II. Dünya Savaşı Zaman Çizelgesi

II. Dünya Savaşı’ndan önce ve savaş sırasında yaşanan önemli olayları gösteren zaman çizelgesini inceleyin. Avrupa’daki Yahudilerin toplu olarak katledilmesi, II. Dünya Savaşı kapsamında yaşanmıştır. Alman birlikleri Avrupa’da, Sovyetler Birliği’nde ve Kuzey Afrika’da daha fazla bölgeyi ele geçirip işgal ettikçe rejimin ırkçı ve Yahudi karşıtı politikaları, daha da radikalleşti ve zulümden soykırıma dönüştü.

18 Eylül 1931: Japonya, Mançurya’yı işgal etti.
2 Ekim 1935–Mayıs 1936: Faşist İtalya, Etiyopya’yı işgal etti, fethetti ve topraklarına kattı.
25 Ekim–1 Kasım 1936: Nazi Almanyası ve Faşist İtalya, 25 Ekim’de bir işbirliği antlaşması imzaladı. 1 Kasım’da Roma-Berlin Mihver ittifakı ilan edildi.
25 Kasım 1936: Nazi Almanyası ve Japon İmparatorluğu, Anti-Komintern Paktı’nı imzaladı. Bu pakt, Sovyetler Birliği’ne ve uluslararası Komünist harekete karşıydı.
7 Temmuz 1937: Japonya, Çin’i işgal etti.
26 Kasım 1937: İtalya, Anti-Komintern Paktı’nda Almanya’ya ve Japonya’ya katıldı.
11–13 Mart 1938: Almanya, Avusturya’yla Anschluss’ta birleşti.

Shortly after the German annexation of Austria, Nazi Storm Troopers stand guard outside a Jewish-owned business.

29 Eylül 1938: Almanya, İtalya, İngiltere ve Fransa, Çekoslovak Cumhuriyetini, önemli Çekoslovak askerî savunma mevzilerinin bulunduğu Sudetenland’ı Nazi Almanyası’na bırakmaya zorlayan Münih antlaşmasını imzaladı.
14–15 Mart 1939: Alman baskısı altında Slovaklar, bağımsızlıklarını ilan ettiler ve Slovak Cumhuriyeti’ni kurdular. Almanya, Bohemya ve Moravya Protektorası’nı düzenleyen Münih antlaşmasını bozarak parçalanan Çek topraklarını da işgal etti.
31 Mart 1939: Fransa ve İngiltere, Polonya devletinin sınır bütünlüğünü garantiledi.
7–15 Nisan 1939: Faşist İtalya, Arnavutluk’u işgal edip ele geçirdi.
23 Ağustos 1939: Nazi Almanyası ve Sovyetler Birliği, bir saldırmazlık antlaşması ve Doğu Avrupa’yı etki alanlarına bölen gizli bir protokol yaptılar.
1 Eylül 1939: Almanya, Polonya’yı işgal ederek Avrupa’da II. Dünya Savaşı’nı başlattı.
3 Eylül 1939: İngiltere ve Fransa, Polonya’nın sınırlarını garanti altına almaları nedeniyle Almanya’ya savaş ilan etti.
17 Eylül 1939: Sovyetler Birliği, Polonya’ya doğudan saldırdı. Polonya hükûmeti Romanya üzerinden önce Fransa’ya ve ardından İngiltere’ye kaçtı.
27–29 Eylül 1939: Varşova, 27 Eylül’de teslim oldu. Almanya ve Sovyetler Birliği, Polonya’yı aralarında böldüler.
30 Kasım 1939–12 Mart 1940: Sovyetler Birliği, Finlandiya’ya saldırarak Kış Savaşı olarak adlandırılan savaşı başlattı. Finler, ateşkes talep etti ve Lagoda Gölü’nün kuzey kıyılarını Sovyetler Birliği’ne bırakmak zorunda kaldı. Ayrıca Kuzey Buz Denizi’ndeki küçük Fin kıyısını da Sovyetler Birliği’ne bıraktılar.
9 Nisan 1940–9 Haziran 1940: Almanya, Danimarka’yı ve Norveç’i işgal etti. Danimarka, saldırı günü teslim oldu. Norveç ise 9 Haziran’a kadar dayandı.
10 Mayıs 1940–22 Haziran 1940: Almanya, başta Fransa ve Aşağı Topraklar (Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) olmak üzere Batı Avrupa’ya saldırdı. Lüksemburg, 10 Mayıs’ta işgal edildi. Hollanda 14 Mayıs’ta, Belçika ise 28 Mayıs’ta teslim oldu. 22 Haziran’da Fransa, Almanya’nın ülkenin kuzey yarısını ve tüm Atlantik kıyılarını işgal ettiği bir ateşkes imzaladı. Güney Fransa’da başkenti Vichy olan işbirlikçi bir rejim kuruldu.
10 Haziran 1940: İtalya, savaşa girdi. İtalya, 21 Haziran’da Güney Fransa’yı işgal etti.
28 Haziran 1940: Sovyetler Birliği, Romanya’yı, Besarabya’nın doğu bölgesini ve Bukovina’nın kuzey yarısını Sovyet Ukraynası’na bırakmaya zorladı.
14 Haziran 1940–6 Ağustos 1940: Sovyetler Birliği, 14–18 Haziran tarihlerinde Baltık Devletlerini (Estonya, Letonya ve Litvanya) işgal etti. Bu devletlerin her birinde 14–15 Temmuz tarihlerinde Komünist darbeler yaptı ve daha sonra bu devletleri 3–6 Ağustos’ta Sovyet Cumhuriyetlerine kattı.
10 Temmuz 1940–31 Ekim 1940: İngiltere Savaşı olarak bilinen hava savaşı, Nazi Almanyası’nın yenilgisiyle sona erdi.
30 Ağustos 1940: İkinci Viyana Hükmü: Almanya ve İtalya, Romanya ve Macaristan arasında tartışmalı bölge olan Transilvanya’nın bölünmesi kararında hakemlik yaptılar. Transilvanya’nın kuzeyinin kaybı, Romanya Kralı Carol’u, tahtı oğlu Michael’e bırakmaya zorladı ve General Ion Antonescu idaresinde bir diktatörlüğü iktidara getirdi.
13 Eylül 1940: İtalyanlar, İtalya kontrolündeki Libya’dan İngiliz kontrolündeki Mısır’ı işgal etti.
27 Eylül 1940: Almanya, İtalya ve Japonya, Üçlü Pakt imzaladılar.
Ekim 1940: İtalya, 28 Ekim’de Arnavutluk’tan Yunanistan’ı işgal etti.
Kasım 1940: Slovakya (20 Kasım), Macaristan (23 Kasım) ve Romanya (24 Kasım) Mihver kuvvetlerine katıldı.
Şubat 1941: Almanlar, bocalayan İtalyanları desteklemek için Afrika Birliklerini Kuzey Afrika’ya gönderdi.
1 Mart 1941: Bulgaristan, Mihver kuvvetlerine katıldı.
6 Nisan 1941–Haziran 1941: Almanya, İtalya ve Macaristan Yugoslavya’yı işgal etti ve Bulgaristan’la birlikte paylaştı. Yugoslavya, 17 Nisan’da teslim oldu. Almanya ve Bulgaristan, İtalya’yı desteklemek için Yunanistan’ı işgal etti. Yunanistan’daki direniş 1941 Haziran başında durdu.
10 Nisan 1941: Terörist Ustaša hareketi liderleri, Bağımsız Hırvatistan Devleti olarak adlandırılan devleti ilan etti. Almanya ve İtalya tarafından hemen tanınan yeni devlet Bosna-Hersek’i de kapsadı. Hırvatistan, 15 Haziran 1941’de Mihver kuvvetlerine resmî olarak katıldı.
22 Haziran 1941–Kasım 1941: Nazi Almanyası ve Mihver kuvvetleri (Bulgaristan hariç), Sovyetler Birliği’ne saldırdı. Kış Savaşı’nı sona erdiren ateşkesteki toprak kaybını telafi etmeye çalışan Finlandiya, işgale katılmayı kabul etti. Almanlar, Ekim’de Finlerin katılımıyla hızla Baltık Devletlerini istila etti, Leningrad’ı (St. Petersburg) kuşattı. Merkezde Almanlar, Ağustos başlarında Smolensk’i ele geçirdi ve Ekim’de Moskova’ya yürüdü. Güneyde Almanya ve Romanya birlikleri, Eylül’de Kiev’i ve Kasım’da Don Nehri’ndeki Rostov’u ele geçirdi.
6 Aralık 1941: Sovyetlerin düzenlediği bir karşı saldırı, Almanları Moskova banliyölerinden kaotik bir geri çekilmeyle çıkardı.
7 Aralık 1941: Japonya, Pearl Harbor’u bombaladı.
8 Aralık 1941: Amerika Birleşik Devletleri, Japonya’ya savaş ilan ederek II. Dünya Savaşı’na girdi. Japon birlikleri Filipinler, Fransız Çinhindi (Vietnam, Laos, Kamboçya) ve İngiliz Singapur’a çıkartma yaptı. Japonlar, Nisan 1942’de Filipinler, Çinhindi ve Singapur’u işgal etti ve Mayıs ayında Burma’nın kontrolünü ele geçirdi.
11–13 Aralık 1941: Nazi Almanyası ve Mihver ittifakındaki müttefikleri, Amerika Birleşik Devletleri’ne savaş ilan etti.
30 Mayıs 1942–Mayıs 1945: İngiltere, bir bombardıman dizisinin ilki olarak Köln’ü bombalayarak savaşı ilk kez Almanya topraklarına getirdi. Bunu takip eden üç yıl boyunca Anglo-Amerikan bombardımanı, Almanya kentlerini harabeye çevirdi.
Haziran 1942: ABD deniz kuvvetleri, Japon deniz kuvvetlerinin Pasifik’in merkezindeki ilerleyişini, Midway’de durdurdu.
28 Haziran 1942–Eylül 1942: Almanya ve Mihver ittifakındaki müttefikleri, Sovyetler Birliği’nde yeni bir hücum başlattı. Alman birlikleri, Eylül ortasında Volga Nehri’ndeki Stalingrad’a (Volgograd) doğru ilerledi ve Kırım Yarımadası’nı güvenceye aldıktan sonra Kafkasya’nın içlerine doğru girdi. Kuzey Afrika’daki Alman kuvvetlerinin Mısır’a girmesiyle birlikte Almanya, II. Dünya Savaşı’nda askerî başarısının zirvesine ulaştı.

Lieutenant General (later Field Marshal) Erwin Rommel commanded German forces during the campaign in North Africa.

7 Ağustos 1942–9 Şubat 1943: Müttefik kuvvetleri, Solomon Adaları’ndaki Tulagi, Florida ve Guadalcanal’a çıkıp ele geçirerek ilk kez Japon kuvvetlerine karşı saldırıya geçti.
23–24 Ekim 1942: İngiliz birlikleri, Mısır El Alamein’de Almanları ve İtalyanları bozguna uğratarak Mihver kuvvetlerini kaotik bir geri çekilmeyle Libya’dan Tunus’un doğu sınırına gönderdi.
8 Kasım 1942: ABD ve İngiliz birlikleri, Fransız Kuzey Afrikası’ndaki Cezayir ve Fas kıyılarında birçok noktaya çıkartma yaptı. Vichy Fransız birliklerinin saldırıya karşı savunmadaki başarısızlığı, Müttefiklerin Tunus’un batı sınırına hızla geçmesini sağladı ve Almanya’nın 11 Kasım’da Güney Fransa’yı işgalini tetikledi.
23 Kasım 1942–2 Şubat 1943: Sovyet birlikleri, Stalingrad’ın kuzeybatısı ve güneybatısında Macaristan ve Romanya hattını kırarak karşı saldırı yaptı ve Alman Altıncı Ordusu’nu şehirde tuzağa düşürdü. Geri çekilmeleri ya da Sovyet halkasından çıkmaya çalışmaları Hitler tarafından yasaklanan Altıncı Ordu’dan sağ kalanlar 30 Ocak ve 2 Şubat 1943’de teslim oldular.
13 Mayıs 1943: Tunus’taki Mihver kuvvetleri, Kuzey Afrika seferini bitirerek Müttefiklere teslim oldu.
5 Temmuz 1943: Almanlar, Sovyetler Birliği’ndeki Kursk yakınlarında büyük bir tank saldırısı başlattı. Sovyetler saldırıyı bir hafta içinde geri püskürttüler ve kendi saldırı girişimlerini başlattılar.
10 Temmuz 1943: ABD ve İngiltere birlikleri, Sicilya’ya çıkartma yaptı. Ağustos ortası itibariyle Müttefikler, Sicilya’yı kontrol altına aldılar.
25 Temmuz 1943: Faşist Büyük Konseyi, Benito Mussolini’yi görevden alarak İtalyan Mareşal Pietro Badoglio’nun yeni bir hükûmet kurmasını sağladı.
8 Eylül 1943: Badoglio hükûmeti, Müttefiklere koşulsuz olarak teslim oldu. Almanlar, Roma ve Kuzey İtalya’da hemen kontrolü ele geçirdiler ve Alman komandolar tarafından 12 Eylül’de mahkûmiyetten kurtulan Mussolini yönetiminde bir kukla Faşist rejimi kurdular.
9 Eylül 1943: Müttefik birlikler, Napoli yakınlarındaki Salerno kıyılarına çıkartma yaptı.
6 Kasım 1943: Sovyet birlikleri, Kiev’i özgürlüğüne kavuşturdu.
22 Ocak 1944: Müttefik birlikler, Roma’nın hemen doğusundaki Anzio yakınlarında başarılı bir çıkartma yaptılar.
19 Mart 1944: Macaristan’ın Mihver ittifakını terk etme girişiminden korkan Almanlar, Macaristan’ı işgal etti ve vekil Amiral Mikros Horthy’i Alman yanlısı bir başbakan yardımcısı atamaya zorladı.
4 Haziran 1944: Müttefik birlikler, Roma’yı özgürlüğüne kavuşturdu. Altı hafta içinde Anglo-Amerikan bombardıman uçakları, Doğu Almanya’daki hedefleri ilk kez vurabiliyordu.
6 Haziran 1944: İngiltere ve ABD birlikleri, Fransa’nın Normandiya kıyılarına başarılı bir çıkartma yaparak Almanlara karşı “İkinci Cephe”yi açtı.
22 Haziran 1944: Sovyetler, 1 Ağustos itibariyle Belarus’un doğusunda Alman Askerî Birliği Merkezi’ni yok eden ve Polonya’nın ortasındaki Varşova yakınındaki Vistula Nehri’nin batısına süren büyük bir saldırı başlattı.
25 Temmuz 1944: Müttefik güçleri, Normandiya’da çıkartma yaptıkları sahilleri terk ettiler ve Paris’in doğusuna doğru ilerlediler.
1 Ağustos 1944–5 Ekim 1944: Vatan Ordusu (Polonya’daki Komünist olmayan direnişçiler), Sovyet birliklerinin gelmesinden önce Varşova’ya özgürlüğünü kazandırmak amacıyla Almanlara karşı ayaklandı. Sovyet ilerleyişi Vistula’nın doğu kıyısında durdu. 5 Ekim’de Almanlar, Varşova’da savaşan Vatan Ordusu güçlerinden kalanların teslimiyetini kabul etti.
15 Ağustos 1944: Müttefik güçler, Güney Fransa’da Nice yakınlarında çıkartma yaptılar ve kuzeydoğudaki Ren nehrine doğru hızla ilerlediler.
20–25 Ağustos 1944: Müttefik birlikleri, Paris’e ulaştı. 25 Ağustos’ta Müttefik birlikler tarafından desteklenen Serbest Fransız kuvvetleri, Fransa’nın başkentine girdi. Eylül ayı itibarıyla Müttefik devletler, Almanya sınırını ulaştı. Aralık ayında Fransa’nın neredeyse tamamı, Belçika’nın büyük bir kısmı ve Hollanda’nın güneyinin bir bölümü özgürlüğüne kavuştu.
23 Ağustos 1944: Sovyet birliklerinin Prut Nehri’nde görülmeleri, Romanya’da Antonescu rejimini devirmek için muhalefet oluşmasına neden oldu. Yeni hükûmet, ateşkes kararı aldı ve hemen ardından savaşta taraf değiştirdi. Romanya’nın taraf değiştirmesi, Bulgaristan’ı 8 Eylül’de teslim olmak zorunda bırakırken Almanları da Ekim’de Yunanistan, Arnavutluk ve Yugoslavya’nın güneyini boşaltmak zorunda bıraktı.
29 Ağustos 1944–28 Ekim 1944: Komünistlerin ve Komünist olmayanların dâhil olduğu Slovak Ulusal Konseyi’nin liderliğinde yeraltı Slovak direniş birlikleri, Almanlara ve faşist Slovak rejime karşı ayaklandı. Ekim ayının sonlarına doğru Almanlar, direnişin merkezi Banská Bystrica’yı ele geçirerek örgütlü direnişi sonlandırdılar.
4 Eylül 1944: Finlandiya, Sovyetler Birliği’yle ateşkes imzalamayı ve Alman kuvvetlerini sınır dışı etmeyi kabul etti.
15 Ekim 1944: Macaristan Faşist Arrow Cross hareketi, Almanya’nın desteğiyle Sovyetler’e teslim olmak için antlaşmaları sürdüren Macar hükûmetini engellemek için bir darbe yaptı.
20 Ekim 1944: ABD birlikleri, Filipinler’e çıkartma yaptı.
16 Aralık 1944: Almanlar, Belçika’yı geri almak ve Alman sınırındaki Müttefik güçleri bölmek için batıda Bulge Muharebesi olarak bilinen son hücumu başlattılar. 1 Ocak 1945 itibarıyla Almanlar, geri çekildi.
12 Ocak 1945: Sovyetler, Ocak’ta Varşova ve Krakow’u özgürlüğüne kavuşturan yeni bir saldırı başlattı. İki aylık kuşatmanın ardından 13 Şubat’ta Budapeşte’yi ele geçirerek Nisan başlarında Almanları ve Macar işbirlikçilerini Macaristan’ın dışına sürdü.
7 Mart 1945: ABD birlikleri, Remagen’de Ren Nehri’ni geçti.
4 Nisan 1945: Bratislava’nın ele geçirilmesi, Slovakya’yı teslim olmak zorunda bıraktı.
13 Nisan 1945: Sovyet güçleri, Viyana’yı ele geçirdi.
16 Nisan 1945: Sovyetler, Berlin’i kuşatan son saldırılarını başlattı.
Nisan 1945: Yugoslav Komünist Lider Josip Tito tarafından yönetilen partizan birlikleri, Zagreb’i aldılar ve Ustaša rejimini yıktılar. Ustaša’nın üst düzey liderleri İtalya ve Avusturya’ya kaçtılar.
30 Nisan 1945: Hitler, intihar etti.
7–8 Mayıs 1945: Almanya, 7 Mayıs günü Kuzeybatı Avrupa’daki Müttefik kuvvetlerinin komutanı olan ABD’li General Dwight D. Eisenhower’ın Reims’ta bulunan karargâhında koşulsuz teslim olma antlaşmasını imzaladı. Almanya’nın teslimiyet antlaşması, 8 Mayıs Orta Avrupa Saati ile 23:01’de yürürlüğe girdi.
8 Mayıs 1945: Almanya, teslim olmak için Berlin’de çok benzer ikinci bir belgeyi imzaladı. Bu belge de 8 Mayıs günü Orta Avrupa Saati ile 23:01’de yürürlüğe girdi. Bu sırada Moskova’da 9 Mayıs günü gece yarısını geçmişti.
Mayıs 1945: Müttefik birlikler, Japon adalarından önceki son adım olan Okinawa’yı ele geçirdi.
6 Ağustos 1945: Amerika Birleşik Devletleri, Hiroşima’ya atom bombası attı.
8 Ağustos 1945: Sovyetler Birliği, Japonya’ya savaş ilan ederek Mançurya’yı işgal etti.
9 Ağustos 1945: Amerika Birleşik Devletleri, Nagazaki’ye atom bombası attı.
2 Eylül 1945: Japonya’nın 14 Ağustos 1945’te koşulsuz teslimiyet prensiplerinde anlaşarak resmen teslim olmasıyla birlikte II. Dünya Savaşı sona erdi.

II. Dünya Savaşı Hakkında Sık Sorulan Sorular

II. Dünya Savaşı, ne kadar sürdü?

II. Dünya Savaşı, 1939 ile 1945 yılları arasında altı yıl sürdü.

II. Dünya Savaşı, ne zaman başladı?

II. Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939’da Almanya’nın Polonya’yı işgal etmesi üzerine başladı.

II. Dünya Savaşı, Avrupa’da ne zaman sona erdi?

Alman silahlı kuvvetleri, 7 Mayıs 1945’te koşulsuz olarak Müttefik kuvvetlere teslim oldu. Bu teslim olma talebi, ertesi gün (8 Mayıs) yürürlüğe girdi.

II. Dünya Savaşı, Avrupa’nın büyük bir bölümünde 8 Mayıs günü (Avrupa’da Zafer Günü) resmî olarak sona ermiştir. Saat farkından dolayı Sovyet güçleri, kendi “Zafer Günleri”ni 9 Mayıs 1945’te ilan etmiştir.

II. Dünya Savaşı, Pasifik Cephesi’nde ne zaman sona erdi?

II. Dünya Savaşı, Pasifik Cephesi’nde 2 Eylül 1945 tarihinde Japonya tarafından resmî teslim olma belgelerinin imzalanmasıyla birlikte sona erdi.

Son Redaksiyon: Jan 20, 2023