Lutz Haase

Lutz, o zaman hâlâ Almanya’nın parçası olan Wrzesnia’da yaşayan dindar Yahudi anne babanın iki çocuğundan biriydi. Wrzesnia, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Polonya topraklarının parçası olmuştu. Lutz’un Alman vatandaşı olarak kalmayı tercih eden ailesi, Nuremberg’e taşındı. Babası, burada bir koşer kasap dükkânı açtı. Haase ailesi 1926’da Berlin’e taşındı ve kasap dükkânlarını burada yeniden açtı.

1933–39: Berlin Yahudilerinin çoğu gibi 1937 yılında ben de, Gestapo tarafından çalışma ekiplerinde görevlendirildim. Elektrik kablosu döşüyordum ve karşılığında çok düşük bir ücret alıyordum. Günde 37 kuruş. 10 Kasım 1938 günü Naziler sağa sola saldırarak sinagogları ve kutsal kitapları yok edip Yahudi dükkânlarının camlarını kırdıktan (Kristal Gece, Kırık Camlar Gecesi) sonra pek çok Yahudiyle birlikte Berlin’in dışındaki bir zorunlu çalışma kampına sürüldüm. Orada prangaya vurulduk ve tren raylarının tamirinde çalıştırıldık.

1940–44: İki yıl zorla çalıştıktan sonra çalışamayacak kadar zayıf düştüm. Komutan, beni çok az kişinin bir günden fazla yaşayabildiği bir yer altı sığınağına kapattı. Ben mahkum edildiğim sırada görevli olan Bir SS generali, savaştan önce sınıf arkadaşımdı. Bana gizlice “Seni hatırlıyorum. Pul koleksiyonu yapmama yardım etmiştin. Sana yardım etmek istiyorum” dedi. “General” dedim, “ne yapman gerekiyorsa yap”. “Öyle yaparsam bir daha gün ışığını göremezsin” diye cevap verdi. İlişkileri sayesinde Şangay’a gitmemi ayarladı.

Lutz, 1940 yılının sonlarında Şangay’a ulaştı. Orada, Sovyet haber ajansından ve radyo haberlerinden edindiği savaş bilgilerinin yer aldığı bir gazete çıkardı. 1949 yılında Kanada’ya göç etti.