Χιτλερική Νεολαία
Το Ναζιστικό Κόμμα προσπάθησε να επεκτείνει την επιρροή του σε όλες τις πτυχές της γερμανικής κοινωνίας. Η Χιτλερική Νεολαία και ο Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων δημιουργήθηκαν ως νεανικές οργανώσεις του Ναζιστικού Κόμματος για να μυήσουν τα παιδιά και τους εφήβους στην ιδεολογία και την πολιτική των Ναζί. Αυτές οι νεανικές οργανώσεις προετοίμαζαν τη νεολαία της Γερμανίας για πόλεμο.
Σημαντικά γεγονότα
-
1
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, το ναζιστικό κράτος κατάργησε όλες τις άλλες νεανικές οργανώσεις στη Γερμανία.
-
2
Το 1939, περισσότερο από το 82% των νέων (ηλικίας 10–18 ετών) που πληρούσαν τις προυποθέσεις, ανήκαν στη Χιτλερική Νεολαία ή στην αντίστοιχη οργάνωση για τα νεαρά κορίτσια, τον Σύνδεσμο Γερμανίδων Κορασίδων.
-
3
Ενώ τα κορίτσια προετοιμάζονταν για το μέλλον τους ως σύζυγοι και μητέρες, τα αγόρια συμμετείχαν στη στρατιωτική εκπαίδευση. Τους τελευταίους απεγνωσμένους μήνες του πολέμου, αγόρια προεφηβικής ηλικίας επιστρατεύθηκαν στην πολιτοφυλακή και την παραστρατιωτική ομάδα ενόπλων πολιτών της Γερμανίας τη λεγόμενη Volkssturm (Εθνοφυλακή).
Η Χιτλερική Νεολαία (Hitlerjugend ή HJ) ήταν το οργανωμένο κίνημα νεολαίας των Ναζί. Αποτελούνταν από διαφορετικά τμήματα για αγόρια και κορίτσια. Το τμήμα των αγοριών ονομάστηκε απλώς Χιτλερική Νεολαία. Το τμήμα των κοριτσιών ονομάστηκε Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων (Bund Deutscher Mädel, BDM).
Τον Ιανουάριο του 1933, όταν οι Ναζί ανέλαβαν την εξουσία, το κίνημα της Χιτλερικής Νεολαίας αριθμούσε περίπου 100.000 μέλη. Κατά το τέλος του ίδιου έτους, τα μέλη είχαν αυξηθεί σε περισσότερα από 2 εκατομμύρια (το 30% της γερμανικής νεολαίας ήταν ηλικίας 10–18). Τα επόμενα χρόνια, το ναζιστικό καθεστώς εφενός ενθάρρυνε, αφετέρου ασκούσε έντονες πιέσεις στα παιδιά και τους νέους να ενταχθούν στις οργανώσεις της Χιτλερικής νεολαίας. Ο ενθουσιασμός, η κοινωνική πίεση και ο εξαναγκασμός οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των μελών. Το 1937, τα μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας αυξήθηκαν σε 5,4 εκατομμύρια (το 65% των νέων ήταν ηλικίας 10–18 ετών). Το 1940, ο αριθμός αυτός ανήλθε σε 7,2 εκατομμύρια (82%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι απαγορευόταν στους Εβραίους να συμμετέχουν σε αυτές τις οργανώσεις. Η εβραϊκή νεολαία δημιούργησε τις δικές της νεανικές οργανώσεις στη Γερμανία τη δεκαετία του 1930.
Κινήματα νεολαίας πριν από την ανάληψη εξουσίας από τους Ναζί
Ο προσκοπισμός και τα κινήματα νεολαίας ήταν δημοφιλή στη Γερμανία από τα τέλη του δέκατου ένατου έως τις αρχές του εικοστού αιώνα. Όταν οι Ναζί ανέλαβαν την εξουσία στη Γερμανία το 1933, υπήρχαν πολλές πολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές νεανικές οργανώσεις. Τα μέλη αυτών των νεανικών οργανώσεων συχνά φορούσαν στολές προσκόπων.
Μία από αυτές τις νεανικές ομάδες ήταν η Χιτλερική Νεολαία, η οποία συνδεόταν με το Ναζιστικό Κόμμα. Αρχικά, η Χιτλερική Νεολαία ήταν η νεανική οργάνωση των Ναζί για αγόρια. Συγκροτήθηκε σύμφωνα με το πρότυπο της ενήλικης αντίστοιχης οργάνωσης, της παραστρατιωτικής οργάνωσης των Ναζί, με την ονομασία Τάγματα Εφόδου (Sturmabteilung, SA). Η Χιτλερική Νεολαία ήταν το δεύτερο παλαιότερο παραστρατιωτικό όργανο του Ναζιστικού Κόμματος.
Η οργάνωση ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της ως ο Σύνδεσμος Νεολαίας του Ναζιστικού Κόμματος (Jugendbund der NSDAP) τον Μάρτιο του 1922. Μετά από την απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης της Γερμανίας από τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Πραξικοπήματος της Μπυραρίας τον Νοέμβριο του 1923, η κυβέρνηση απαγόρευσε προσωρινά τις ναζιστικές οργανώσεις. Αυτή η απαγόρευση συμπεριελάμβανε τον σύνδεσμο νεολαίας. Ωστόσο, το κίνημα νεολαίας συνέχισε κρυφά τη δράση του, κυρίως ως το Μείζον Κίνημα Νεολαίας της Γερμανίας (Greater German Youth Movement), το οποίο ιδρύθηκε το 1924. Μετά την άρση της απαγόρευσης, η πλέον επίσημη οργάνωση νεολαίας του Ναζιστικού Κόμματος μετονομάστηκε σε Χιτλερική Νεολαία, Ένωση Νεολαίας Γερμανών Εργατών (Hitler-Jugend, Bund deutscher Arbeiterjugend) τον Ιούλιο του 1926. Αυτή η οργάνωση ενσωματώθηκε επίσημα στα Τάγματα Εφόδου (SA).
Η οργάνωση της Ναζιστικής Νεολαίας
Καθώς το Ναζιστικό Κόμμα απέκτησε δημοτικότητα στις αρχές της δεκαετίας του 1930, οι Ναζί αποφάσισαν να αυξήσουν την επιρροή τους και να προσεγγίσουν τη νεολαία της Γερμανίας. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, η Χιτλερική Νεολαία επεκτείνεται ώστε να περιλαμβάνει και αγόρια και κορίτσια. Το 1931, αποτελούνταν από τέσσερα τμήματα οργανωμένα ανά φύλο και ηλικία:
- Νεαροί Γερμανοί (Deutsches Jungvolk) για αγόρια ηλικίας 10 έως 14 ετών.
- Σύνδεσμος Νεαρών Κορασίδων (Jungmädelbund) για κορίτσια ηλικίας 10 έως 14 ετών.
- Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων (Bund Deutscher Mädel ή BDM) για κορίτσια ηλικίας 14 έως 18 ετών.
- Χιτλερική Νεολαία (Hitlerjugend) για αγόρια ηλικίας 14 έως 18 ετών.
Αργότερα, οι Ναζί δημιούργησαν ένα τμήμα εθελοντών στο πλαίσιο του Συνδέσμου Γερμανίδων Κορασίδων, για νεαρές γυναίκες ηλικίας 17–21 ετών, το οποίο ονόμασαν Πίστη και Ομορφιά (Glaube und Schönheit).
Το 1931, ο Μπάλντουρ Φον Σίραχ ορίστηκε υπεύθυνος της διοίκησης ολόκληρου του κινήματος Χιτλερικής Νεολαίας, το οποίο αποτελούνταν από τέσσερα τμήματα. Αργότερα το 1940, έγινε επικεφαλής του Ναζιστικού Κόμματος (Gauleiter) της Βιέννης, αλλά διατήρησε στενή σχέση με το κίνημα νεολαίας. Αντικαταστάτης του ήταν ο 27χρονος Άρτουρ Άξμαν, ένας από τους ηγέτες της Χιτλερικής Νεολαίας.
Ναζιστικοποίηση της Γερμανικής Νεολαίας
Ο ρόλος της Χιτλερικής Νεολαίας στο Ναζιστικό Καθεστώς
Στις αρχές του 1933, η Χιτλερική Νεολαία και ο Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στο νέο ναζιστικό καθεστώς. Μέσα από αυτές τις οργανώσεις, το ναζιστικό καθεστώς είχε ως στόχο να προσηλυτήσει τους νέους στη ναζιστική ιδεολογία. Αυτό ήταν μέρος της διαδικασίας Ναζιστικοποίησης της γερμανικής κοινωνίας. Στόχος αυτής της διαδικασίας ήταν η διάλυση των υφιστάμενων κοινωνικών δομών και παραδόσεων. Βασική αποστολή των ναζιστικών νεανικών οργανώσεων ήταν η άνευ όρων παράδοση και ενσωμάτωση της νεολαίας στο καθεστώς. Η νεολαία σε όλη τη Γερμανία φορούσε τις ίδιες στολές, τραγουδούσε τα ίδια ναζιστικά τραγούδια και συμμετείχε σε παρόμοιες δραστηριότητες.
Οι Ναζί χρησιμοποιούσαν το κίνημα της Χιτλερικής Νεολαίας για να κυριαρχούν σε κάθε πτυχή της ζωής της γερμανικής νεολαίας. Η συμμετοχή στην οργάνωση ήταν μια σημαντική δέσμευση από άποψη χρόνου. Τα μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας έπρεπε να παρευρίσκονται σε τακτικές συναντήσεις και εκδηλώσεις. Αυτές οι υποχρεώσεις αποσπούσαν τα παιδιά και τους νέους από άλλες προτεραιότητες, όπως η εκκλησία και το σχολείο.
Η ασφυχτική χρονική δέσμευση και η συχνή έκθεση στη ναζιστική ιδεολογία αποδυνάμωναν την επιρροή που ασκούσαν οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι άνθρωποι της εκκλησίας και άλλα άτομα σε θέσεις εξουσίας στη νεολαία. Στην πραγματικότητα, η Χιτλερική Νεολαία και ο Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων ενθάρρυναν τα μέλη τους να αναφέρουν στους ηγέτες τους τι συνέβαινε στα σχολεία, τις εκκλησίες και τις οικογένειές τους.
Εδραίωση του Κινήματος Νεολαίας
Το ναζιστικό καθεστώς ήθελε η Χιτλερική Νεολαία να είναι υπεύθυνη για το σύνολο της νεολαίας της Γερμανίας. Αντιμετώπιζαν τα άλλα κινήματα νεολαίας με ανταγωνισμό. Το 1933, οι πολιτικές νεανικές οργανώσεις είτε ενσωματώθηκαν γρήγορα είτε καταργήθηκαν. Ωστόσο, οι πολιτικά ουδέτερες και θρησκευτικές νεανικές ομάδες διήρκεσαν έως τη δεκαετία του 1930. Η διάλυση και η ενσωμάτωση των νεανικών οργανώσεων ήταν μέρος μιας κοινωνικής διαδικασίας που ονομάστηκε «Gleichschaltung» ή «συντονισμός».
Το 1936, ο νόμος περί Χιτλερικής Νεολαίας ανέφερε: «Η Χιτλερική Νεολαία περιλαμβάνει όλους τους νέους της Γερμανίας στην επικράτεια του Ράιχ». Με αυτόν τον νόμο, η Χιτλερική Νεολαία κατοχύρωσε το δικαίωμά της να επιλαμβάνεται όλων των ζητημάτων που σχετίζονταν με τη νεολαία. Η τυφλή υποταγή, ωστόσο, δεν ήταν καθολική.
Τον Μάρτιο του 1939, εκδόθηκε ένα νέο διάταγμα για την υποχρεωτική και καθολική υπαγωγή των νέων, ηλικίας 10 έως 18 ετών, στη Χιτλερική Νεολαία. Από το σημείο αυτό, η Χιτλερική Νεολαία έγινε το μοναδικό νόμιμο κίνημα νεολαίας στη ναζιστική Γερμανία. Το καθεστώς απείλησε ότι θα τιμωρούσε όσους δεν συμμορφώνονταν με τις ναζιστικές επιταγές.
Προετοιμασία της Νεολαίας για το Μέλλον
Το Ναζιστικό Κόμμα θεωρούσε τους νέους ως τους θεμελιωτές του νέου κόσμου. Οι νέοι ήταν μελλοντικά μέλη του κόμματος, οι μελλοντικές μητέρες, οι μελλοντικοί στρατιώτες. Συνεπώς, οι Ναζί τους έβλεπαν ως τον πιο ουσιαστικό παράγοντα για την επιβίωση και την υγεία της «Volksgemeinschaft» («Κοινότητα πολιτών»). Είχαν την ελπίδα να εκπαιδεύσουν τα παιδιά ώστε να αποκτήσουν και φυλετική συνείδηση και σωματική ακμή για να χτίσουν ένα νέο μέλλον για τη Γερμανία. Ως σύμβολο του μέλλοντος, η Χιτλερική Νεολαία ήταν συχνά παρούσα σε συγκεντρώσεις και πορείες του Ναζιστικού Κόμματος, καθώς και στις ετήσιες συγκεντρώσεις στη Νυρεμβέργη. Το ντοκιμαντέρ της Λένι Ρίφενσταλ Ο θρίαμβος της θέλησης (Triumph des Willens) δείχνει τον Χίτλερ να μιλάει και, στη συνέχεια, να χαιρετάει τα μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας στη συγκέντρωση στη Νυρεμβέργη το 1934.
Χιτλερική Νεολαία
Η Χιτλερική Νεολαία ήταν μια παραστρατιωτική οργάνωση. Σκοπός της ήταν να εκπαιδεύει τα αγόρια ως μελλοντικούς μαχητές και στρατιώτες για το όραμα του Ναζισμού. Ως επίσημη οργάνωση του ναζιστικού καθεστώτος, η Χιτλερική Νεολαία είχε στρατιωτική δομή σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Τα αγόρια συμμετείχαν σε στρατιωτικά γυμνάσια και μάθαιναν να χειρίζονται όπλα. Επίσης, εργάζονταν σε αγροκτήματα το καλοκαίρι και συμμετείχαν σε αθλητικούς αγώνες, ειδικά στην πυγμαχία. Ορισμένα βέβαια αγόρια απολάμβαναν την πρόκληση της σωματικής άσκησης, τον ανταγωνισμό και τη συντροφικότητα. Σε άλλους, ωστόσο, η απόλυτη προσήλωση στην προετοιμασία τους για να πολεμήσουν και να θυσιαστούν για την πατρίδα, δημιουργούσε συναισθήματα πίεσης και αποξένωσης.
Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων
Ο Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων είχε ως σκοπό την προετοιμασία των κοριτσιών για τον ρόλο τους ως μελλοντικές σύζυγοι και μητέρες. Τα κορίτσια συμμετείχαν επίσης σε αθλήματα, όπως η ενόργανη γυμναστική. Τα αθλήματα των κοριτσιών ήταν περισσότερο συλλογικά και συγχρονισμένα, παρά ανταγωνιστικά και ατομικά. Αυτές οι δραστηριότητες είχαν ως στόχο να αναδείξουν την αξία της συνεργασίας. Ο Σύνδεσμος μάθαινε στα κορίτσια να φροντίζουν το σπίτι και την οικογένεια. Τα κορίτσια διδάσκονταν ράψιμο, νοσηλευτική, μαγείρεμα και οικιακές δουλειές.
Η Αντίσταση της Νεολαίας
Το ναζιστικό κράτος προσπαθούσε να δημιουργήσει μια ομοιογενή νεανική κουλτούρα μέσω των χιτλερικών οργανώσεων νεολαίας. Εντούτοις μερικοί νέοι αρνούνταν να συμμετέχουν. Αυτό οφειλόταν άλλοτε σε πολιτικούς ή θρησκευτικούς λόγους και άλλοτε σε εφηβική επαναστατικότητα ή σε γενικότερη άρνηση για ένταξη σε συλλογικότητες.
Ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο στις μεγάλες πόλεις ήταν παράνομες ομάδες νέων που απέρριπταν την κυρίαρχη ιδεολογία της Χιτλερικής Νεολαίας. Αυτές οι ομάδες νέων είχαν απέχθεια προς την αφομοίωση και τη στρατιωτικοποίηση. Συνήθως, φορούσαν διαφορετικά ρούχα και δεν συμμετείχαν ενεργά στις δομημένες κοινωνικές δραστηριότητες. Σε πολλές παράνομες ομάδες νέων συμμετείχαν κορίτσια και αγόρια. Ορισμένες, επίσης, ενθάρρυναν περισσότερο τους ρευστούς ρόλους μεταξύ των φύλων σε σχέση με την άκαμπτη δομή που επέτρεπε η Χιτλερική Νεολαία.
Κάθε μία από αυτές τις ανεπίσημες, εναλλακτικές νεανικές ομάδες είχε τα δικά της χαρακτηριστικά. Η «Leipzig Meuten» ήταν μια κομμουνιστική αντι-ναζιστική ομάδα. Η σκληρή και βίαιη ομάδα «Edelweiss Pirates» πολλές φορές συγκρούστηκε με τα μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας. Τα μέλη της «Swing Kids», μιας εναλλακτικής ομάδας νέων με μεγαλύτερη παρουσία στο Αμβούργο, χόρευαν σουίνγκ και άκουγαν τζαζ. Τα μαλλιά τους ήταν μακριά και ντύνονταν με αμερικανικό ή βρετανικό στιλ.
Αυτοί οι επαναστάτες νέοι διέτρεχαν πραγματικό κίνδυνο να συλληφθούν από την Γκεστάπο και να φυλακιστούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Κινητοποίηση της Νεολαίας για τον Πόλεμο
Με την έναρξη του πολέμου το 1939, η Χιτλερική Νεολαία είχε ήδη προετοιμάσει μια γενιά νέων για να πολεμήσουν και να καταλάβουν ξένα εδάφη. Οι νεαροί άνδρες και γυναίκες που είχαν ενταχθεί στη Χιτλερική Νεολαία στα τέλη της δεκαετίας του 1930 διδάχτηκαν πρακτικές δεξιότητες και ναζιστικές ιδέες. Όσοι ήταν ήδη δεκαοχτώ χρονών, χρησιμοποίησαν αυτήν τη γνώση για να υπηρετήσουν στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας. Υπηρέτησαν ως στρατιώτες, αστυνομικοί, γραμματείς, νοσοκόμες και γιατροί.
Τα μέλη της επόμενης γενιάς της Χιτλερικής Νεολαίας ήταν ακόμα πολύ νεαρά για να καταταγούν στις στρατιωτικές και άλλες ναζιστικές οργανώσεις. Όμως, είχαν και εκείνα ρόλο στον πόλεμο. Η Χιτλερική Νεολαία και ο Σύνδεσμος Γερμανίδων Κορασίδων συμμετείχαν σε πολεμικά προγράμματα παροχής βοήθειας. Για παράδειγμα, ήταν υπεύθυνοι για την αποστολή δεμάτων βοήθειας για τα στρατεύματα στο μέτωπο.
Τα μεγαλύτερα αγόρια και κορίτσια στάλθηκαν σε ορισμένα εδάφη που προσαρτήθηκαν από τη Γερμανία πριν και κατά την έναρξη του πολέμου. Οι Ναζί πίστευαν ότι οι εθνοτικοί πληθυσμοί της Γερμανίας που ζούσαν εκτός των συνόρων της προπολεμικής Γερμανίας έπρεπε να «γερμανοποιηθούν» ξανά. Η Χιτλερική Νεολαία δίδαξε τη γερμανική γλώσσα και άλλες γερμανικές πολιτιστικές παραδόσεις σε αυτές τις κοινότητες.
Το Τέλος του Πολέμου
Καθώς κατέστη σαφές ότι η ναζιστική Γερμανία έχανε τον πόλεμο, το ναζιστικό καθεστώς αντιμετώπισε ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό. Συμμαχικές αεροπορικές επιδρομές κατέστρεψαν όλοκληρες περιοχές γερμανικών πόλεων. Αυτό δημιούργησε προβλήματα υλικοτεχνικής φύσεως και αύξησε σε μεγάλο βαθμό τις ελλείψεις στέγασης και εφοδιασμού. Κατά τη διάρκεια επιδρομών, το καθεστώς χρησιμοποίησε εφήβους ως χειριστές αντιαεροπορικών αεροβόλων. Στη συνέχεια, η νεολαία βοήθησε επίσης τους πολίτες που εκτοπίστηκαν από τις καταστροφές μέσα από ποικίλα προγράμματα ανακούφισης. Για παράδειγμα, τα κορίτσια παρείχαν εθελοντική εργασία στα σισσίτια, φρόντιζαν τους άστεγους και υπηρέτησαν ως βοηθοί νοσοκόμες.
Το 1943, το Waffen-SS δημιούργησε μια ειδική μεραρχία που επανδρώθηκε από μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας. Σε αυτή τη μεραρχία κατατάχθηκαν αγόρια που γεννήθηκαν το 1926 (ηλικίας 16 ή 17 ετών το 1943). Αρχικά η μεραρχία απεστάλη στη Γαλλία. Εκεί, διέπραξε αρκετές σφαγές, όπως η σφαγή στο αβαείο της Ardenne Καναδών αιχμαλώτων πολέμου. Εκτέλεσε επίσης Γάλλους ως αντίποινα, γεγονός που έμεινε γνωστό ως η σφαγή της Ascq. Επιπλέον, αυτοί οι νέοι πολέμησαν κατά συμμαχικών στρατευμάτων στη Μάχη της Νορμανδίας στη Γαλλία και στη Μάχη του Bulge στο Βέλγιο.
Τους τελευταίους μήνες του πολέμου, άρρενες ηλικίας 16 έως 60 ετών κατατάχθηκαν σε μια νέα αμυντική πολιτοφυλακή, τη λεγόμενη Volkssturm (ανθρώπινη θύελλα). Αυτή η πολιτοφυλακή προσχώρησε στον τακτικό στρατό στις τελευταίες αμυντικές μάχες εναντίον συμμαχικών στρατευμάτων.
Ελλιπώς εξοπλισμένοι και ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι, χιλιάδες νέοι πολέμησαν και πέθαναν στο όνομα του γερμανικού πολεμικού ιδεώδους, ακόμη και όταν η ήττα ήταν πλέον αναπόφευκτη.
Μετά τον Πόλεμο
Όπως και το ναζιστικό κόμμα, η Χιτλερική Νεολαία και ο Σύνδεσμος Γερμανών Κορασίδων απαγορεύτηκαν μετά τον πόλεμο. Μέχρι τότε, ωστόσο, εκατομμύρια νέοι, ανήλικες και ενήλικες, είχαν περάσει την εύπλαστη παιδική τους ηλικία ως μέλη των οργανώσεων της Χιτλερικής Νεολαίας. Αυτές οι οργανώσεις είχαν τεράστια επιρροή στη γερμανική κοινωνία του εικοστού αιώνα.
Υποσημειώσεις
-
Footnote reference1.
According to Gerhard Rempel, Hitler’s Children: The Hitler Youth and the SS (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2015), p. 268.