پیاده روی های مرگ (خلاصه مقاله)

تهاجم گسترده شوروی در تابستان 1944 در شرق بلاروس به نیروهای این کشور اجازه داد تا برای نخستین بار یکی از اردوگاه های اصلی کار اجباری نازی ها به نام لوبلین/مایدانک را تصرف کنند. به دلیل پیشروی سریع نیروهای شوروی، نیروهای اس اس زمان کافی برای تخلیه کامل این اردوگاه را نداشتند. رسانه های شوروی و کشورهای غربی فجایع صورت پذیرفته در مایدانک را با استفاده از قطعه فیلم هایی از آزادسازی اردوگاه و همچنین مصاحبه با زندانیان بازمانده به طور گسترده ای به اطلاع عموم رساندند. بلافاصله پس از آن، فرمانده اس اس، هاینریش هیملر، دستور داد که زندانیان از تمام اردوگاه های کار اجباری خارج و به سمت غرب برده شوند. مقامات اس اس نمی خواستند زندانیان زنده به دست دشمن بیفتند و شرح حال خود را برای متفقین که آزادشان کرده بودند بازگویند. آنها همچنین می پنداشتند که برای ادامه تولید تسلیحات به زندانیان نیاز دارند.

در تابستان و ماه های نخست پاییز 1944، عملیات تخلیه اکثراً به وسیله قطار انجام می شد. اما با نزدیک شدن زمستان و پیشروی نیروهای متفقین، مقامات اس اس بطور فزاینده ای زندانیان اردوگاه ها را وادار می کردند پای پیاده آنجا را تخلیه کنند. تا پیش از ژانویه 1945، رایش سوم در آستانه شکست نظامی قرار گرفته بود. از آنجا که عملیات تخلیه بیشتر از طریق پیاده روی های اجباری و سفر در واگن های بدون سقف قطار صورت می گرفت، تعداد افرادی که در طول مسیر بر اثر خستگی مفرط یا سرما جان سپردند به شدت افزایش یافت. از همین رو، طبیعی بود که زندانیان استنباط کنند هدف اصلی آلمانی ها، از میان بردن تمام آنان در طول این پیاده روی هاست. احتمالاً عبارت "پیاده روی مرگ" را نیز خود زندانیان اردوگاه های کار اجباری ساختند.

طی این پیاده روی های مرگ، نگهبانان اس اس به طرز وحشیانه ای با زندانیان رفتار می کردند. آنها طبق دستور صریح فرماندهان خود، صدها زندانی از پای افتاده یا ناتوان از حرکت پا به پای دیگران و یا کسانی که نمی توانستند از قطار یا کشتی پیاده شوند را می کشتند. هزاران زندانی نیز بر اثر سرما، گرسنگی و خستگی مفرط جان سپردند. پیاده روی های اجباری بویژه در اواخر سال های 1944 و 1945- هنگامی که نیروهای اس اس زندانیان را تخلیه و به اردوگاه های مناطق مرکزی آلمان منتقل می کردند- متداول بود. در عملیات اصلی تخلیه اردوگاه ها، زندانیان را در زمستان سال 1945-1944 از آشویتس، اشتوتهاف و گروس- روزن به سمت غرب به بوخنوالت، فلوسنبرگ، داخائو و زاکسنهاوزن؛ و در بهار 1945، از بوخنوالت و فلوسنبرگ به داخائو و ماوتهاوزن؛ و در هفته های آخر جنگ نیز آنان را از زاکسنهاوزن و نوئنگام به سمت شمال و دریای بالتیک بردند.

نیروهای متفقین هنگام پیشروی به مرکز آلمان، صدها هزار نفر از زندانیان اردوگاه های کار اجباری را آزاد کردند. در این میان، هزاران زندانی هنگام پیاده روی طی عملیات تخلیه اجباری، به دست سربازان متفقین و شوروی آزاد شدند. نیروهای مسلح آلمان بی هیچ گونه قید وشرطی در 7 ماه مه 1945 در غرب، و در 9 ماه مه همان سال در شرق تسلیم شدند. مقامات آلمان تقریباً تا آخرین روز جنگ زندانیان را پیاده به مکان های متفاوت در حکومت رایش می بردند.