Chaim Frenkiel

Chaim, dindar bir Yahudi anne babanın yedi çocuğun üçüncüsüydü. Varşova yakınlarında Gabin adındaki bir kasabada yaşıyorlardı. Chaim'in babası burada şapka yapıp satıyordu. Gabin, Polonya’nın en eski sinagoglarından birine sahipti. Sinagog 1710 yılında ahşaptan yapılmıştı. Çoğu Gabin Yahudisi gibi, Chaim’in ailesi de sinagogun yakınında oturmaktaydı. Dokuz kişilik aile, üç katlı bir binanın en üst katındaki tek odalı bir evde yaşıyordu.

1933–39: Eylül 1939’da, 12 yaşıma girmeden iki ay önce Almanlar Polonya’yı işgal etti. Gabin’de 10 kişi sokakta vurularak öldürüldü. Doktorlar ve öğretmenler göz altına alındı. Sürekli Almanya aleyhinde konuşan bir komşumuz tutuklandı. Birkaç hafta sonra ailesine bir kutu kül gönderildi. Ondan geri kalan, sadece bu kutuydu... Daha sonra Almanlar, Yahudilere terör estirmeye başladılar. Sinagoglara ve yakınındaki evlere benzin döküp ateşe verdiler.

1940–45: 14 yaşımdayken erkek kardeşlerim Shmuel ve Jakob’la birlikte birkaç zorunlu çalışma kampına götürüldük. Yiyecek kısıtlı olduğundan elimize fırsat geçince yiyeceği “organize” ediyorduk. Kampların dışında çalışırken evlerden yiyecek dilenirdik ya da çöpleri karıştırırdık. Shmuel geceleri kamp çitinin altından geçip tarlalardan kabak toplamaya giderdi. Bir keresinde yiyecek “örgütledikleri” için beş çocuk asılmıştı ama bu bizi durdurmadı. Jakob ve ben tek bir şey diliyorduk: savaş sonuna kadar yaşamak, bir somun ekmek almak, masaya oturmak ve karnımız doyana kadar o ekmeği yemek.

Chaim, 1943 yılında 17 ay boyunca kaldığı Auschwitz’e nakledildi. Almanya’ya zorla yapılan bir yürüyüşten sonra, Nisan 1945’te kurtarıldı. 1949 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etti.