Almanlar 1941’de Riga’yı işgal etti ve Yahudileri bir gettoya hapsetti. 1941’in sonlarına doğru gettodaki yaklaşık 28.000 Yahudi, Rumbula ormanında katledildi. Steven ve erkek kardeşi, sağlam vücutluların toplandığı küçük bir gettoya gönderildi. 1943’te Steven, Kaiserwald kampına sürüldü ve yakınlardaki bir çalışma kampına gönderildi. 1944’te Stutthof’a sevk edildi ve bir tersane şirketinde çalıştırıldı. 1945’te Steven ve erkek kardeşi, bir ölüm yürüyüşünden sağ kurtuldu ve Sovyet güçleri tarafından özgürlüklerine kavuşturuldu.
Emir geldi. Çıkıyorduk. Çünkü Ruslar belli ki
giderek yaklaşıyordu. 1944–45 kışıydı. Çok,
çok soğuk bir havaydı. Yaya olarak çıkarıldık.
Alman kırsal alanlarından yürütülmeye başladık. Çok soğuktu. Kar vardı. Erkek
kardeşim zor yürüyordu. Ben elimden geldiğince ona destek veriyordum. Durumu o kadar kötüleşti ki
onu bırakıp gitmem için yalvarmaya başladı. "Yapma" diyordu.
"Bırak öleyim. Yapamıyorum... Artık kaldıramıyorum.
Ben... ölmek istiyorum. Bırak beni burada". Ama çok açıktı ki
onu bıraktığım anda oracıkta vuracaklardı. Çünkü
yürüyüşte geride kalanlar oracıkta vuruluyordu.
Yollarda yürürken her yerde cesetler görüyorduk.
Çünkü gerçek bir ölüm yürüyüşüydü. Kabul edemedim. Kardeşimi
öylece orada bırakamazdım. Onu taşıdım. Sürükleyerek götürdüm. Onunla
sürekli konuşuyordum. "Kurtuluş çok uzakta değil.
Şimdi vazgeçemezsin. Şu anda vazgeçemezsin!" diyordum. Neyse, bir şekilde onu
sonraki kampa, Doğu Pomerania’daki
Gottendorf adlı yere götürebildim.
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
