کنفرانس وانسی و "راه حل نهایی" (خلاصه مقاله)
در 20 ژانویه 1942، 15 تن از مقامات عالی رتبه حزب نازی و دولت آلمان در یک ویلا در منطقه ای حوالی برلین به نام وانسی گرد هم آمدند تا درباره اجرای آنچه که "راه حل نهایی معضل یهودیان" می نامیدند بحث و گفت و گو کنند. "راه حل نهایی" اسم رمز نابودسازی فیزیکی سازمان یافته و سنجیده یهودیان اروپا بود. آدولف هیتلر در سال 1941 مجوز این برنامه کشتار جمعی را صادر کرده بود. ژنرال اس اس، راینهارد هایدریش، کنفرانس وانسی را با دو هدف تشکیل داد: 1) مطلع ساختن شرکت کنندگان از برنامه "راه حل نهایی" و جلب حمایت آنان از اجرای آن و 2) افشای این مسئله که هیتلر شخصاً هایدریش و اداره مرکزی امنیت رایش را موظف به هماهنگ سازی آن عملیات کرده بود. افراد حاضر در این کنفرانس درباره اینکه آیا چنین برنامه ای باید به اجرا گذاشته شود یا نه تأمل نکردند، بلکه در عوض به بحث پیرامون چگونگی اجرای آن پرداختند.
در زمان کنفرانس وانسی، اکثر شرکت کنندگان از پیش می دانستند که حکومت نازی به کشتار جمعی یهودیان و دیگر شهروندان مناطق تحت اشغال آلمان در اتحاد جماهیر شوروی و صربستان پرداخته است. هیچیک از مقامات شرکت کننده در کنفرانس به سیاست "راه حل نهایی" که هایدریش اعلام کرد اعتراض نکردند. نمایندگان نیروهای مسلح آلمان یا شرکت راه آهن رایش از جمله کسانی بودند که در این کنفرانس حضور نداشتند. نیروهای اس اس و پلیس قبلاً با فرماندهان عالی قوای مسلح آلمان درباره قتل شهروندان، از جمله یهودیان روس، در بهار 1941 و پیش از تهاجم به اتحاد جماهیر شوروی مذاکره کرده و به توافق رسیده بودند. در اواخر سپتامبر 1941، هیتلر مجوز انتقال یهودیان آلمانی، اتریشی و چک را به مکان هایی در لهستان اشغالی و اتحاد شوروی اشغالی صادر کرده بود. در آنجا بود که اکثر این یهودیان به دست مقامات آلمانی به قتل رسیدند.
هایدریش خاطرنشان کرده بود که مفاد برنامه "راه حل نهایی" حدود 11 میلیون یهودی در اروپا را شامل می شود. منظور او از این تعداد، نه تنها یهودیان ساکن در اروپای تحت سلطه متحدین، بلکه جوامع یهودی بریتانیا و کشورهای بی طرف (سوئیس، ایرلند، سوئد، اسپانیا، پرتغال و بخش اروپایی ترکیه) نیز بود. به رغم حسن تعبیرهای استفاده شده در پروتکل های کنفرانس وانسی، هدف از آن نشست برای شرکت کنندگانش واضح و مشخص بود: هماهنگ سازی سیاستی با هدف نابودسازی کامل یهودیان اروپا.