Η Lisa ήταν ένα από τα τρία παιδιά που απέκτησε μια θρησκευόμενη οικογένεια Εβραίων. Μετά την κατάληψη της ιδιαίτερης πατρίδας της από τους Γερμανούς το 1939, η Lisa και η οικογένειά της μετακόμισαν πρώτα στο Augustow και, στη συνέχεια, στο Slonim (στην υπό σοβιετική κατοχή ανατολική Πολωνία). Τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν το Slonim τον Ιούνιο του 1941, κατά τη διάρκεια της εισβολής στη Σοβιετική Ένωση. Στο Slonim, οι Γερμανοί ίδρυσαν ένα γκέτο το οποίο λειτουργούσε από το 1941 έως το 1942. Η Lisa τελικά δραπέτευσε από το Slonim και πήγε πρώτα στο Grodno και, στη συνέχεια, στη Βίλνα, όπου εντάχθηκε στο κίνημα της αντίστασης. Συμμετείχε σε μια ομάδα ανταρτών που πολεμούσε τους Γερμανούς από βάσεις στο δάσος Naroch. Οι Σοβιετικές δυνάμεις απελευθέρωσαν την περιοχή το 1944. Στο πλαίσιο του κινήματος Brihah («φυγή», «απόδραση») 250.000 Εβραίων επιζώντων του Ολοκαυτώματος από την Ανατολική Ευρώπη, η Lisa και ο σύζυγός της Aron προσπάθησαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη. Μην μπορώντας να εισέλθουν στην Παλαιστίνη, εγκαταστάθηκαν τελικά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πώς θα μπορούσα να σας περιγράψω τη σκηνή, καθώς κατηφορίσαμε από το λόφο; Ήταν μια σκηνή βγαλμένη από τον Ρομπέν των Δασών – άνθρωποι που περιφέρονταν με τουφέκια, κρέατα κρεμασμένα σε γάντζους, καλύβες, άνθρωποι που έβγαιναν από τις καλύβες, μεγάλος αριθμός ανθρώπων. Δεν θα πίστευα ποτέ ότι αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσε η αντίσταση, οι αντιστασιακοί. Νόμιζα ότι ζούσαν κρυμμένοι σε κάποιο μικρό μέρος, όπου κανείς δεν θα μπορούσε να τους βρει ποτέ, ή κάτι τέτοιο. Αυτό το μέρος έμοιαζε τόσο ανοιχτό. Έμοιαζε τόσο ανοιχτό και μας δέχθηκε αμέσως. Ο αρχηγός, ε, είχαμε πάει σε μια εβραϊκή μονάδα που λεγόταν «Εκδίκηση» -«Nekama» στα Εβραϊκά-, και ο αρχηγός τους ήταν ο Josef Glazman. Μας υποδέχθηκε με ανοιχτές αγκάλες και, ε, αμέσως όλοι ήθελαν να μάθουν ποιους είχαμε δει, ποιοι ήταν οι τελευταίοι άνθρωποι που είχαμε δει στο γκέτο.
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
