Yahudilere Yardım Konseyi (“Żegota” kod adıyla bilinir), Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan bir yeraltı kurtarma örgütüdür. 4 Aralık 1942–Ocak 1945 arasında Alman işgali altındaki Polonya’da faaliyet gösteren örgüt, sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenmiştir. Żegota’nın ana amacı, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından korumaya yönelik çalışmaların koordine edilmesi olmuştur. Hem kendi hayatlarını hem de aile ve arkadaşlarının hayatını riske atan örgüt üyeleri, faaliyetlerini gizli bir şekilde gerçekleştirmiştir. Żegota, on binlerce Polonyalı Yahudiye sahte kimlik temin etmiştir. Örgüt, himayesi altındaki binlerce Yahudi için saklanılabilecek yerler belirlemiş; para, tıbbî yardım ve yiyecek temin etmiştir. Yad Vashem, çalışmaları dolayısıyla örgütü ve Żegota üyelerini takdir etmiştir.
Władysław Bartoszewski’nin portresi, Polonya, tarihi bilinmiyor.
Władysław Bartoszewski (1922–2015), Yahudilere Yardım Konseyi’nin (“Żegota” kod adıyla bilinir) kurucu ortaklarından ve üyelerinden biriydi. Żegota, işgal altındaki Almanya’daki Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan gizli bir kurtarma örgütüydü. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmaya yönelik çalışmaları koordine etmiştir. Örgüt, 1942–1945 yılları arasında faaliyet göstermiştir.
Eylül 1939’da II. Dünya Savaşı patlak verdikten sonra Władysław Bartoszewski, Polonya Kızılhaçı’nda temizlik görevlisi olarak çalışmıştır. Bartoszewski, 1940 yılı sonbaharında Varşova’da yapılan haksız tutuklama dalgasında yakalanarak Alman yetkililer tarafından Auschwitz toplama kampına gönderilmiştir. Kızılhaç’ın girişimleri sonucunda 1941’de serbest bırakılmıştır. Bartoszewski, savaşın geri kalanında gizli faaliyetler yürüterek Nazilere karşı aktif bir direniş göstermiştir. Yahudilere Yardım Geçici Kurulu (Żegota’nın öncüsü olan örgüttür) gibi çok sayıda yeraltı örgütünün üyesi olmuştur.
1942 yılı sonlarında Żegota kurulunca Bartoszewski, Żegota’nın himayesi altındaki Yahudilere sahte belgeler ya da tıbbî yardım temin etmek gibi gizli faaliyetlerin sorumlusu hâline gelmiştir. Bartoszewski, Alman işgali altındaki Polonya’da Yahudilerin yaşadığı zorlukları açıklayan raporlar da hazırlamıştır. Bartoszewski, 1943’ten itibaren Polonya Hükûmeti Delegasyonu Yahudi Departmanı’nda (Delegatura) müdür yardımcısı olarak görev yapmaya başlamıştır. Bu, Żegota ile sürgündeki Polonya hükûmeti arasında kurulan bir irtibat bürosudur.
Władysław Bartoszewski, savaştan sağ kurtulduktan sonra tarihçi olarak siyasete atılmıştır. 1963 yılında Bartoszewski, Żegota şerefine bir zeytin ağacı dikmek üzere Yad Vashem’e davet edilmiştir. Bartoszewski’ye bundan iki yıl sonra, 1965’te Yad Vashem’in Uluslar Arasında Adil Olanlar ödülü verilmiştir.
Başka Okumalar![Irena Sendlerowa, a member of Zegota, an underground organization of Poles and Jews that coordinated efforts to save Jews in Nazi-occupied ... [LCID: 89130]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/6fa6d82a-d6c8-46e7-a980-cd73b24d9ba6.jpg "Irena Sendlerowa, a member of Zegota, an underground organization of Poles and Jews that coordinated efforts to save Jews in Nazi-occupied ... [LCID: 89130]")
Irena Sendler’in Varşova’da bulunduğu sırada çekilen portresi, Polonya, 1939 civarı.
Irena Sendler (Sendlerowa), Yahudilere Yardım Konseyi’nin (“Żegota” kod adıyla bilinir) üyelerinden biriydi. Żegota, işgal altındaki Almanya’daki Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan gizli bir kurtarma örgütüydü. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmaya yönelik çalışmaları koordine etmiştir. Örgüt, 1942–1945 yılları arasında faaliyet göstermiştir.
Irena Sendler (1910–2008), 1939’da II. Dünya Savaşı başladığında Varşova’da bir sosyal hizmetler görevlisi olarak çalışıyordu. Naziler 1940 yılı sonbaharında Varşova’daki Yahudileri gettoya taşınmaya zorlayınca Sendler, mevkisini ve savaş öncesi sahip olduğu ağı kullanarak Yahudilere yiyecek temin etmiş ve maddi yardım sağlamıştır. Sendler, 1943 yılının başında Żegota’ya katılmıştır. Żegota üyeleri, Polonyalı Yahudilere saklanacak yer sağlamıştır ve himayelerindeki kişilere para, yiyecek, sahte kimlik belgeleri ve tıbbî yardım temin etmiştir.
“Jolanta” takma adını kullanan Sendler, yüzlerce Yahudi çocuğun Varşova gettosundan kaçırılmasına yardımcı olmuştur. Bu çocuklara yetimhaneler, manastırlar, okullar, hastaneler ve evlerde saklanabilecekleri yerler bulmuştur. Sendler, çocukların savaştan sonra hayatta kalan yakınları tarafından bulunabilmesini sağlamak için her çocuğun orijinal ismini ve yerleştirildiği yeri dikkatle kodlayıp kayıt altına almış ve her çocuğa yeni bir kimlik belgesi vermiştir. Sendler, 1943 sonbaharında Żegota’nın çocuk biriminin başkanı olarak görevlendirildikten sadece birkaç gün sonra Gestapo (Alman gizli devlet polisi) tarafından gözaltına alınmıştır. Gestapo tarafından acımasızca dövülüp işkenceye uğramıştır. Sendler, buna karşın çocukların ve görev arkadaşlarının adlarını ifşa etmemiştir. Kurtarma faaliyetlerinde birlikte çalıştığı arkadaşları tarafından toplanan rüşvet sayesinde Gestapo hapishanesinden serbest bırakılmıştır. Sendler, karşı karşıya olduğu tüm tehlikelere karşın yeni bir takma adla Żegota’da çalışmayı sürdürmüştür.
Irena Sendler, savaştan sağ kurtulmuştur. Sendler’e 1965’te Yad Vashem’in Uluslar Arasında Adil Olanlar ödülü verilmiştir.
Başka Okumalar
II. Dünya Savaşı sırasında insanlar, genellikle sahte kimlikler ve sahte kimlik belgeleri kullanarak Nazi yetkililerinden kurtulmuştur. Sahte kimlik belgeleri özellikle direnişçiler, yardım çalışanları ve Yahudi olduğunu saklamak isteyen Yahudiler için büyük önem taşımıştır. Yüksek kaliteli, inandırıcı sahte kimlikler hazırlamak için onlarca insanın gizli bir şekilde işbirliği yapması gerekmiştir. Ayrıca gelişmiş fotoğrafçılık ve baskı ekipmanları da gerekli olmuştur. Yahudi olduğunu saklamak isteyen Yahudiler için sahte belge bulmak, tam anlamıyla ölüm kalım meselesiydi.
Bu sahte belge, II. Dünya Savaşı sırasında Tadeusz J. Sarnecki tarafından kullanılmıştır. “Kazimierz Hutecki” adını kullanan Sarnecki, Yahudilere Yardım Konseyi’yle (“Żegota” kod adıyla bilinir) çalışmıştır. Żegota, Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan gizli bir kurtarma örgütüydü. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, işgal altındaki Polonya’da bulunan Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmaya yönelik çalışmaları koordine etmiştir. Sarnecki ve eşi Ewa, 1942–1944 yılları arasında Żegota’nın Zamość ve Lublin kolları için kurye olarak gizlice görev yapmıştır. Bölgede bulunan Piotrków Trybunalski, Radom ve Starachowice gibi zorunlu çalışma kamplarına gitmişlerdir. Sarnecki’ler, bu kamplarda tutsak olan bazı Yahudilere gizlice para, belge, yiyecek, ilaç ve mektup taşımışlardır. Bazen insanları kamplardan çıkararak kamplardan kaçmalarına yardımcı olmuşlardır. Tadeusz ve Ewa, savaştan sağ kurtulmuştur.
Başka Okumalar
II. Dünya Savaşı sırasında insanlar, genellikle sahte kimlikler ve sahte kimlik belgeleri kullanarak Nazi yetkililerinden kurtulmuştur. Sahte kimlik belgeleri özellikle direnişçiler, yardım çalışanları ve Yahudi olduğunu saklamak isteyen Yahudiler için büyük önem taşımıştır. Yüksek kaliteli, inandırıcı sahte kimlikler hazırlamak için onlarca insanın gizli bir şekilde işbirliği yapması gerekmiştir. Ayrıca gelişmiş fotoğrafçılık ve baskı ekipmanları da gerekli olmuştur. Yahudi olduğunu saklamak isteyen Yahudiler için sahte belge bulmak, tam anlamıyla ölüm kalım meselesiydi.
Ewa Sarnecka, II. Dünya Savaşı sırasında “Regina Cybulska” takma adını almış ve bu sahte kimlik belgesini kullanarak gizli faaliyetler yürütmüştür. 1942–1944 arasında Sarnecka ve eşi Tadeusz Sarnecki, Yahudilere Yardım Konseyi’nde (“Żegota” kod adıyla bilinir) çalışmıştır. Żegota, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmak için Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan gizli bir örgüttür. Sarnecki’ler, Żegota’nın Zamosc ve Lublin şubeleri için kurye olarak görev yapmıştır. Bölgede bulunan Piotrkow Trybunalski, Radom ve Starachowice gibi bazı zorunlu çalışma kamplarına gitmişlerdir. Sarnecki’ler, bu kamplarda tutsak olan Yahudilere gizlice para, belge, yiyecek, ilaç ve mektup taşımışlardır. Bazen kamplardan insanları da kaçırabilmişlerdir. Sarnecki çifti, savaştan sağ kurtulmuştur.
Başka Okumalar
Andrzej Klimowicz’in savaş sırasında çekilmiş bir portresi, Polonya.
Andrzej Klimowicz (1918–1996), Polonya’nın Alman işgali altında kaldığı süre boyunca Varşova’daki Yahudilere yardımcı olup onları kurtarmıştır. En nihayetinde Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmaya yönelik çalışmaları koordine eden gizli bir örgüt olan Yahudilere Yardım Konseyi’nin (“Żegota” kod adıyla bilinir) üyesi olmuştur. Żegota adına hareket eden Klimowicz, Varşova’daki Yahudilere sahte kimlik belgeleri sağlanmasına ve Varşova gettosunun duvarları dışında saklanacak yer bulunmasına katkı sağlamıştır. Klimowicz, savaştan sağ kurtulmuştur. Klimowicz’e 1981’de Yad Vashem’in Uluslar Arasında Adil Olanlar ödülü verilmiştir.
Başka Okumalar
Bu büyük, kapaklı ahşap sandık, Yahudilere Yardım Konseyi tarafından (“Żegota” kod adıyla bilinir) sahte kimlik belgelerini Nazi yetkililerinden saklamak üzere kullanılmıştır.
Żegota işgal altındaki Polonya’da Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan bir yeraltı kurtarma örgütüdür. Örgüt, Aralık 1942’den Ocak 1945’e kadar faaliyet göstermiştir. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, işgal altındaki Polonya’da bulunan Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmaya yönelik çalışmaları koordine etmiştir. Żegota’nın en etkili olduğu gizli faaliyetlerden biri, hazırladıkları sahte kimlik belgelerini Yahudilere vererek Yahudilerin Alman yetkililerden kurtulmalarını sağlamaktır. Yüksek kaliteli, inandırıcı sahte kimlikler hazırlamak için onlarca insanın, hem kendilerini hem de ailelerini büyük bir riske atarak gizli bir şekilde işbirliği yapması gerekmiştir.
Başka Okumalar
II. Dünya Savaşı sırasında insanlar, genellikle sahte kimlikler ve sahte kimlik belgeleri kullanarak Nazi yetkililerinden kurtulmuştur. Sahte kimlik belgeleri özellikle direnişçiler, yardım çalışanları ve Yahudi olduğunu saklamak isteyen Yahudiler için büyük önem taşımıştır. Yüksek kaliteli, inandırıcı sahte kimlikler hazırlamak için onlarca insanın gizli bir şekilde işbirliği yapması gerekmiştir. Ayrıca gelişmiş fotoğrafçılık ve baskı ekipmanları da gerekli olmuştur. Yahudi olduğunu saklamak isteyen Yahudiler için sahte belge bulmak, tam anlamıyla ölüm kalım meselesiydi.
Bu kimlik belgesi, Izabela Bieżuńska tarafından takma adını “Janina Truszczyńska” olarak göstermek üzere kullanılmıştır. Bieżuńska, Alman işgali altındaki Polonya’daki Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan bir yeraltı kurtarma örgütü olan Yahudilere Yardım Konseyi’nin (“Żegota” kod adıyla bilinir) üyesiydi. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, Aralık 1942–Ocak 1945 arasında faaliyet göstermiştir. Örgüt, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından korumaya yönelik çalışmaları koordine etmiştir.
Başka Okumalar
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
