Μόλις τα τρένα που μετέφεραν τους εκτοπισμένους έφταναν στα κέντρα εξόντωσης, οι φρουροί διέταζαν τα άτομα να αποβιβαστούν και να σχηματίσουν μια γραμμή. Στη συνέχεια υπέβαλαν τα θύματα σε μια διαδικασία διαλογής. Χώριζαν τους άντρες από τις γυναίκες και τα παιδιά. Ένας Ναζί, συνήθως ένας γιατρός των SS, εξέταζε στα γρήγορα κάθε άτομο για να αποφασίσει αν ήταν υγιές και αρκετά δυνατό για καταναγκαστική εργασία. Αυτός ο αξιωματικός των SS κατόπιν έδειχνε προς τα αριστερά ή τα δεξιά. Τα θύματα δεν γνώριζαν ότι από τη διαλογή αυτή κρινόταν αν θα ζήσουν ή θα εκτελεστούν. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι ανάπηροι και οι άρρωστοι είχαν ελάχιστες ελπίδες να επιβιώσουν αυτή την πρώτη διαλογή.

Όσοι είχαν επιλεγεί για εκτέλεση οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων. Για να αποφεύγουν τον πανικό, οι φρουροί των στρατοπέδων έλεγαν στα θύματα ότι τα πηγαίνουν να κάνουν ντους για να απαλλαγούν από τις ψείρες. Οι φρουροί τους διέτασσαν να παραδώσουν όλα τα τιμαλφή τους και να γδυθούν. Μετά τους οδηγούσαν γυμνούς στα «λουτρά», όπου ένας φρουρός έκλεινε και κλείδωνε την ατσάλινη πόρτα. Σε ορισμένα κέντρα εξόντωσης διοχέτευαν με σωλήνες μονοξείδιο του άνθρακα στους θαλάμους. Σε άλλα, οι φρουροί έριχναν σφαιρίδια από «Zyklon B» μέσα από τα φρεάτια εξαερισμού. Το Zyklon B ήταν ένα εξαιρετικά δηλητηριώδες εντομοκτόνο που το χρησιμοποιούσαν επίσης για την καταπολέμηση αρουραίων και εντόμων.

Συνήθως, μέσα σε λίγα λεπτά από την είσοδό τους στο θάλαμο αερίων, όλα τα άτομα πέθαιναν λόγω έλλειψης οξυγόνου. Φρουρούμενοι, άλλοι κρατούμενοι αναγκάζονταν να μεταφέρουν τις σορούς σε ένα δωμάτιο εκεί κοντά, όπου αφαιρούσαν τα μαλλιά, τα χρυσά δόντια και τα χρυσά σφραγίσματα. Αποτέφρωναν τα πτώματα σε κλιβάνους στα κρεματόρια ή τα έθαβαν σε ομαδικούς τάφους.

Πολλά άτομα κέρδισαν χρήματα από τη σύληση των σορών. Οι φρουροί των στρατοπέδων έκλεβαν μέρος του χρυσού. Τον υπόλοιπο χρυσό τον έλιωναν και τον κατέθεταν σε έναν τραπεζικό λογαριασμό των SS. Ιδιωτικές επιχειρήσεις αγόραζαν και χρησιμοποιούσαν τα μαλλιά για την παραγωγή διάφορων προϊόντων, όπως σχοινιά για πλοία και στρώματα.

Βασικές ημερομηνίες

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1939
ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝ ΑΝΑΠΗΡΟΥΣ

Οι συστηματικές δολοφονίες άρχισαν με τους Γερμανούς που οι Ναζί θεωρούσαν «ανάξιους να ζουν». Ομάδες «συμβούλων» επισκέπτονταν νοσοκομεία και θεραπευτήρια και αποφάσιζαν ποιοι επρόκειτο να πεθάνουν. Οι επιλεγμένοι ασθενείς μεταφέρονταν σε μία από τις έξι εγκαταστάσεις με θαλάμους αερίων που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «Ευθανασία»: Bernburg, Brandenburg, Grafeneck, Hadamar, Hartheim και Sonnenstein. Οι ασθενείς αυτοί φονεύονταν σε θαλάμους αερίων με χρήση μονοξειδίου του άνθρακα. Οι ειδικοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Ευθανασία» αργότερα διαδραμάτισαν αποφασιστικό ρόλο στη δημιουργία και τη λειτουργία των στρατοπέδων εξόντωσης.

8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1941
ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ

Αρχίζει η λειτουργία του στρατοπέδου εξόντωσης Κέλμνο. Οι Ναζί κατόπιν ίδρυσαν άλλα πέντε τέτοια στρατόπεδα: Μπέλζεκ, Σόμπιμπορ, Τρεμπλίνκα, Άουσβιτς-Μπίρκεναου (τμήμα του συμπλέγματος του Άουσβιτς) και Μαϊντάνεκ. Τα θύματα στο Κέλμνο δολοφονούνταν σε φορτηγά-θαλάμους αερίων (καμιόνια με καρότσες που έκλειναν αεροστεγώς, στο εσωτερικό των οποίων διοχέτευαν τα αέρια από την εξάτμιση του κινητήρα). Στα στρατόπεδα Μπέλζεκ, Σόμπιμπορ και Τρεμπλίνκα χρησιμοποιούσαν μονοξείδιο του άνθρακα που προερχόταν από ακινητοποιημένες μηχανές συνδεδεμένες με τους θαλάμους αερίων. Το Άουσβιτς-Μπίρκεναου, το μεγαλύτερο κέντρο εξόντωσης, διέθετε τέσσερις μεγάλους θαλάμους αερίων όπου χρησιμοποιούσαν το δηλητηριώδες αέριο Zyklon B (κρυσταλλικά σφαιρίδια υδροκυανίου). Στους θαλάμους αερίων στο Μαϊντάνεκ χρησιμοποιούσαν τόσο μονοξείδιο του άνθρακα όσο και Zyklon B. Εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων των κέντρων εξόντωσης στο πλαίσιο της «Τελικής Λύσης».

22 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944
ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΜΕ ΑΕΡΙΑ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΡΑΒΕΝΣΜΠΡΟΥΚ

Πραγματοποιούνται οι πρώτες καταγεγραμμένες δολοφονίες με αέρια στο στρατόπεδο συγκέντρωσης γυναικών Ράβενσμπρουκ. Οι θάλαμοι αερίων στο Ράβενσμπρουκ και στα άλλα στρατόπεδα που δεν είχαν σχεδιαστεί ειδικά ως κέντρα εξόντωσης -όπως το Στούτχοφ, το Μαουτχάουζεν και το Σαξχενάουζεν- είναι σχετικά μικροί. Αυτοί οι θάλαμοι αερίων είχαν κατασκευαστεί πρωτίστως για την εκτέλεση των αιχμαλώτων που οι Ναζί έκριναν «ακατάλληλους» για εργασία. Στα περισσότερα από αυτά τα στρατόπεδα χρησιμοποιούσαν Zyklon B στους θαλάμους αερίων.