Η Hanne γεννήθηκε από εβραϊκή οικογένεια στη γερμανική πόλη Καρλσρούη. Ο πατέρας της, Max, ήταν φωτογράφος. Όταν πέθανε το 1925, η μητέρα της Hanne, Ella, συνέχισε να διατηρεί το στούντιό του. Το 1930, η Hanne ξεκίνησε να πηγαίνει στο δημόσιο σχολείο.
1933-39: Τον Απρίλιο του 1933, το στούντιό μας, όπως και οι άλλες εβραϊκές επιχειρήσεις στην Καρλσρούη, γέμισε συνθήματα γραμμένα κατά τη διάρκεια του αντι-εβραϊκού μποϊκοτάζ: «Μην αγοράζετε τίποτα από Εβραίους». Στο σχολείο, μια συμμαθήτριά μου με εξόργισε τόσο με τους χλευασμούς της που της έσκισα το πουλόβερ. Μετά τα πογκρόμ τον Νοέμβριο του 1938, το στούντιο είχε πολύ δουλειά, καθώς έπρεπε να βγάλει φωτογραφίες για τα νέα δελτία ταυτότητας που έπρεπε να έχουν οι Εβραίοι με την ένδειξη «J». Το στούντιο παρέμεινε ανοικτό μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου, όταν όλες οι εβραϊκές επιχειρήσεις υποχρεώθηκαν να κλείσουν.
1940-44: Το 1940, μεταφερθήκαμε στο Gurs, ένα στρατόπεδο κράτησης του Βισύ στα γαλλο-ισπανικά σύνορα. Έμαθα από μια κοινωνική λειτουργό ότι υπήρχε ένας πάστορας στο χωριό Le Chambon που ήθελε να βγάλει παιδιά έξω από το στρατόπεδο. Η κοινωνική αυτή λειτουργός από την Εταιρεία Ενίσχυσης Παιδιών, με βοήθησε να ξεφύγω. Η αίσθηση της ελευθερίας ήταν υπέροχη. Όμως μέχρι το 1942, οι γερμανικές συλλήψεις είχαν φτάσει ακόμη και στο Le Chambon και με έστειλαν να κρυφτώ σε δύο διαφορετικά αγροκτήματα. Οι αγρότες δέχθηκαν με χαρά να βοηθήσουν. Ένας είπε: «Ακόμη και αν έχουμε λιγότερα, θέλουμε να βοηθήσουμε περισσότερους ανθρώπους». Στις αρχές του 1943, δραπέτευσα στην Ελβετία.
Μετά τον πόλεμο, η Hanne έζησε σε διάφορες πόλεις της Ελβετίας. Το 1945, παντρεύτηκε τον Max Liebmann και, τρία χρόνια αργότερα, μετανάστευσε με τον σύζυγο και την κόρη της στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Bella ήταν το μεγαλύτερο από τα τέσσερα παιδιά μιας εβραϊκής οικογένειας στο Sosnowiec. Ο πατέρας της είχε εργοστάσιο πλεκτών. Όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία το 1939, κατέλαβαν το εργοστάσιο. Τα έπιπλα της οικογένειας δόθηκαν σε μια Γερμανίδα. Η Bella υποχρεώθηκε να εργαστεί σε εργοστάσιο στο γκέτο του Sosnowiec το 1941. Στα τέλη του 1942, η οικογένεια μεταφέρθηκε στο γκέτο του Bedzin. Η Bella μεταφέρθηκε στο υπο-στρατόπεδο Graeben του Gross-Rosen το 1943 και στο Μπέργκεν-Μπέλσεν το 1944. Απελευθερώθηκε τον Απρίλιο του 1945.
Προβολή ΑντικειμένουΌπως και άλλοι Εβραίοι, η οικογένεια Lewent κλείστηκε στο γκέτο της Βαρσοβίας. Το 1942, ενώ ο Abraham είχε κρυφτεί σε έναν στενό χώροτου σπιτιού, οι Γερμανοί, κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής, άρπαξαν τη μητέρα και τις αδελφές του. Τις σκότωσαν. Εκείνον τον έστειλαν για καταναγκαστική εργασία εκεί κοντά, αλλά δραπέτευσε για να επιστρέψει στον πατέρα του στο γκέτο. Το 1943, οι δύο τους μεταφέρθηκαν στο Majdanek, όπου ο πατέρας του Abraham πέθανε. Ο Abraham απελάθηκε αργότερα στα στρατόπεδα Skarzysko, Μπούχενβαλντ, Schlieben, Μπίσινγκεν και Νταχάου. Αμερικανικά στρατεύματα απελευθέρωσαν τον Abraham καθώς οι Γερμανοί εκκένωναν κρατούμενους.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Ben ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που απέκτησε μια θρησκευόμενη εβραϊκή οικογένεια. Η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου του 1939. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Βαρσοβία, ο Ben αποφάσισε να δραπετεύσει στην κατεχόμενη από τους Σοβιετικούς Ανατολική Πολωνία. Ωστόσο, αποφάσισε σύντομα να επιστρέψει στην οικογένειά του και, στη συνέχεια, στο γκέτο της Βαρσοβίας. Ο Ben είχε αναλάβει μια αγγαρεία έξω από το γκέτο και παράλληλα βοήθησε στη διαφυγή ανθρώπων από το γκέτο – μεταξύ άλλων της Vladka (Fagele) Peltel, μέλους της Εβραϊκής Ένοπλης Οργάνωσης (ZOB), η οποία αργότερα έγινε γυναίκα του. Αργότερα, κυκλοφορούσε κρυφά έξω από το γκέτο και εμφανιζόταν ως μη Πολωνοεβραίος. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του γκέτο της Βαρσοβίας το 1943, ο Ben συνεργαζόταν με άλλα μέλη της αντίστασης για τη διάσωση μαχητών του γκέτο βγάζοντάς τους έξω μέσα από τους υπονόμους και κρύβοντάς τους στην «Άρια» πλευρά της Βαρσοβίας. Μετά την εξέγερση, ο Ben διέφυγε από τη Βαρσοβία υποκρινόμενος ότι δεν είναι Εβραίος. Μετά την απελευθέρωση, επανασυνδέθηκε με τον πατέρα, τη μητέρα και τη μικρότερη αδελφή του.
Προβολή ΑντικειμένουΈνας Πολωνός στρατιώτης, ο Samuel, τραυματίστηκε στη μάχη και η Γερμανία τον πήρε ως αιχμάλωτο πολέμου. Καθώς ο πόλεμος συνεχιζόταν, αυτός και άλλοι Εβραίοι κρατούμενοι αντιμετώπιζαν όλο και πιο σκληρή μεταχείριση. Μεταξύ των στρατοπέδων που φυλακίστηκε ήταν και το Λούμπλιν-Λιπόβα και ήταν ανάμεσα σε αυτούς που εξαναγκάστηκαν να χτίσουν το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαϊντάνεκ. Το 1942, δραπέτευσε από τους Γερμανούς, και για το υπόλοιπο διάστημα του πολέμου ηγείτο μια ένοπλης αντιστασιακής ομάδας.
Προβολή ΑντικειμένουΗ οικογένεια της Hanne είχε φωτογραφικό στούντιο. Τον Οκτώβριο του 1940, η ίδια και άλλα μέλη της οικογένειας μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο Gurs στη νότια Γαλλία. Τον Σεπτέμβριο του 1941, η Εταιρεία Αρωγής των Παιδιών (OSE) διέσωσε τη Hanne, η οποία κρύφτηκε σε ένα ορφανοτροφείο στο Le Chambon-sur-Lignon. Η μητέρα της χάθηκε στο Άουσβιτς. Το 1943, η Hanne εξασφάλισε πλαστά έγγραφα και μετέβη στην Ελβετία. Παντρεύτηκε στη Γενεύη το 1945 και απέκτησε μια κόρη το 1946. Το 1948, έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή ΑντικειμένουΩς μοναχοπαίδι εβραίων γονέων της μεσαίας τάξης, η Liliana ανατράφηκε σε μια μικτή συνοικία χριστιανών και Εβραίων στην πρωτεύουσα της Πολωνίας. Ο πατέρας είχε ένα κοσμηματοπωλείο και ήταν έφεδρος αξιωματικός του πολωνικού στρατού, ενώ η μητέρα της ασχολείτο με τα οικιακά. Η Liliana ονειρευόταν να πάει στη Σορβόννη και να γίνει η δεύτερη γυναίκα εισαγγελέας της Πολωνίας.
1933-39: Το χειρότερο όταν πήγαινε σχολείο ήταν ότι δεχόταν παρενοχλήσεις και τη φώναζαν «βρωμο-Εβραία». Υπέβαλα αίτηση για να με δεχτούν σε ένα φημισμένο καθολικό γυμνάσιο, όπου απαλλάχθηκα από την παρακολούθηση των μαθημάτων του Σαββάτου όμως, όπως και οι άλλοι εβραίοι μαθητές, καθόμουν χωριστά και με έσπρωχναν στις αίθουσες και τις σκάλες. Μετά από μερικές εβδομάδες τα παράτησα και πήγα σε εβραϊκό γυμνάσιο, μέχρι που το έκλεισαν οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής, τον Σεπτέμβριο του 1939.
1940-44: Όταν οι Εβραίοι κλείστηκαν στο γκέτο, δούλευα σαν είλωτας στο εργοστάσιο Toebbens. Ως τον Απρίλιο του 1943, όλοι στην οικογένειά μου είχαν πεθάνει και το γκέτο είχε παραδοθεί στις φλόγες και την εξέγερση. Κάθισα άπραγη στο εργοστάσιο όπου δούλευα, μέχρι που οι Γερμανοί ήλθαν να μας συλλάβουν στις 8 Μαΐου. Μέσα στην οργή μου άρπαξα ένα ψαλίδι, αλλά πριν μπορέσω να κάνω ο,τιδήποτε, ένας Γερμανός με χτύπησε στο κεφάλι με τον υποκόπανο του όπλου του. Σήκωσα το χέρι μου για να προστατευτώ, αλλά αυτός με χτύπησε ξανά και ξανά, ρίχνοντάς με αναίσθητη. Όταν ξύπνησα την επόμενη μέρα ήμουν σε ένα σκοτεινό αυτοκίνητο, γεμάτο βοοειδή.
Η Liliana επέζησε από τα καταναγκαστικά έργα στα στρατόπεδα Majdanek και Skarzysko-Kamienna προτού απελευθερωθεί στην Czestochowa στις 18 Ιανουαρίου 1945. Μετανάστευσε στην Αμερική το 1950.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Gad μεγάλωσε στο Βερολίνο. Ο πατέρας του ήταν Εβραίος μετανάστης από την Αυστρία. Η μητέρα του Gad είχε ασπαστεί τον ιουδαϊσμό. Η οικογένεια Beck ζούσε σε μια φτωχή περιοχή του Βερολίνου, στην οποία, κατά κύριο λόγο, κατοικούσαν εβραίοι μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη. Όταν ο Gad και η δίδυμη αδελφή του Miriam ήταν 5 ετών, η οικογένεια Beck μετακόμισε στην περιοχή Weissensee του Βερολίνου, όπου ο Gad πήγε στο δημοτικό.
1933-39: Ήμουν μόλις 10 ετών όταν οι Ναζί ανέβηκαν στην εξουσία. Καθώς ήμουν ένας από τους λίγους Εβραίους μαθητές στο σχολείο μου, γρήγορα έγινα στόχος αντισημιτικών σχολίων: «Μπορώ να καθίσω κάπου αλλού, όχι δίπλα στον Gad; Τα εβραϊκά πόδια του βρωμάνε πολύ». Το 1934, οι γονείς μου με έγραψαν σε εβραϊκό σχολείο, όμως αναγκάστηκα να το εγκαταλείψω όταν ήμουν 12 ετών, διότι δεν μπορούσαν πλέον να αντέξουν οικονομικά τα δίδακτρα. Βρήκα δουλειά ως πωλητής σε κατάστημα.
1940-44: Όντας παιδί από μεικτό γάμο [Mischlinge], δεν μεταφέρθηκα στην ανατολή μαζί με τους άλλους Εβραίους της Γερμανίας. Έμεινα στο Βερολίνο όπου συμμετείχα στην αντίσταση, βοηθώντας Εβραίους να διαφύγουν στην Ελβετία. Επειδή ήμουν ομοφυλόφιλος, ήμουν σε θέση να στραφώ σε έμπιστους μη Εβραίους ομοφυλόφιλους γνωστούς μου για να με βοηθήσουν να βρω τρόφιμα και κρυψώνες. Στις αρχές του 1945, ένας Εβραίος κατάσκοπος της Γκεστάπο πρόδωσε εμένα και πολλούς από τους φίλους μου στην αντίσταση. Με έκλεισαν σε εβραϊκό στρατόπεδο μεταγωγών στο Βερολίνο.
Μετά τον πόλεμο, ο Gad βοήθησε στη διοργάνωση της μετανάστευσης των Εβραίων επιζώντων στην Παλαιστίνη. Το 1947 έφυγε για την Παλαιστίνη και, το 1979, επέστρεψε στο Βερολίνο.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Ernest ήταν το ένα από τα τρία παιδιά μιας οικογένειας Εβραίων που ζούσε στην εμπορική πόλη Breslau, όπου υπήρχε μία από τις μεγαλύτερες εβραϊκές κοινότητες στη Γερμανία. Ο πατέρας του, παλαίμαχος του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, είχε εργοστάσιο παρασκευής matzah, του άζυμου ψωμιού που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εβραϊκής εορτής του Πάσχα. Ο Ernest ήταν 12 ετών, όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία το 1933.
1933-39: Στο σχολείο συχνά έμπλεκα σε μπελάδες επειδή τα παιδιά με κορόιδευαν. Συχνά με χλεύαζαν με εκφράσεις όπως "δολοφόνε του Χριστού" και "ο πατέρας σου σκοτώνει μωρά χριστιανών για το Πάσχα". Πολλοί πίστευαν ότι οι Ναζί ήταν μια εφήμερη πολιτική μόδα, όμως από το 1935 οι νόμοι τους ήταν απειλητικοί. Εμφανίστηκαν πινακίδες που δήλωναν "Απαγορεύονται οι Εβραίοι". Το 1938, αφού κάηκε η συναγωγή μας (κατά τη διάρκεια της Νύχτας των Κρυστάλλων), συνειδητοποιήσαμε ότι έπρεπε να εγκαταλείψουμε τη Γερμανία. Καθώς η οικογένειά μου μπορούσε να πάρει μόνο δύο εισιτήρια, η μητέρα και εγώ επιβιβαστήκαμε σε ένα πλοίο για την Ασία, αφήνοντας πίσω την υπόλοιπη οικογένειά μας.
1940-44: Κατέληξα στην ελεγχόμενη από τους Ιάπωνες Σαγκάη, το μόνο μέρος όπου οι πρόσφυγες δεν χρειάζονταν άδεια εισόδου. Εκεί, ως εθελοντής οδηγός φορτηγού για τη Δύναμη Εθελοντών Σαγκάης του βρετανικού στρατού, εξασφάλιζα τα γεύματά μου και περνούσα καλύτερα από ό,τι πολλοί άλλοι πρόσφυγες. Μετά το Περλ Χάρμπορ, τον Δεκέμβριο του 1941, η κατάσταση για τους πρόσφυγες της πόλης επιδεινώθηκε- η αμερικανική οικονομική βοήθεια, που αποτελούσε μια σανίδα σωτηρίας για τους πρόσφυγες, δεν ήταν δυνατό να φθάσει στη Σαγκάη. Το 1943, υπό την πίεση της Γερμανίας, οι Ιάπωνες δημιούργησαν ένα γκέτο.
Ο Ernest πέρασε δύο χρόνια στο γκέτο της Σαγκάης πριν την απελευθέρωση της πόλης το 1945. Μετά τον πόλεμο, εργάστηκε στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ στη Nanking της Κίνας επί αρκετά χρόνια, και αργότερα μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή Αντικειμένου
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.