Welwel Rzondzinski

Varşova'nın 35 mil (56 km.) doğusundaki, küçük bir Yahudi kasabası olan Kaluszyn'de yaşayan Yahudi bir ailenin altı çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. Ebeveynleri dindar kişilerdi ve evde Yidce konuşuluyordu. Welwel'in babası, büyük bir toprak sahibinin muhasebe memuruydu. Welwel'in babasının ölümünün ardından annesi, Kaluszyn'de bir gazete bayii işletmeye başladı. Welwel yirmili yaşlarda evlenerek, eşi Henia ile Varşova'ya taşındı.

1933–1939: Üç ay önce savaş patlak verdiğinde, pek çok Yahudi doğuya doğru toplu çıkışın bir parçası olarak Varşova'dan ayrıldı. Bunlar Almanların kendilerini zorunlu çalışma kamplarına sürgün edebileceğinden korkan genç ve orta yaşlı erkeklerdi. Ben de korkuyordum. Ancak Henia'yı ve iki çocuğum Miriam ve Fiszel'i bırakamazdım. Almanlar artık şehre girdiği için, işçi grupları oluşturmak için sokaklardan Yahudi topluyorlardı. Mümkün olduğunca evden çıkmamaya çalışıyordum.

1940–1943: Yahudi mahallesinin ortasında kurulan Yahudi gettosu birkaç hafta önce mühürlendi. Gesia Caddesi'ndeki evimiz gettodaydı. Nowolipki Caddesi'ndeki bakkal dükkânım da öyle. Yasal olarak çok az miktarda yiyeceğin kampa girmesine izin veriliyordu. Dolayısıyla stoklarım tükenmişti. Müşterilerin çoğu ekmek, patates ve suni yağdan oluşan açlık sınırındaki tayınımızda olmasına izin verilen temel ürünleri alıyordu. Bir kısmımız da karaborsa ürünleriyle gıdalarımızı tamamlıyorduk.

Welwel ve ailesi savaştan sağ çıkamadı. 1942 yazında ya da 1943 başında Treblinka toplama kampına sevk edildiklerine inanılıyor.