Το Μποϊκοτάζ των Εβραϊκών Επιχειρήσεων

Το «εβραϊκό μποϊκοτάζ» («Judenboykott») ήταν η πρώτη συντονισμένη ενέργεια στην οποία προέβη το ναζιστικό καθεστώς εναντίον των Εβραίων της Γερμανίας. Έλαβε χώρα την 1 Απριλίου 1933, ημέρα Σάββατο.

Εκείνη την ημέρα, οι Γερμανοί δεν έπρεπε να κάνουν αγορές από καταστήματα και επιχειρήσεις που χαρακτηρίστηκαν από τους Ναζί ως εβραϊκά. Επίσης, δεν έπρεπε να επισκεφτούν τα γραφεία Εβραίων γιατρών και δικηγόρων.

Γιατί κάλεσαν οι Ναζί σε μποϊκοτάζ;

Σύμφωνα με εκπροσώπους των Ναζί, το μποϊκοτάζ ήταν μια πράξη εκδίκησης σε βάρος δύο ομάδων:

• των Γερμανών Εβραίων
• των ξένων που επέκριναν το ναζιστικό καθεστώς, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών και Βρετανών δημοσιογράφων.

Ωστόσο, μάλλον δεν ήταν αυτός ο βασικός λόγος. Υπήρχαν άλλα κίνητρα που βασίζονταν σε ναζιστικές αντισημιτικές πεποιθήσεις.

Πρώτον, οι Ναζί πίστευαν και διέδιδαν θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες υποστήριζαν ότι οι Εβραίοι είχαν υπερβολικά μεγάλη επιρροή στην οικονομία. Δεύτερον, κατηγορούσαν άδικα τους Εβραίους για την οικονομική καταστροφή που είχε προκαλέσει η Μεγάλη Ύφεση. Τέλος, ο τελικός στόχος των Ναζί ήταν να απομακρύνουν αυτό που έβλεπαν ως εβραϊκή επιρροή από την οικονομία της Γερμανίας. Το μποϊκοτάζ ήταν θεωρητικά το πρώτο βήμα προς την επίτευξη αυτού του στόχου.

Πώς πραγματοποιήθηκε το μποϊκοτάζ;

Την 1η Απριλίου πραγματοποιήθηκε μποϊκοτάζ σε ολόκληρη τη ναζιστική Γερμανία, στις μεγάλες πόλεις και στις μικρές κωμοπόλεις. Ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσει στις 10 το πρωί και να διαρκέσει μέχρι τις 8 το βράδυ.

Κατά την προετοιμασία του μποϊκοτάζ, οι Ναζί είχαν φτιάξει λίστες με επιχειρήσεις που πίστευαν πως είναι εβραϊκές. Τοποθέτησαν ένστολους Ναζί (που ονομάζονταν Τάγματα Εφόδου ή SA) και μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας έξω από αυτά τα καταστήματα. Οι ένστολοι νεαροί εκφόβιζαν και απειλούσαν τους πιθανούς πελάτες.

Η αντισημιτική προπαγάνδα εμπορικού αποκλεισμού έκανε την εμφάνισή της σε συνοικίες με επιχειρήσεις και καταστήματα σε ολόκληρη τη Γερμανία. Έλαβε διάφορες μορφές:

• Οι Ναζί έκαναν γκράφιτι στις βιτρίνες των καταστημάτων. Αυτά τα γκράφιτι περιλάμβαναν το Άστρο του Δαυίδ και τη λέξη «Jude» (που στα γερμανικά σημαίνει «Εβραίος»).
• Οι Ναζί κρατούσαν και κρεμούσαν πινακίδες παντού στις πόλεις και στις κωμοπόλεις. Ένα κοινό σύνθημα σε αυτές τις πινακίδες ήταν «Γερμανοί! Αμυνθείτε! Μην αγοράζετε τίποτα από τους Εβραίους!»
• Ορισμένοι μη Εβραίοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων τοποθετούσαν πινακίδες που χαρακτήριζαν τις επιχειρήσεις τους ως «γερμανοχριστιανικές», δηλαδή όχι εβραϊκές.
• Οι Ναζί οδηγούσαν οχήματα και παρήλαυναν στους δρόμους φωνάζοντας αντιεβραϊκά συνθήματα και τραγουδώντας ναζιστικά τραγούδια.

Επίσημα, το μποϊκοτάζ υποτίθεται πως δε θα ήταν βίαιο. Αυτό δεν εμπόδισε ορισμένους Ναζί να ξυλοκοπήσουν και, σε μερικές περιπτώσεις, ακόμα και να σκοτώσουν Εβραίους.

Πώς αντέδρασαν οι Εβραίοι της Γερμανίας στο μποϊκοτάζ;

Για τους Εβραίους της Γερμανίας το μποϊκοτάζ υπήρξε μια καταστροφική και αξιοσημείωτη στιγμή των πρώτων μηνών του ναζιστικού καθεστώτος. Εξόργισε πολλούς Εβραίους, αλλά επίσης τρομοκράτησε άλλους. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που η νέα ναζιστική κυβέρνηση στοχοποίησε επίσημα και δημόσια τον εβραϊκό πληθυσμό της Γερμανίας ως ομάδα και αντιμετώπισε συστηματικά τους Εβραίους σαν να διέφεραν από τους υπόλοιπους Γερμανούς.

Οι Εβραίοι ιδιοκτήτες καταστημάτων αντέδρασαν με διάφορους τρόπους στο μποϊκοτάζ. Πολλοί επέλεξαν να κλείσουν τα καταστήματά τους εκείνη την ημέρα. Ήθελαν να αποφύγουν τη βία και την καταστροφή της ιδιοκτησίας τους. Άλλοι Εβραίοι ιδιοκτήτες καταστημάτων αψηφώντας το μποϊκοτάζ κράτησαν τα καταστήματά τους ανοικτά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, Εβραίοι ήρθαν αντιμέτωποι με τους Ναζί που έκαναν μποϊκοτάζ.

Πώς αντέδρασαν οι μη Εβραίοι Γερμανοί στο μποϊκοτάζ;

Οι μη Εβραίοι Γερμανοί αντέδρασαν, επίσης, με διάφορους τρόπους στο μποϊκοτάζ. Ορισμένοι συμμετείχαν στους βανδαλισμούς και τις παρενοχλήσεις. Κάποιοι απολάμβαναν το θέαμα, αλλά δε συμμετείχαν άμεσα. Άλλοι αγνόησαν το μποϊκοτάζ και συνέχισαν την καθημερινότητά τους. Μερικοί επέλεξαν να μείνουν σπίτι, επειδή φοβήθηκαν τη σύγκρουση ή ακόμα και τη βία.

Ένας σημαντικός αριθμός Γερμανών σκόπιμα έκανε αγορές από επιχειρήσεις που ανήκαν σε Εβραίους. Το έκαναν αυτό για να υποστηρίξουν τους Εβραίους γείτονές τους, για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο καθεστώς ή για να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους για τη διατάραξη της δημόσιας τάξης.

Τι συνέβη στις επιχειρήσεις που ανήκαν σε Εβραίους μετά το μποϊκοτάζ;

Το μποϊκοτάζ της 1ης Απριλίου 1933 δεν ήταν η τελευταία επίθεση του ναζιστικού καθεστώτος στις επιχειρήσεις που ανήκαν σε Εβραίους. Εντούτοις, ήταν το τελευταίο πανεθνικό μποϊκοτάζ.

Αντί αυτού, το ναζιστικό καθεστώς βρήκε άλλους τρόπους να ασκήσει πίεση στους Εβραίους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων. Οι τοπικές και δημοτικές κυβερνήσεις οργάνωσαν τα δικά τους μποϊκοτάζ. Ένστολοι Ναζί συνέχισαν να παρενοχλούν Εβραίους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων. Σε εθνικό επίπεδο, όλο και περισσότεροι νόμοι και κανονισμοί στοχοποιούσαν τα καταστήματα που ανήκαν σε Εβραίους. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των καταστημάτων αναγκάστηκε να κλείσει κατά τη δεκαετία του 1930, με αποτέλεσμα πολλές εβραϊκές οικογένειες να χάσουν το μέσο βιοπορισμού τους. Μέχρι το τέλος του 1938, το ναζιστικό καθεστώς είχε καταστρέψει σχεδόν ολοκληρωτικά την οικονομική ζωή των Εβραίων στη Γερμανία.

Σημαντικές ημερομηνίες

1933–1938
Καταστροφή των εβραϊκών επιχειρήσεων
Από το 1933 έως το 1938, το ναζιστικό καθεστώς πιέζει ανεπίσημα τους Εβραίους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων να κλείσουν ή να πουλήσουν τις επιχειρήσεις τους. Οι Ναζί χρησιμοποιούν προπαγάνδα και απειλές για να ενθαρρύνουν τους Γερμανούς να ψωνίζουν από καταστήματα που ανήκουν σε μη Εβραίους. Οι Εβραίοι απομονώνονται όλο και περισσότερο από την υπόλοιπη γερμανική κοινωνία. Τα καταστήματα που ανήκουν σε Εβραίους χάνουν τους μέχρι τότε πιστούς πελάτες τους. Μακροχρόνιες επαγγελματικές σχέσεις καταρρέουν. Ορισμένοι Εβραίοι πωλούν τις επιχειρήσεις τους σε πολύ μειωμένες τιμές. Άλλες επιχειρήσεις απλώς χρεωκοπούν. Πολλές μη εβραϊκές επιχειρήσεις και ιδιώτες επωφελούνται από αυτήν τη διαδικασία.

9–10 Νοεμβρίου 1938
Βανδαλισμοί κατά τη Νύχτα των Κρυστάλλων
Τη νύχτα μεταξύ 9ης και 10ης Νοεμβρίου 1938, το ναζιστικό καθεστώς συντονίζει ένα κύμα αντισημιτικής βίας στη ναζιστική Γερμανία. Οργανωμένες ναζιστικές ομάδες σπέρνουν τον όλεθρο στις ζωές των Εβραίων. Βανδαλίζουν χιλιάδες επιχειρήσεις που ανήκουν σε Εβραίους, σπάζοντας τα τζάμια στις βιτρίνες. Αυτά τα επεισόδια γίνονται γνωστά ως Κριστάλναχτ (Kristallnacht) ή η «Νύχτα των Κρυστάλλων». Πήρε το όνομά της από τα σπασμένα κρύσταλλα από τις βιτρίνες των καταστημάτων που απλώνονταν στους δρόμους μετά τις βιαιότητες. Ήταν μια άμεση επίθεση κατά των εναπομεινασών επιχειρήσεων που ανήκαν σε Εβραίους.

12 Νοεμβρίου 1938
Διάταγμα για την εξάλειψη των Εβραίων από την οικονομική ζωή της Γερμανίας
Στον απόηχο της Νύχτας των Κρυστάλλων (Κριστάλναχτ), το ναζιστικό καθεστώς ενέτεινε τις προσπάθειές του να καταστρέψει τις επιχειρήσεις που ανήκαν σε Εβραίους. Για να το πετύχει, χρησιμοποίησε νόμους και κανονισμούς. Στις 12 Νοεμβρίου, το καθεστώς εξέδωσε ένα διάταγμα το οποίο απέκλειε τους Εβραίους από την οικονομική ζωή. Μεταξύ άλλων, απαγόρευε στους Εβραίους να λειτουργούν καταστήματα λιανικής ή να ασκούν εμπορικές δραστηριότητες. Ο νόμος απαγόρευε, επίσης, στους Εβραίους να πωλούν αγαθά ή να παρέχουν υπηρεσίες σε οποιουδήποτε είδους επιχειρήσεις.

Το διάταγμα απαιτούσε όλες οι εναπομείνασες επιχειρήσεις που ανήκαν σε Εβραίους είτε να κλείσουν είτε να υποβληθούν σε «Αριοποίηση». Στις περιπτώσεις «Αριοποίησης», οι Εβραίοι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων υποχρεώνονταν να πουλήσουν ή ακόμα και να παραδώσουν τις επιχειρήσεις τους σε μη Εβραίους Γερμανούς.