Mihver Kuvvetleri ve Holokost

Harita

Mihver ittifakı, 1939–1941 (Harita)

Katkıda bulunanlar:

• US Holocaust Memorial Museum

Avrupa’daki Yahudilere yapılan zulmün ve toplu katliamın lideri ve temel faili Nazi Almanyası idi. Avrupa’daki diğer Mihver kuvvetlerinin her biri, Holokost’a belirli ölçüde katkıda bulunmuştur. Bu ülkeler arasında İtalya, Macaristan, Romanya, Slovakya, Bulgaristan ve Hırvatistan bulunuyordu.

Mihver ittifakı arasında yer alan Japonya, Asya ve Pasifik bölgesinde işgal ettiği topraklarda kitlesel mezalim yapmıştır. Buna karşın Japonya, Holokost’a iştirak etmemiştir. Avrupa’daki bazı Yahudiler, Şangay gibi Japonya kontrolündeki topraklara sığınmıştır.

Nazi Almanyası’nın Avrupa’daki Mihver müttefikleri, Almanya’daki Nürnberg Yasaları gibi Yahudi karşıtı yasalar kabul etmiş ve Yahudi vatandaşlarının düşman bir ırk olarak katledilmesini yasal hâle getirmiştir. 

1942 yılına gelindiğinde Nazi Almanyası ve Avrupa’daki Mihver müttefikleri, Avrupa kıtasının büyük bir bölümünü ve dokuz milyonluk Yahudi nüfusunu kontrolü altına almıştı. Nazi Almanyası, Avrupa’daki Yahudileri katletmek amacıyla “Nihaî Çözüm” ü geliştirmişti. Nazi Almanyası’nın Avrupa’daki Mihver müttefikleri de bu hedefin gerçekleşmesine yardımcı oluyordu. Bu ülkelerin hükûmetleri, Nazi Almanyası’nın “Nihaî Çözüm” politikasının gerçekleştirilmesine belirli ölçüde katkıda bulunmuştur. Romanya ve Hırvatistan, sınırları içindeki ya da işgal ettikleri topraklarda bulunan Yahudileri katletmiştir. Bulgaristan, Slovakya ve Alman işgali altındaki Macaristan ve Kuzey İtalya ise kendi kontrolleri altındaki topraklarda bulunan Yahudileri katledilmek üzere Almanlara teslim etmiştir. Bu altı ülkenin hükûmetleri ve birlikleri tarafından katledilen ya da Almanlara teslim edilen Yahudilerin sayısı, 800.000’in üzerindedir.

Dolayısıyla Nazi Almanyası’nın Avrupa’daki Mihver müttefikleri, Yahudi oldukları için hedef hâline gelen altı milyon insanın ölümünde ve Avrupa genelinde Yahudi topluluklarının yok edilmesinde rol oynamıştır. Buna karşın “Nihaî Çözüm,” bir Nazi girişimiydi. Holokost’a neden olan itici güç ve esas fail, Nazi Almanyası’ydı.

Almanya’nın Avrupa’daki Müttefikleri ve Holokost

İtalya

Nazi Almanyası’nın 1935 Nürnberg Irk Yasaları örnek alınarak geliştirilen Yahudi karşıtı ırk yasaları, 1938 yılında İtalya’daki faşist hükûmet tarafından kabul edilmiştir. II. Dünya Savaşı’nın ilk dört yılı boyunca İtalyan birlikleri, Yahudilerin silahla toplu olarak katledilmesine katılmamış ya da bu tarz katliamlar gerçekleştirmemiştir. İtalyan hükûmeti ve ordusu, İtalya’da ya da İtalya işgali altındaki topraklarda bulunan Yahudileri Almanya’ya teslim etmeyi de reddetmiştir. Bu nedenle binlerce Yahudi, nispeten daha güvenli oldukları İtalyan işgali altındaki topraklara sığınmıştır. İtalyan makamları, bazı Yahudileri İtalya anakarasına bile götürmüştür. 

Ancak 1943 yılının Eylül ayında Mussolini iktidardan düşürülünce ve yeni kurulan İtalyan hükûmeti Müttefik Devletler’e teslim olunca Alman birlikleri, Orta ve Kuzey İtalya’yı işgal etmiştir. Almanlar, Kuzey İtalya’da bulunan Salò adlı kasabada kurulan kukla hükûmetin başına Mussolini’yi getirmiştir. Salò hükûmetinin resmî olarak onaylaması ve faşist yetkililerin ve milislerin yardım etmesi sonucunda Almanlar, binlerce Yahudiyi toplayıp hapsetmiştir. 

Almanlar, toplam 8.564 İtalyan Yahudisini ve İtalya’da yaşayan yabancı Yahudiyi sürgün etmiştir. Bunlardan sadece 1.009’u geri dönebilmiştir.

Macaristan

Macaristan hükûmeti, 1938 ve 1941 yıllarında Yahudi karşıtı ırk yasalarını kabul etmiştir. 1941 yılında Sovyetler Birliği’ne yapılan saldırının ardından Çekoslovakya’dan ilhak edilen topraklardaki Macar birlikleri, en az 16.000 Yahudiyi Alman işgali altındaki Ukrayna’ya götürmüş ve Yahudiler, burada vurularak öldürülmüştür. Ocak 1942’de Macar birlikleri, Macaristan tarafından Yugoslavya’dan ilhak edilen topraklarda birkaç bin Yahudiyi vurarak öldürmüştür. Ancak 1942 yılının ilk aylarında Almanların Macaristan’da ve Macaristan tarafından ilhak edilen topraklarda yaşayan Yahudilerin sürgün edilmesine yönelik ısrarlı talepleri, Macar hükûmeti tarafından reddedilmiştir.

Macar hükûmeti, Macaristan’ın 1944 yılının Mart ayında Alman kuvvetleri tarafından işgal edilmesinin ardından hâkimiyeti altındaki Yahudilerin sürgün edilmesini kabul etmiştir. Macar polisi, 1944 yılında Mayıs ayının ortası ile Temmuz ayının ortası arasında yaklaşık 440.000 Yahudiyi toplayarak Auschwitz’e göndermiştir. Bu Yahudilerin 300.000’den fazlası anında katledilmiştir. Ekim 1944’te Almanlar tarafından Macaristan’da kurulan aşırı derecede Yahudi karşıtı olan hükûmet, kalan Macar Yahudilerini acımasızca zulmedip katletmiştir ve yaklaşık 100.000 Yahudinin ölümüne neden olmuştur.

Romanya

Romanya, Nazi Almanyası ile müttefik olmadan önce bile ülkede Yahudi karşıtı yasalar vardı ve Yahudilere karşı şiddet uygulanıyordu. Rumen birlikler Haziran 1941’de Alman birlikleriyle birlikte Sovyetler Birliği’ni işgal ettikten sonra Rumenler, on binlerce Romanyalı ve Ukraynalı Yahudiyi katletmeye başlamıştır. Rumen makamlar, çok daha fazla sayıda Romanyalı Yahudiyi Romanya işgali altındaki Ukrayna’da bulunan gettolara ve kamplara sürgün etmiştir ve sürülen Yahudiler burada açlıktan ya da hastalıktan hayatını kaybetmiştir. Romanya hâkimiyetindeki bölgelerde 150.000 ila 200.000 Yahudi ölmüştür.

1942 yılında Romanya lideri Marshal Ion Antonescu, Mihver kuvvetlerinin savaşı kaybedeceğinden ve Romanya’nın Yahudilere yapılan zulüm ve katliamlar nedeniyle cezalandırılacağından korkmaya başlamıştır. Bu nedenle Romanya, topraklarında kalan Yahudileri Alman işgali altındaki Polonya’ya sürme sözünü yerine getirmemiştir. Sonuç olarak Romanya topraklarında bulunan yaklaşık 300.000 Yahudi, Almanların “Nihaî Çözüm” programının kurbanı olmaktan kurtulmuştur.

Slovakya

1939–1941 yılları arasında Slovakya’da—sonraları Yahudi Yasası olarak adlandırılan—bir dizi Yahudi karşıtı ırk yasası yürürlüğe girmiştir. Slovakya, Mart 1942’de Almanya’nın Mihver müttefikleri arasından topraklarındaki Yahudi nüfusu sürgün etmeyi kabul eden ilk devlet olmuştur. 1942 yılının Mart ile Ekim ayları arasında Slovak polisi ve paramiliter teşkilatlar, yaklaşık 57.000 Yahudiyi Slovak çalışma ve toplama kamplarında toplamış ve Almanya işgali altındaki Polonya’ya sürgün etmiştir. Bunlardan yalnızca 300 kadarı savaşta sağ kalmıştır. 

1942 yılı sonbaharında Slovakya, topraklarında kalan 24.000 Yahudiyi sürgün etmeyi durdurmuştur. Alman birlikleri, 1944 yılındaki Slovak ayaklanması sırasında birkaç bin Slovak Yahudisini öldürmüştür ve 12.000’den fazla Slovak Yahudisini sürgün etmiştir. II. Dünya Savaşı sırasında 70.000’den fazla Slovak Yahudisi Almanlara teslim edilmiştir. Almanlar, bu Yahudilerden 60.000’den fazlasını katletmiştir.

Bulgaristan

Bulgaristan, Ocak 1941’de Nürnberg Irk Yasaları’nın kendi versiyonunu kabul etmiştir. Çok sayıda Bulgar ve Bulgar Ortodoks Kilisesi, söz konusu yasaya karşı çıkmıştır. Mart 1943’te Yunanistan ve Yugoslavya’da bazı bölgeleri işgal eden Bulgar ordusu ve polis teşkilatı, Bulgar olmayan 11.343 Yahudiyi bu bölgelerden Alman işgali altındaki Polonya’ya sürgün etmiştir. Bu Yahudilerin neredeyse hepsi, Treblinka’da hemen katledilmiştir. Bulgar hükûmetinin Bulgar Yahudilerini sürgün etme yönündeki planı, protestolara ve çok ciddi muhalefete neden olmuştur. Mayıs 1943’te Bulgar hükûmeti 20.000 Yahudiyi Sofya’dan kırsal bölgelere sürgün etmiş, bu Yahudilerin mal varlıklarına el koymuş ve erkekleri çalışma kamplarına yerleştirmiştir. Bulgar hükûmeti, Bulgaristan’daki Yahudilerin hiçbirini Almanlara teslim etmemiştir. Bu nedenle Bulgar Yahudilerinin neredeyse tamamı, II. Dünya Savaşı’ndan sağ çıkmıştır.

Hırvatistan

Bağımsız Hırvatistan Devleti, 10 Nisan 1941’de kurulmuştur. Üç hafta içinde kontrolü altındaki topraklarda bulunan Hırvat ve Boşnak Yahudilerini katletmeye ve hapsetmeye başlamıştır. Hırvat Ustaša birlikleri, 1941 yılının yaz aylarında Yahudileri öldürmeye başlamıştır. Hırvat merciler tarafından yaklaşık 20.000 ila 25.000 Yahudi katledilmiş ve yaklaşık 7.000 Yahudi Almanlara teslim edilmiştir.