Moishe Krol

Moishe, Radom’da yaşayan ve Yiddiş konuşan Yahudi bir ailede doğdu. Bu sanayi şehri, Yahudilerin çalışamadığı silah fabrikaları ve pek çok Yahudinin çalıştığı deri sanayii ile tanınıyordu. Moishe genç bir delikanlı olduğunda okulu bitirerek kadın terzisi çıraklığına başladı. Moishe ehliyetli bir terzi olarak çalışmasını sağlayan sertifikasını aldı ve Radom’a yerleşti.

1933–39: 1939’da kadın elbiselerinde deneyimli, usta bir terzi olmuştum. Yahudi karşıtı afişler asan ve Yahudi işletmelerine karşı yürütülen boykotları destekleyen bölgedeki Yahudi karşıtı örgütleri hatırlıyorum. 1 Eylül 1939’da Almanya Polonya’yı işgal etti. Yedi gün sonra Alman birlikleri Radom’a girdi. Polonya’daki Yahudi karşıtlığı, yeni zulümlerin yanında bir hiçti.

1940–44: Nisan 1941’de Radom’un tüm Yahudi vatandaşları ile birlikte bir gettoda yaşamak zorunda bırakıldım. 1942’de Almanlar beni ve diğer usta terzileri bir SS dükkânında çalıştırmaya başladı. O Ağustos, Almanlar Radom'daki iki gettoyu tasfiye etti ve binlerce insanı Treblinka imha kampına gönderdi. Diğer usta zanaatkârlarla birlikte gettoda kalarak zorunlu işçi olarak çalıştırılmak üzere seçildim. Ancak toplamalar devam etti. Biz zorunlu işçiler, kendimizi kümesten aniden alınıp kesilmek üzere bekleyen yardıma muhtaç tavuklar gibi hissediyorduk.

Moishe iki yıl sonra Almanya’daki çalışma kamplarına gönderildi. Dachau yakınlarındaki zorunlu yürüyüş sırasında Amerikan birlikleri tarafından özgürlüğe kavuşturuldu. Savaştan sonra ABD’e göç etti.