Ένα από επτά παιδιά, η Sarah μεγάλωσε σε μια εβραϊκή, θρησκευόμενη οικογένεια που μιλούσε γίντις, στο Sokolow Podlaski, μια εργοστασιακή πόλη στην κεντρική Πολωνία με μεγάλο πληθυσμό Εβραίων που αριθμούσε περίπου 5.000. Οι γονείς της Sarah ήταν ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης με σιτηρά. Το 1930, η Sarah ξεκίνησε να παρακολουθεί δημόσιο δημοτικό σχολείο στο Sokolow Podlaski.
1933-39: Μετά την αποφοίτηση από το γυμνάσιο το 1937 σε ηλικία 14 ετών, η Sarah βοήθησε τη μητέρα της που ήταν πλέον χήρα με την οικογενειακή επιχείρηση σιτηρών. Δύο χρόνια αργότερα, η Γερμανία επιτέθηκε στην Πολωνία. Γερμανικά αεροσκάφη βομβάρδισαν την αγορά του Sokolow Podlaski και άλλους στόχους άμαχου πληθυσμού. Στις 20 Σεπτεμβρίου, γερμανικά στρατεύματα εισήλθαν στην πόλη και τρεις μέρες αργότερα πυρπόλησαν τη συναγωγή. Οι Γερμανοί στη συνέχεια κατάσχεσαν την επιχείρηση σιτηρών της οικογένειας.
1940-42: Τα επόμενα δύο χρόνια, οι Γερμανοί επέβαλαν περιορισμούς στους Εβραίους, τελικά διατάζοντάς τους να φορούν ένα αναγνωριστικό εβραϊκό αστέρι στα ρούχα τους. Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1941, οι Γερμανοί ίδρυσαν ένα γκέτο και συγκέντρωσαν εκεί τους Εβραίους της πόλης. Περίπου ένα χρόνο αργότερα, στην πιο ιερή εορτή της εβραϊκής θρησκείας, την Ημέρα της Εξιλέωσης, οι Γερμανοί ξεκίνησαν να συλλαμβάνουν τους ανθρώπους στο γκέτο. Όσοι αντιστάθηκαν ή προσπάθησαν να κρυφτούν πυροβολήθηκαν. Η Sarah, η μητέρα της και ο μικρότερος αδελφός της στοιβάχθηκαν σε ένα βαγόνι τρένου.
Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1942, η Sarah και η οικογένειά της μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα. Εκεί δολοφονήθηκε με δηλητηριώδη αέρια σύντομα μετά την άφιξή της. Ήταν 19 ετών.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Frimit ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά που γεννήθηκαν από Εβραίους γονείς που μιλούσαν γίντις. Η οικογένεια Το 1920 οι Bursztyn μετακόμισαν σε ένα άνετο διαμέρισμα με δύο υπνοδωμάτια στην ίδια γειτονία στην οδό Mila 47. Η Frimit παρακολούθησε δημόσια σχολεία στη Βαρσοβία.
1933-39: Το 1939 έξι από τα αδέρφια και τις αδερφές μου είχαν ήδη φύγει από το σπίτι. Μόνο ο μικρότερος αδερφός μου κι εγώ μείναμε στο σπίτι και απολαμβάναμε την αναπόσπαστη προσοχή των γονιών μας. Είχα τελειώσει το σχολείο και είχα πολλούς φίλους. Ο πατέρας μου είχε αφήσει την επιχείρησή του και εργαζόταν στην εξαιρετική Αρτοποιία Kagan της Βαρσοβίας. Τίποτα δεν μπορούσε να μας έχει προετοιμάσει για τη γερμανική εισβολή το Σεπτέμβριο του 1939. Η πόλη μας παραδόθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου.
1940-44: Το διαμέρισμά μας ήταν στην καρδιά του γκέτο της Βαρσοβίας, που περικλείστηκε από τους Γερμανούς το Νοέμβριο του 1940. Απελάθηκα την 1η Μαΐου 1943 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαϊντάνεκ. Εκεί, ο καπνός από τα κρεματόρια σκέπαζε τον ουρανό και αιωρείτο πάνω από τους κρατούμενους. Τα δάχτυλα μου είχαν σπάσει και παραμορφωθεί καθώς, κάθε ημέρα, εγώ και ακόμη πέντε γυναίκες σπρώχναμε ένα βαρύ βαγόνι γεμάτο κοπριά στα χωράφια γύρω από το στρατόπεδο. Αν εργαζόμασταν πολύ αργά, μας μαστίγωναν. Βάζαμε το λίπασμα σε εκείνα τα χωράφια με γυμνά χέρια.
Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια η Frimit απελάθηκε σε επτά ακόμη ναζιστικά στρατόπεδα. Απελευθερώθηκε στο στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Turkheim στις 27 Απριλίου 1945. Το 1949 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Selma ήταν το νεότερο από τα τέσσερα παιδιά των Wijnberg και μοναχοκόρη. Όταν ήταν 7, η οικογένειά της έφυγε από το Γκρόνιγκεν για να ανοίξουν μια μικρή επιχείρηση στην πόλη Zwolle [στην Ολλανδία]. Εκεί οι γονείς της διατηρούσαν ένα μικρό ξενοδοχείο το οποίο προτιμούσαν οι Εβραίοι επιχειρηματίες που ταξίδευαν στην περιοχή. Κάθε Παρασκευή υπήρχε ζωοπανήγυρη και πολλοί από τους ζωέμπορους έρχονταν στο ξενοδοχείο των Wijnberg για καφέ και επαγγελματικές συναντήσεις.
1933-39: Στο σπίτι τηρούσαμε τις εβραϊκές παραδόσεις επειδή η μητέρα μου ήταν θρήσκα. Στο ξενοδοχείο τηρούσαμε τους εβραϊκούς διαιτητικούς νόμους. Μετά τις απογευματινές προσευχές της Παρασκευής, μαζευόμασταν γύρω από το τραπέζι και τραγουδούσαμε εβραϊκά τραγούδια. Πηγαίναμε και στη συναγωγή κάθε Σάββατο και μετά γυρνούσαμε σπίτι για ένα πλουσιοπάροχο γεύμα. Συμμετείχα πολύ ενεργητικά στις δραστηριότητες της σιωνιστικής νεολαίας και πήγαινα σε σιωνιστική κατασκήνωση κάθε καλοκαίρι.
1940-44: Οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ολλανδία το Μάιο του 1940. Το 1943 με εκτόπισαν στο στρατόπεδο θανάτου Σόμπιμπορ, όπου ήμουν ένα από τα λίγα άτομα που τα άφησαν να ζήσουν για να δουλεύουν. Στο τέλος της πρώτης μου ημέρας στο Σόμπιμπορ συγκεντρωθήκαμε για την αναφορά στον ανοιχτό χώρο του Στρατοπέδου 1. Στο Στρατόπεδο 3 υπήρχε μια φωτιά και η δυσωδία της σάρκας που καιγόταν ήταν ανυπόφορη. Κάποιος με ρώτησε «Ξέρεις τη σημαίνει αυτή η φωτιά;», εγώ ένευσα με το κεφάλι μου. Μου εξήγησε ότι ήταν νεκρική πυρά από τα άτομα της μεταγωγής μας. Στη συνέχεια η Γερμανοί μας διέταξαν να χορέψουμε σε ζευγάρια ενώ ένας κρατούμενος έπαιζε βιολί.
Απ’ όσο ξέρει, η Selma ήταν η μόνη γέννημα-θρέμμα Ολλανδή κρατούμενη που επέζησε από το στρατόπεδο εξόντωσης Σόμπιμπορ. Μετά τον πόλεμο παντρεύτηκε. Το 1957 μαζί με τον σύζυγό της εγκαταστάθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Abraham μεγάλωσε στην πόλη Czestochowa της Πολωνίας και έγινε κουρέας. Ο Abraham και η οικογένειά του μεταφέρθηκαν από το γκέτο της Czestochowa στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα το 1942. Στο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα, ο Abraham επιλέχθηκε για καταναγκαστική εργασία. Ήταν αναγκασμένος να κόβει τα μαλλιά των γυναικών προτού δηλητηριαστούν με αέρια και να ταξινομεί τα ρούχα από τις μεταφορές που έφθαναν. Ο Abraham δραπέτευσε από το στρατόπεδο το 1943 και επέστρεψε στην Czestochowa. Εργάστηκε σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας από τον Ιούνιο του 1943 μέχρι την απελευθέρωση από τα σοβιετικά στρατεύματα το 1945.
Προβολή ΑντικειμένουΤο 1939, ενώ η θητεία του Chaim στον πολωνικό στρατό πλησίαζε στην προγραμματισμένη λήξη της, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία. Οι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τον Chaim και τον έστειλαν στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία. Ως Εβραίος αιχμάλωτος πολέμου, ο Chaim αργότερα επέστρεψε στην Πολωνία. Τελικά, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ, όπου η υπόλοιπη οικογένειά του πέθανε. Στην εξέγερση του 1943 στο Σόμπιμπορ, ο Chaim σκότωσε έναν φρουρό. Δραπέτευσε με την κοπέλα του, Selma, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ένας αγρότης τους έκρυψε μέχρι την απελευθέρωση από τις σοβιετικές δυνάμεις, τον Ιούνιο του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939. Ο Leo και η οικογένειά του ζούσαν έγκλειστοι σε ένα γκέτο στο Λοντζ. Ο Leo υποχρεώθηκε να εργαστεί ως ράφτης σε ένα εργοστάσιο στρατιωτικών στολών. Το γκέτο στο Λοντζ διαλύθηκε το 1944, και ο Leo απελάθη στο Άουσβιτς. Εστάλη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Γκρος- Ρόζεν για καταναγκαστικά έργα. Όσο ο σοβιετικός στρατός κέρδιζε έδαφος, οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Έμπενσε στην Αυστρία. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Έμπενσεε απελευθερώθηκε το 1945.
Προβολή Αντικειμένου
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.