Οι επιζήσαντες
Για τους επιζήσαντες, η επιστροφή στη ζωή που γνώριζαν πριν το Ολοκαύτωμα ήταν αδύνατη. Σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης δεν υπήρχαν πλέον εβραϊκές κοινότητες. Όταν κάποιοι προσπαθούσαν να επιστρέψουν στις εστίες τους από τα στρατόπεδα ή τις κρυψώνες τους, ανακάλυπταν ότι, σε πολλές περιπτώσεις, τα σπίτια τους είχαν λεηλατηθεί ή είχαν καταληφθεί από άλλους.
Η επιστροφή στην πατρίδα ενείχε επίσης κινδύνους. Μετά τον πόλεμο, σε πολλές πολωνικές πόλεις ξέσπασαν αντιεβραϊκές ταραχές. Το μεγαλύτερο αντιεβραϊκό πογκρόμ έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 1946 στο Κίλτσε, μια πόλη στη νοτιοανατολική Πολωνία. Όταν 150 Εβραίοι επέστρεψαν στην πόλη, οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί φοβήθηκαν ότι εκατοντάδες άλλοι επρόκειτο να ακολουθήσουν και θα διεκδικούσαν την επιστροφή των σπιτιών και των περιουσιών τους. Ήρθαν και πάλι στην επιφάνεια πανάρχαιοι αντισημιτικοί μύθοι, όπως οι τελετουργικοί φόνοι Χριστιανών από Εβραίους. Όταν εξαπλώθηκε η φήμη πως οι Εβραίοι σκότωσαν ένα μικρό Πολωνό για να χρησιμοποιήσουν το αίμα του σε θρησκευτικές τελετουργίες, ένας όχλος επιτέθηκε σε μια ομάδα επιζησάντων. Οι ταραξίες σκότωσαν 41 άτομα και τραυμάτισαν άλλα 50. Τα νέα για το πογκρόμ του Κίλτσε διαδόθηκαν ταχύτατα και οι Εβραίοι συνειδητοποίησαν ότι δεν υπήρχε πλέον μέλλον γι’ αυτούς στην Πολωνία.
Πολλοί επιζήσαντες κατέληξαν σε στρατόπεδα για εκτοπισμένους τα οποία είχαν δημιουργηθεί στη δυτική Ευρώπη που τελούσε υπό την κατοχή των Συμμάχων στους χώρους των πρώην στρατοπέδων συγκέντρωσης. Εκεί περίμεναν να τους δεχτούν σε χώρες όπως τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Νότιο Αφρική και την Παλαιστίνη. Αρχικά, πολλές χώρες εξακολουθούσαν να εφαρμόζουν την παλαιότερη μεταναστευτική πολιτική τους, η οποία περιόριζε δραστικά τον αριθμό προσφύγων που μπορούσαν να δεχτούν. Η βρετανική κυβέρνηση, που διοικούσε την Παλαιστίνη, αρνήθηκε να επιτρέψει την είσοδο μεγάλου αριθμού Εβραίων. Πολλοί Εβραίοι προσπάθησαν να μπουν στην Παλαιστίνη λαθραία χωρίς να διαθέτουν τα νόμιμα έγγραφα῝ στην περίπτωση δε που συλλαμβάνονταν, κάποιοι κρατούνταν σε στρατόπεδα στην Κύπρο, ενώ άλλοι απελαύνονταν πίσω στη Γερμανία. Η σκανδαλώδης αντιμετώπιση των Εβραίων προσφύγων από μέρους της Μεγάλης Βρετανίας ενέτεινε τις διεθνείς πιέσεις στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πατρίδας για τον Εβραϊκό λαό. Εντέλει, τα Ηνωμένα Έθνη ψήφισαν τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης σε ένα εβραϊκό και ένα αραβικό κράτος. Στις αρχές του 1948 οι Βρετανοί άρχισαν να αποχωρούν από την Παλαιστίνη. Στις 14 Μαΐου 1948, ένας από τους κύριους υπέρμαχους της δημιουργίας μιας πατρίδας για τους Εβραίους, ο Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, ανακοίνωσε τη δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ. Μετά από αυτό, τα πλοία που μετέφεραν Εβραίους πρόσφυγες έδεναν ελεύθερα στα λιμάνια του νέου κράτους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες άλλαξαν επίσης τη μεταναστευτική πολιτική τους και επέτρεψαν την είσοδο στη χώρα σε περισσότερους Εβραίους πρόσφυγες.
Μολονότι πολλοί Εβραίοι επιζήσαντες κατόρθωσαν να φτιάξουν ξανά τη ζωή τους στις νέες τους πατρίδες, πολλά θύματα των πολιτικών των Ναζί που δεν ήταν Εβραίοι συνέχισαν να υφίστανται διωγμούς στη Γερμανία. Οι νόμοι που εισήγαγαν διακρίσεις εις βάρος των Ρομά (Τσιγγάνοι) παρέμειναν σε ισχύ έως το 1970 σε ορισμένα τμήματα της χώρας. Ο νόμος βάσει του οποίου στη ναζιστική Γερμανία φυλακίζονταν οι ομοφυλόφιλοι καταργήθηκε μόλις το 1969.
Βασικές ημερομηνίες
3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1945
Ο HARRISON ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΙ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Earl Harrison είναι επικεφαλής αποστολής προς τα εκτοπισμένα άτομα στα στρατόπεδα της Γερμανίας. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλές εκατοντάδες χιλιάδες επιζήσαντες Εβραίοι δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στις χώρες τους και παρέμεναν στη Γερμανία, την Αυστρία και την Ιταλία. Οι Σύμμαχοι δημιούργησαν στρατόπεδα για εκτοπισμένους για τους πρόσφυγες. Οι περισσότεροι εκτοπισμένοι Εβραίοι προτίμησαν να μεταναστεύσουν στην Παλαιστίνη, πολλοί όμως αναζήτησαν καταφύγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτοί παρέμεναν στους καταυλισμούς για εκτοπισμένους μέχρι να μπορέσουν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη. Η αναφορά του Harrison υπογραμμίζει τα δεινά των Εβραίων εκτοπισμένων και οδηγεί στη βελτίωση των συνθηκών στα στρατόπεδα. Στα τέλη του 1946 ο αριθμός των εκτοπισμένων Εβραίων εκτιμάται στα 250.000 άτομα.
21 ΙΟΥΛΙΟΥ 1947
ΠΛΟΙΟ ΜΕ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΑΠΟΠΛΕΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΣΕ ΠΕΙΣΜΑ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ
Πολλοί εκτοπισμένοι Εβραίοι επιθυμούν να μεταναστεύσουν στην Παλαιστίνη, παρά τους υφιστάμενους περιορισμούς ως προς τη μετανάστευση που έχουν επιβληθεί από τους Βρετανούς. (Το 1920 η Μεγάλη Βρετανία έλαβε εντολή από την Κοινωνία των Εθνών να διοικεί την Παλαιστίνη και η περιοχή έμεινε υπό τον έλεγχό της έως το 1948.) Παρά τους περιορισμούς, το πλοίο με τους πρόσφυγες (ονομαζόταν Exodus) απέπλευσε από τη νότια Γαλλία με προορισμό την Παλαιστίνη μεταφέροντας 4.500 Εβραίους πρόσφυγες από στρατόπεδα εκτοπισμένων στη Γερμανία. Οι Βρετανοί αναχαίτισαν το πλοίο προτού μπει στα χωρικά ύδατα ανοιχτά των ακτών της Παλαιστίνης. Οι επιβαίνοντες μετεπιβιβάστηκαν δια της βίας σε βρετανικά πλοία και απελάθηκαν στο λιμάνι από το οποίο σάλπαραν στη Γαλλία. Επί ένα μήνα σχεδόν οι Βρετανοί κρατούσαν τους πρόσφυγες στο πλοίο, που ήταν αγκυροβολημένο στα ανοιχτά των ακτών της Γαλλίας. Οι Γάλλοι απέρριψαν την απαίτηση της Βρετανίας να αποβιβαστούν οι επιβάτες. Εντέλει οι Βρετανοί μετέφεραν τους πρόσφυγες στο Αμβούργο της Γερμανίας και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν σε στρατόπεδα εκτοπισμένων. Η μοίρα του πλοίου προσφύγων Exodus αντικατοπτρίζει με δραματικό τρόπο τα δεινά που αντιμετώπιζαν τα άτομα τα οποία επέζησαν το Ολοκαύτωμα στα στρατόπεδα εκτοπισμένων και ενέτεινε τις διεθνείς πιέσεις στη Βρετανία προκειμένου να άρει τους περιορισμούς ως προς τη μετανάστευση Εβραίων στην Παλαιστίνη.
29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1947
ΤΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ ΨΗΦΙΖΟΥΝ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ
Στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίασης, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψήφισε τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης σε δύο νέα κράτη, το ένα εβραϊκό το άλλο αραβικό. Λιγότερο από έξι μήνες αργότερα, ένας από τους κορυφαίους του σιωνιστικού κινήματος, ο Νταβίντ Μπεν Γκουριόν ανακοίνωσε την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ και δήλωσε ότι δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στη μετανάστευση Εβραίων προς το νέο κράτος. Από το 1948 έως το 1951 σχεδόν 700.000 Εβραίοι μετανάστευσαν στο Ισραήλ, μεταξύ αυτών πάνω από τα δύο τρίτα των Εβραίων εκτοπισμένων από την Ευρώπη. Οι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, οι επιβάτες του πλοίου Exodus, εκτοπισμένοι από την κεντρική Ευρώπη και Εβραίοι που κρατούνταν σε βρετανικά στρατόπεδα στην Κύπρο ήταν πλέον ευπρόσδεκτοι στην κοιτίδα τους.