Zorunlu İşgücü - Kimlik Kartları/Tanıklıklar

Yahudilere Yardım Konseyi: Żegota

Yahudilere Yardım Konseyi (“Żegota” kod adıyla bilinir), Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan bir yeraltı kurtarma örgütüdür. 4 Aralık 1942–Ocak 1945 arasında Alman işgali altındaki Polonya’da faaliyet gösteren örgüt, sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenmiştir. Żegota’nın ana amacı, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından korumaya yönelik çalışmaların koordine edilmesi olmuştur. Hem kendi hayatlarını hem de aile ve arkadaşlarının…

“St. Louis”in Planı

İki pervaneli yolcu gemisi "St. Louis"in kamaralarını ve oda numaralarını gösteren planı. 1939’da bu Alman transatlantiği, Küba’ya geçici iltica isteyen hemen hemen 1.000 Yahudi mülteciyi taşıdı. Küba ve ardından Amerika Birleşik Devletleri mültecilerin girişine izin vermediği için gemi Avrupa’ya dönmek zorunda kaldı.

“St.Louis” gemisindeki Moritz Schoenberger'in radyogramı

25 Mayıs 1939'da ressam Moritz Schoenberger, Almanya’nın Hamburg şehrinden Küba, Havana'ya yapılan yolculukta bu telsiz mesajını (radyo ile gönderilen telgraf) gönderdi. Yolculuk esnasında “St. Louis” Nazi zulmünden kaçan 900'den fazla Yahudiyi taşıyordu. Telsizle gönderilen mesajda, özetle “Bedenimizdeki ve ruhumuzdaki yaralar sarıldı, Cumartesi günü Havana'ya ulaşma konusunda artık daha fazla umutluyuz. Parayı aldım. Çok teşekkürler. Öptüm. Baba” ifadesi…

Alice “Sara” Mayer'e verilen Alman pasaportu (içyüzü)

Almanya, Bingen'de 24 Şubat 1939'da Alice Mayer'e verilen Alman pasaportu. Mayer'in kızı Ellen da pasaportta gösterildi. Anne ve kızın göbek adları “Sara”dır. Sara ismi 17 Ağustos 1938'de çıkan Yahudilere yönelik bir yasa ile zorunlu hâle getirildi. Bu tarihten sonra, Almanya'daki bütün Yahudi kadınlar resmî belgelerde ikinci isim olarak “Sara”yı kullanmak zorunda bırakıldı. Yahudi erkeklerse “Israel” ismini kullanmak zorundaydı. Bu sayede Alman yetkililer Yahudi…

Erna “Sara” Schlesinger'e verilen Alman pasaportu (içyüzü)

Alman güvenlik güçleri, bu pasaportu Erna "Sara" Schlesinger'e 8 Temmuz 1939'da, Berlin'de verdi. Pasaportun ilk sayfası Almanya'da Yahudilerin kimliğini tespit etmeyi kolaylaştıran Alman yasalarını gösterir. 1938'den itibaren, Almanya'daki düzenlemeler Yahudi kadınların resmî belgelerde ikinci isim olarak “Sara”yı kullanmasını öngördü. Yahudi erkeklerse “Israel” ismini kullanmak zorundaydı. “J” harfi (Almancada “Yahudi” anlamına gelen “Jude” sözcüğünün baş…

Gazetedeki “Mülteci Trajedisi” isimli makale

San Fransisco Chronicle gazetesinin, “Mülteci Trajedisi” isimli makalesi. Makale, yardım kuruluşu Amerika Yahudi Ortak Dağıtım Komitesi'nden Moses Beckelman ile yapılan bir röportajdan hareketle yazıldı. Yazıda Kuzey ve Güney Amerika rotasındaki duraklar olan Şangay, Kobe (Japonya) ve Lizbon'daki (Portekiz) Polonyalı ve Litvanyalı mültecilerin aşırı kalabalıklaşması ele alınıyordu. Bu darboğazın birincil nedeni, pek çok ülkenin sınırlarını göçmenlerin girişine…

Gregor Wohlfahrt'un idam kararı

Almanya Berlin'deki yetkililer, 7 Aralık 1939 sabahı eşinin idamının gerçekleştirildiğini bildiren resimdeki idam kararını Barbara Wohlfart'a gönderdi. Fizikî açıdan silahlı kuvvetlerde görev yapmaya uygun olmasa da, Naziler Wohlfart'ın askerlik görevine olan dinî karşıtlığı sonucu yargıladı. Yehova Şahitleri'nden biri olan Wohlfahrt askerliğin İncil'deki cinayet işlememe emrini ihlal ettiğine inanıyordu. 8 Kasım 1939'da Wohlfart'ın boynunun vurulmasına karar verdi. Karar…

Sahte kimlik belgeleri: Simone Weil

Simone Weil, gizli kimliği “Simon Werlin” açığa çıkarsa ve yeni bir sahte kimliğe ihtiyacı olursa diye, üzerinde fotoğrafı bulunan bu boş kimlik kartını yanında taşıdı. Direniş işçileri ve sempatizan hükümet çalışanları Simone'ye gerekli mühür ve imzaları buldu. Bu tür sahte belgeler, Weil'e yardım ve kurtarma örgütü Oeuvre de Secours aux Enfants'in (Çocuklara Yardım Topluluğu) üyesi olarak Yahudi çocukların kurtarılması için yürüttüğü faaliyetlerde…

Simone Weil'e verilen sahte öğretmenlik izni

Simone Weil, bu sahte diplomayı ve diğer sahte belgeleri 1943'te yeni bir nüfus cüzdanı çıkarmak için kullandı. Simone Werlin adıyla tutuklanmaktan kurtuldu ve Çocuklara Yardım Derneği (Oeuvre de Secours aux Enfants–OSE) isimli yardım ve kurtarma organizasyonunun bir üyesi olarak Yahudi çocukları kurtarabilmek için ikametgahını değiştirdi. Weil, 1940'da Strasburg'daki Sosyal Hizmetler Okulu'ndan Fransa'da anaokullarında öğretmenlik yapmaya hak kazandığını gösteren diplomayı…

Simone Weil'in anaokulu öğretmenlik belgesi

Simone Weil, 1940'ta Strasburg'daki Sosyal Hizmetler Okulu'ndan anaokullarında öğretmenlik yapmaya hak kazandığını gösteren bu diplomayı aldı. 1943'ün sonunda sahte kimlik düzenleyerek, yardım ve kurtarma örgütü Oeuvre de Secours aux Enfants (Çocuklara Yardım Topluluğu) üyesi olarak sahte kimliğini direniş faaliyetlerini kolaylaştırmak için kullandı. Weil'in yeni kimliğini gösteren belgeler arasında "Simone Werlin" ismini taşıyan sahte diploma da vardı.

Simone Weil'in sahte öğrenci kartı

1938–1939'dan itibaren 1943'te yeni bir kimlik edinene kadar, Simone Weil sahte bir öğrenci kartıyla uydurma ismi Simone Werlin'i kullandı. Kart Strasburg'taki Sosyal Hizmetler Okulu'na kaydolduğunu gösteriyordu. Sahte ve uydurma belgeleri kullanan Weil Fransa, Chateauroux'a taşınmayı ve yardım ve kurtarma örgütü Oeuvre de Secours aux Enfants'in (Çocuklara Yardım Topluluğu) üyesi olarak Yahudi çocukların kurtarılması için operasyon düzenlemeyi başardı.

Westerbork geçici kampının elle çizilmiş krokisi

Hollanda hükümeti, Westerbork'ta Hollanda'ya yasadışı yollardan giren Yahudi mültecileri hapsetmek için bir kamp kurdu. Westerbork geçici kampının krokisi Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmeyi başaran bir esir tarafından çizildi. 1942 başında Alman işgal kuvvetleri Westerbork'u genişletmeye ve Yahudileri tutabilecekleri bir geçici kampa dönüştürmeye karar verdi. Yahudilerin Hollanda'dan sistemli olarak Westerbork'a toplanması Temmuz 1942'de başladı. Yahudiler Westerbork'tan…

Alman toplama kamplarında kullanılan mahkûm işaretleri tablosu.

Alman toplama kamplarında kullanılan mahkûm işaretleri tablosu. Dachau, Almanya, 1938–1942 civarı.

Żegota tarafından sahte belgeleri saklamak için kullanılan büyük ahşap sandık

Bu büyük, kapaklı ahşap sandık, Yahudilere Yardım Konseyi tarafından (“Żegota” kod adıyla bilinir) sahte kimlik belgelerini Nazi yetkililerinden saklamak üzere kullanılmıştır. Żegota işgal altındaki Polonya’da Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan bir yeraltı kurtarma örgütüdür. Örgüt, Aralık 1942’den Ocak 1945’e kadar faaliyet göstermiştir. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, işgal altındaki Polonya’da bulunan Yahudileri Nazi…

"St. Louis" fotoğraf albümü

"St. Louis" gemisindeki bir yolcu tarafından çekilen fotoğrafları içeren ve kapağında geminin bir çizimi bulunan fotoğraf albümü. 1939’da bu Alman transatlantiği geçici olarak Küba’ya sığınmak isteyen Yahudi mültecileri taşımıştır. Küba mültecilerin ülkeye girişine izin vermediği için gemi Avrupa’ya dönmek zorunda kalmıştır.

“Einsatzgruppen A tarafından yapılmış Yahudi İnfazları” isimli harita

Bu harita, Einsatzgruppen A'nın (Mobilize Katliam Birliği A) yaptığı Yahudi katliamı ile ilgili tarihsiz gizli bir Alman raporunun ekidir. Harita, Amerikalı ve İngiliz tahkikat ekipleri tarafından, Nuremberg'deki Uluslararası Askerî Mahkeme'ye kanıt olarak sunuldu. “Gizli Reich Sorunu” mührünü taşıyan “Einsatzgruppen A Tarafından Yapılan Yahudi İnfazları” başlıklı bu belge, 1941 sonlarına kadar Baltık ülkelerinde ve Belarus'ta infaz edilen Yahudilerin sayısını…

Abraham Lewent'in mahkum gömleği

Varşova gettosundan Majdanek'e ve sonrasında Almanya'daki birçok farklı toplama kampına götürülen Abraham Lewent, kendisine 1944'te Buchenwald toplama kampına geldikten sonra verilen bu gömleği mahkum üniformasının bir parçası olarak giydi.

Antisemitik çocuk kitabı

Antisemitik çocuk kitabı Almanya, Nuremberg'de 1936'da basıldı. Almanca yazılan başlığın İngilizceye çevirisi şöyledir: “You Can't Trust a Fox in the Heath and a Jew on his Oath: A Picture Book for Young and Old” (Çalılıktaki Tilkiye ve Yemin Eden Yahudiye Güven Olmaz: Küçükler ve Büyükler için Resimli Kitap). Kitabın kapağı çalılıktaki bir tilkiyi ve yemin eden bir Yahudiyi resmediyor.

Danimarka kurtarma teknesi

"Sunshine" (Güneş Işığı) adlı bu tekne (eski adı "Lurifax"), II. Dünya Şavaşı sırasında Danimarkalı mültecileri Almanların işgal ettiği Danimarka’dan tarafsız konumdaki İsveç’e taşımak için kullanılmıştır.

Der Stuermer, sayı 29, Temmuz 1934

Nazi Almanya'sının yarı-resmî ve fazlasıyla Yahudi düşmanı gazetesi Der Stuermer, 1934'teki bu sayısında dünya hakimiyetine yönelik bir Yahudi programı hakkında uyarıda bulunmuştur. “Düşman Kim?” başlıklı bu makale, Yahudileri sosyal düzeni yıkmakla suçlamış ve dünyanın geri kalanı barış isterken, Yahudilerin savaş istediği iddiasına bulunmuştur. Der Stuermer, Temmuz 1934.

Hana Mueller'in toplama kampında giydiği etek

Hana Mueller kendisine 1944'te Auschwitz toplama kampında verilen bu eteğin kenarlarına cep yaparak değiştirmiştir.

Hoess'in yeminli itirafı

Rudolf Hoess tarafından imzalanan ve Auschwitz ölüm merkezi komutanıyken Yahudilerin gaz odalarında öldürüldüğünü kanıtlayan yeminli ifade. Almanca metinde şöyle deniyor: “Bu vesile ile, 1941–1943 yılları arasında komutanlığını yürüttüğüm Auschwitz Toplama Kampı'nda 2 milyon Yahudi gaz odalarında ve 1/2 milyon Yahudi'nin de diğer yöntemlerle öldürüldüğünü yeminli ifade ile beyan ederim. Rudolf Hoess. 14 Mayıs 1946”. Bu itiraf, Birleşik Devletler Hukuk Dairesi…

Hotel Reichsof el ilanı

Almanya, Hamburg'daki Hotel Reichshof'un 1939 tarihli el ilanı. İlandaki kırmızı kısım, oteldeki Yahudi konukların restorana, bar ya da misafir kabul salonuna girmeye izinleri olmadığını gösteriyor. Otel yönetimi, Yahudi konukların yemeklerini odalarında yemelerini şart koymuştu. 1935 Nuremberg Yasaları’nı takiben, Yahudiler Almanya'daki kamuya açık yerlerden sistematik bir şekilde dışlandı.

Jacob Polak'a Kızılhaç tarafından verilen botlar

Kamplarda sağ kalanlar, ayakkabı gibi en temel gereksinimlerden bile yoksundu. Kızılhaç, Birleşik Devletler Ordusu'na ait bu botları Hollanda'ya iade edilmesinden sonra, 1945 yılı Haziran ya da Temmuz ayında Jacob Polak'a verdi.