Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία κατέλαβε μεγάλο μέρος της Ευρώπης εφαρμόζοντας μια νέα τακτική που ονομαζόταν «Blitzkrieg» (πόλεμος-αστραπή). Το Blitzkrieg περιλάμβανε τη χρήση μεγάλου αριθμού αεροσκαφών, τεθωρακισμένων και πυροβόλων. Αυτές οι δυνάμεις διασπούσαν την εχθρική άμυνα σε ένα στενό μέτωπο. Η πολεμική αεροπορία δεν επέτρεπε στον εχθρό να κλείσει το ρήγμα. Οι γερμανικές δυνάμεις περικύκλωναν τα αντίπαλα στρατεύματα, αναγκάζοντάς τα να παραδοθούν.

Χρησιμοποιώντας την τακτική του «πολέμου-αστραπή», η Γερμανία νίκησε την Πολωνία (επίθεση τον Σεπτέμβριο του 1939), τη Δανία (Απρίλιος 1940), τη Νορβηγία (Απρίλιος 1940), το Βέλγιο (Μάιος 1940), την Ολλανδία (Μάιος 1940), το Λουξεμβούργο (Μάιος 1940), τη Γαλλία (Μάιος 1940), τη Γιουγκοσλαβία (Απρίλιος 1941) και την Ελλάδα (Απρίλιος 1941). Ωστόσο, η Γερμανία δεν κατάφερε να νικήσει τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία προστατευόταν από χερσαίες επιθέσεις χάρη στο κανάλι της Μάγχης.

Οι γερμανικές δυνάμεις επιτέθηκαν στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941, καταφέρνοντας να εισχωρήσουν σε βάθος μεγαλύτερο των 965 χλμ. έως τις πύλες της Μόσχας. Η δεύτερη γερμανική επέλαση το 1942 έφερε τους Γερμανούς στρατιώτες μέχρι τις όχθες του ποταμού Βόλγα και την πόλη του Στάλινγκραντ. Η Σοβιετική Ένωση, μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες που κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία το Δεκέμβριο του 1941, κατάφεραν να γυρίσουν την πλάστιγγα του πολέμου εις βάρος της Γερμανίας.

Στην ανατολή, η μάχη του Στάλινγκραντ απετέλεσε αποφασιστικό σημείο καμπής. Μετά την ήττα στο Στάλινγκραντ το χειμώνα του 1942-43, τα γερμανικά στρατεύματα πήραν το μακρύ δρόμο της υποχώρησης. Τον Απρίλιο του 1945 οι σοβιετικές δυνάμεις μπήκαν στο Βερολίνο. Στη δύση, στρατεύματα των Συμμάχων αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία στις 6 Ιουνίου 1944 (ημέρα γνωστή ως D-Day). Πάνω από 2 εκατομμύρια στρατιώτες των Συμμάχων ξεχύθηκαν στη Γαλλία. Τον Ιούλιο, οι συμμαχικές δυνάμεις κατόρθωσαν να προελάσουν πέρα από το προγεφύρωμα της Νορμανδίας. Οι Σύμμαχοι συνέχισαν την επίθεσή τους εισβάλλοντας στη Γερμανία. Το Μάρτιο του 1945 οι συμμαχικές δυνάμεις πέρασαν τον Ρήνο και προέλασαν στην καρδιά της Γερμανίας.

Η ναζιστική Γερμανία συνθηκολόγησε το Μάιο του 1945.

Βασικές ημερομηνίες

1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1939
ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΙΣΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ
Γερμανικές μονάδες, υποστηριζόμενες από περισσότερα από 2.000 τεθωρακισμένα και 1.000 αεροσκάφη, διέσπασαν τις πολωνικές γραμμές άμυνας κατά μήκος των συνόρων και προέλασαν προς τη Βαρσοβία εκτελώντας μια πελώρια επιχείρηση περικύκλωσης. Η Βρετανία και η Γαλλία τιμώντας τις εγγυήσεις που είχαν δώσει για τα σύνορα της Πολωνίας, κηρύττουν τον πόλεμο στη Γερμανία στις 3 Σεπτεμβρίου 1939. Η Βαρσοβία παραδόθηκε στους Γερμανούς στις 28 Σεπτεμβρίου 1939. Ο Πολωνικός στρατός ηττήθηκε μέσα σε μερικές εβδομάδες μετά τη γερμανική εισβολή.

9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1933
Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΤΑΚΤΑ ΤΗ ΝΟΡΒΗΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΑΝΙΑ
Η Γερμανία εισβάλλει στη Νορβηγία και τη Δανία εξαπολύοντας αστραπιαία επίθεση. Η Δανία καταλαμβάνεται μέσα σε μία ημέρα. Γερμανικές δυνάμεις αποβιβάζονται κοντά στο Όσλο, την πρωτεύουσα της Νορβηγίας και σε άλλα μέρη, εξασφαλίζοντας τον έλεγχο του νότου. Η Γερμανία κινείται επίσης για να εξασφαλίσει τα λιμάνια Νάρβικ και Τρόντχαϊμ στα βόρεια. Επενέβησαν βρετανικές δυνάμεις που αποβιβάστηκαν στο Νάρβικ, το Νάμσος και το Αντάλσνες, ωστόσο την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου του 1940 αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Η Νορβηγία παραδόθηκε στη Γερμανία στις 10 Ιουνίου 1940.

10 ΜΑΙΟΥ 1940
ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΙΣΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ
Η εκστρατεία κατά των Κάτω Χωρών και της Γαλλίας διήρκεσε λιγότερο από έξι εβδομάδες. Η αιχμή της γερμανικής επίθεσης εστιάστηκε στο Λουξεμβούργο και το δάσος των Αρδεννών κοντά στη γαλλική πόλη Σεντάν. Γερμανικά τεθωρακισμένα και πεζικό διέσπασαν τις γαλλικές αμυντικές γραμμές και προέλασαν προς τις ακτές, παγιδεύοντας τα γαλλικά και βρετανικά στρατεύματα στο βορρά. Οι Σύμμαχοι κατόρθωσαν να εκκενώσουν πάνω από 300.000 στρατιώτες από την Δουνκέρκη στη Βρετανία, η Γαλλία όμως υπέστη αποφασιστική ήττα. Το Παρίσι, η γαλλική πρωτεύουσα, έπεσε στα χέρια των Γερμανών στις 14 Ιουνίου 1940. Στο πλαίσιο της συμφωνίας εκεχειρίας που η Γαλλία υπέγραψε με τη Γερμανία στις 22 Ιουνίου, η Γερμανία κατέλαβε τη βόρεια Γαλλία, ενώ η νότια Γαλλία παρέμεινε μη κατεχόμενη. Μια νέα γαλλική κυβέρνηση (με έδρα το Βισύ) κήρυξε ουδετερότητα στον πόλεμο, ωστόσο υποσχέθηκε να συνεργαστεί με τη Γερμανία.

1941
ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΙΣΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Γερμανικές δυνάμεις εισέβαλαν στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα υποστηριζόμενες από στρατεύματα των συμμάχων της Γερμανίας (Ιταλία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ρουμανία) και σύντομα υπέταξαν τα Βαλκάνια. Οι βρετανικές δυνάμεις που είχαν σταλεί για τη στήριξη της Ελλάδας, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στην Κρήτη. Στα μέσα Μαΐου Γερμανοί αλεξιπτωτιστές προσγειώθηκαν στην Κρήτη και μετά από σφοδρές μάχες κατέβαλαν τη βρετανική αντίσταση. Οι νικητές μοίρασαν τα εδάφη της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας μεταξύ τους.

22 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941
ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Πάνω από τρία εκατομμύρια Γερμανοί στρατιώτες, ενισχυμένοι από μισό εκατομμύριο εφέδρους από τους συμμάχους της Γερμανίας (φινλανδικά, ρουμανικά, ιταλικά, σλοβακικά και κροατικά στρατεύματα και ένα απόσπασμα από την Ισπανία), επιτέθηκαν στη Σοβιετική Ένωση κατά μήκος ενός μεγάλου μετώπου που απλωνόταν από τη Βαλτική Θάλασσα στο βορρά έως τη Μαύρη Θάλασσα στο νότο. Τρία εκατομμύρια Γερμανοί στρατιώτες προέλασαν σε βάθος μέσα στο έδαφος της Σοβιετικής Ένωσης. Εκατομμύρια Σοβιετικοί στρατιώτες περικυκλώθηκαν και αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Τα γερμανικά στρατεύματα συνέχισαν την προέλασή τους μέχρι τα περίχωρα της Μόσχας. Το Δεκέμβριο του 1941 η Σοβιετική Ένωση εξαπέλυσε αντεπίθεση, αναγκάζοντας τους Γερμανούς να υποχωρήσουν από τη Μόσχα.

28 Ιουνίου 1942
ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΡΟΩΘΟΥΝΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΓΑ
Οι γερμανικές δυνάμεις αρχίζουν νέα προέλαση προς τα ανατολικά. Αυτή τη φορά στόχος ήταν οι πετρελαιοφόρες εκτάσεις του Καυκάσου και η πόλη Στάλινγκραντ στον ποταμό Βόλγα. Στις αρχές Ιουλίου οι γερμανικές δυνάμεις είχαν πλέον διασχίσει τον ποταμό Ντον, ενώ στα μέσα Σεπτεμβρίου έφτασαν στα προάστια του Στάλινγκραντ. Το επιτελείο του σοβιετικού στρατού αποφάσισε να υπερασπιστεί την πόλη με κάθε κόστος. Οι σοβιετικές δυνάμεις μάχονταν για κάθε δρόμο στην πόλη. Στα μέσα Νοεμβρίου 1942 οι Γερμανοί είχαν πλέον υπό τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης, δεν είχαν διασπάσει όμως τη γραμμή άμυνας των Σοβιετικών. Ο σοβιετικός στρατός εξαπέλυσε αντεπίθεση κατά των γερμανικών δυνάμεων που είχαν αναπτυχθεί στο Στάλινγκραντ στα μέσα Νοεμβρίου 1942. Σύντομα περικύκλωσαν μια ολόκληρη γερμανική στρατιά που αριθμούσε περίπου 250.000 στρατιώτες.

2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1943
Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΚΤΗ ΣΤΡΑΤΙΑ ΠΑΡΑΔΙΔΕΤΑΙ ΣΤΟ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ
Ο σοβιετικός στρατός εξαπολύει αντεπίθεση κατά των γερμανικών δυνάμεων που είχαν αναπτυχθεί στο Στάλινγκραντ στα μέσα Νοεμβρίου 1942. Σύντομα περικυκλώνει μια ολόκληρη γερμανική στρατιά που αριθμούσε περίπου 250.000 στρατιώτες. Μετά από μήνες σκληρών μαχών με μεγάλες απώλειες, παραδίδονται οι εναπομείνασες γερμανικές δυνάμεις, που πλέον αριθμούν μόλις 91.000 στρατιώτες. Το 1943 οι σοβιετικές δυνάμεις ανάγκασαν τους Γερμανούς να υποχωρήσουν μέχρι τις όχθες του ποταμού Δνείπερου. Παρά κάποιες προσωρινές αναποδιές, ο σοβιετικός στρατός συνέχισε να προελαύνει για το υπόλοιπο του πολέμου.

6 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 (D-DAY)
ΣΥΜΜΑΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΠΟΒΙΒΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ
Πάνω από 150.000 στρατιώτες των Συμμάχων υπό τις εντολές του στρατηγού των ΗΠΑ Αϊζενχάουερ εκτελούν απόβαση στις νορμανδικές ακτές της Γαλλίας. Οι Σύμμαχοι προέλασαν πέρα από το προγεφύρωμα της Νορμανδίας και μπήκαν στο Παρίσι στις 25 Αυγούστου 1944. Μέχρι το τέλος του Αυγούστου είχαν πλέον απελευθερώσει το μεγαλύτερο μέρος της Γαλλίας. Οι δυτικοί Σύμμαχοι δέχθηκαν αιφνιδιαστική επίθεση το Δεκέμβριο του 1944, όταν γερμανικές δυνάμεις επιτέθηκαν μέσα από το δάσος των Αρδεννών στο Βέλγιο στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να διασπάσουν και να καταστρέψουν τις συμμαχικές δυνάμεις. Η αεροπορία των Συμμάχων, μαζί με τη λυσσαλέα άμυνα των Αμερικανών κατόρθωσε να ανακόψει την προέλαση των γερμανικών στρατιωτών και να τους αναγκάσει να υποχωρήσουν. Οι Σύμμαχοι πέτυχαν μια αποφασιστική νίκη στη μάχη, αυτή που έμεινε γνωστή ως η μάχη των Αρδεννών, και συνέχισαν την επίθεση εισβάλλοντας στα εδάφη της Γερμανίας.

22 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944
ΟΙ ΣΟΒΙΕΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΞΑΠΟΛΥΟΥΝ ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ
Οι σοβιετικές δυνάμεις εξαπολύουν μαζική επίθεση κατά μήκος του ανατολικού μετώπου. Στα τέλη Ιουλίου 1944 οι γερμανικές δυνάμεις έχουν πλέον υποχωρήσει σχεδόν έως τη Βαρσοβία. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1944 οι εναπομείναντες σύμμαχοι της Γερμανίας στην ανατολική Ευρώπη (Ρουμανία, Βουλγαρία και Φινλανδία) εγκαταλείπουν τον πόλεμο. Η Ουγγαρία, που καταλήφθηκε από τους Γερμανούς το Μάρτιο, παραμένει στο πλευρό της Γερμανίας.

7 ΜΑΙΟΥ 1945
ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ
Στα μέσα Απριλίου 1945, οι σοβιετικές δυνάμεις εξαπέλυσαν μαζική επίθεση με στόχο το Βερολίνο. Στις 25 Απριλίου 1945, οι σοβιετικές δυνάμεις συναντήθηκαν με αμερικανικά στρατεύματα που επιτίθεντο από τα δυτικά στο Torgau, πάνω στον ποταμό Έλβα, στην κεντρική Γερμανία. Ο Χίτλερ αυτοκτόνησε στις 30 Απριλίου του 1945, ενώ οι σοβιετικές δυνάμεις πλησίαζαν στο καταφύγιο απ’ όπου διοικούσε το στρατό του στο κεντρικό Βερολίνο. Το Βερολίνο παραδόθηκε στις σοβιετικές δυνάμεις στις 2 Μαΐου 1945. Οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις συνθηκολόγησαν άνευ όρων στη δύση στις 7 Μαΐου και στην ανατολή στις 9 Μαΐου του 1945. Η 8η Μαΐου 1945 ανακηρύσσεται ως ημέρα νίκης στην Ευρώπη (V-E Day).