiej”. Przestrzegali przed biologicznymi niebezpieczeństwami „mieszania” ras europejskich z nieeuropejskimi „rasami” i „podrasami”. Wśród tych, których niektórzy naukowcy zaliczali do „podras”, byli Żydzi. 

Ideologia partii nazistowskiej, utworzonej w 1920 r., opierała się na tych rasistowskich, imperialistycznych i eugenicznych ideach. „Nauka” była wykorzystywana do uzasadniania nazistowskich przekonań przesiąkniętych darwinizmem społecznym w jego najbardziej skrajnej postaci.

Rasizm i antysemityzm wciąż istnieją

Rasizm i antysemityzm wciąż istnieją w Stanach Zjednoczonych, Europie i innych miejscach na świecie, pomimo tego, że współczesna nauka całkowicie odrzuciła dwudziestowieczne koncepcje biologicznie uwarunkowanych, odrębnych „ras”.

Po II wojnie światowej i Holokauście eugenika została zdyskredytowana z kilku powodów. Po części było to spowodowane ludobójstwem i innymi zbrodniami popełnionymi w imię nazistowskiej ideologii rasowej. Innym powodem, dla którego eugenika została zdyskredytowana, był coraz bardziej zaawansowany poziom wiedzy naukowej na temat ludzkiej genetyki. Badania wykazały, że odrębne pule genetyczne jako wyznaczniki „rasy” nie istnieją. DNA wszystkich ludzi jest w około 99,9% takie samo. Ponadto badania wykazały, że korzenie genetyczne wszystkich populacji ludzkich sięgają wspólnych początków w Afryce Wschodniej. 

Obecnie naukowcy zgadzają się, że termin „rasa” nie jest pojęciem genetycznym ani biologicznym. Jest natomiast pojęciem kulturowym i społecznym, którego znaczenie zmieniało się w zależności od czasu, miejsca i okoliczności, uznanym za ludzki wymysł. 

Na przestrzeni dziejów nienawiść do określonych grup przetrwała, nawet jeśli czasem zmieniało się jej uzasadnienie. Bez względu na powody, atakowanie jednostek na podstawie koloru skóry, religii, pochodzenia etnicznego lub narodowości nadal skutkuje dyskryminacją, prześladowaniami i przemocą, w tym masowymi aktami okrucieństwa i ludobójstwem.