راه‌حل نهايی
”راه‌حل نهایی نازی‌ها برای مسئله یهود“ (”Endlösung der Judenfrage“)، کشتار جمعی عمدی و سازمان‌یافته یهودیان اروپایی بود. این واقعه، بین سالهای ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۵ رخ داد و از آن اغلب به عنوان ”راه‌حل نهایی“ (”Endlösung“) یاد می‌شود. ”راه‌حل نهایی“، نقطه‌ی اوج آزار و اذیت فجیع یهودیان اروپا توسط نازی‌ها بود. در نتیجه، از بخش‌های کلیدی هولوکاست محسوب می‌شود (۱۹۴۵-۱۹۳۳).
آلمانی‌ها برای اجرای ”راه‌حل نهایی“، کشتار یهودیان اروپا را سازمان‌دهی کرده و به اجرا گذاشتند. آنها با اجرای سیاست‌هایی که منجر به گرسنگی، بیماری، اقدامات تروریستی، و تیرباران گروهی و مسموم‌سازی با گاز می‌شد، یهودیان را به قتل رساندند.
آیا نازی‌ها همیشه برای کشتار یهودیان برنامه داشتند؟
خیر، وقتی نازی‌ها در سال۱۹۳۳ در آلمان به قدرت رسیدند، برنامه‌ای برای کشتار یهودیان اروپا نداشتند. با این حال، نازی‌ها یهودستیز بودند. آنها یهودیان آلمان را یک مشکل می‌انگاشتند. یکی از پرسش‌های عمده برای نازی‌ها این بود که: چگونه از جامعه‌ی یهودیان در آلمان خلاص شویم؟ نازی‌ها این موضوع را غالباً ”مسئله یهود“ عنوان می‌کردند.
کشتار گروهی، اولین راه‌حل نازی‌ها برای ”مسئله یهود“ نبود. در حقیقت، نازی‌ها انواع سیاست‌ها و برنامه‌های یهودستیزانه را آزمایش کردند. برای مثال، در طول دهه‌ی ۱۹۳۰، تلاش کردند تا یهودیان را مجبور به مهاجرت کنند.
اما جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹)، درک نازی‌ها از ”مسئله یهود“ را تغییر داد. در نهایت، آنها تصمیم گرفتند که مهاجرت اجباری یهودیان، راه‌حل عملی نمی‌تواند باشد.
جنگ جهانی دوم چگونه سیاست‌های یهودستیزانه‌ی نازی‌ها را تغییر داد؟
در اولین سالهای جنگ جهانی دوم، آلمان نازی بیشتر بخش‌های اروپا را فتح کرد. در نتیجه‌ی توسعه‌ی قلمروی نازی‌ها و متحدانشان، بین سالهای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۱، میلیون‌ها یهودی اروپایی، تحت کنترل آلمان قرار گرفتند.
در طول این دوره، ”مسئله یهود“ برای نازی‌ها اهمیت جدیدی پیدا کرد. سیاست‌های یهودستیزانه‌ی نازی‌ها، بیش از پیش تشدید شد. این سیاست‌ها، هزاران جامعه‌ی یهودی را تحت تأثیر خود قرار داد. با این‌حال، نازی‌ها بلافاصله تصمیم نگرفتند که دست به کشتار جمعی (”راه‌حل نهایی“) بزنند.
در آغاز جنگ، نازی‌ها جابجایی کل جوامع یهودی را مد نظر داشتند. آنها طرح‌هایی را برای فرستادن یهودیان به ناحیه حفاظت‌شده‌ای در لهستان تحت اشغال آلمان، به سیبری، یا حتی به ماداگاسکار (جزیر‌ه‌ای در کنار ساحل افریقا) بررسی کردند. در نهایت، به این نتیجه رسیدند که اجرای این طرح‌ها خیلی سخت است. به همین دلیل، نازی‌ها به دنبال راه‌حل‌های دیگری برای حل ”مسئله یهود“ بودند.
در لهستان تحت اشغال آلمان و سالهای ۱۹۳۹ و ۱۹۴۰، آلمانی‌ها شروع به ساخت محله‌های یهودی‌نشین کردند. آنها این محله‌های یهودی‌نشین را برای جداسازی یهودیان از غیریهودیان محلی به وجود آوردند. محله‌های یهودی‌نشین، مناطق مجزایی از شهرهایی بودند که اشغالگران آلمانی، یهودیان را مجبور می‌کردند در شرایط پرازدحام و غیربهداشتی در آنجا زندگی کنند. این نواحی غالباً با دیوار و یا موانع دیگر، محصور شده بودند. بسیاری از ساکنین محله‌های یهودی‌نشین بر اثر بیماری، قحطی و بدرفتاری‌های بی‌رحمانه کشته شدند.
نازی‌ها چه زمان و چگونه کشتار گروهی یهودیان را به‌صورت سازمان‌یافته آغاز کردند؟
نازی‌ها از سال ۱۹۴۱، کشتار گروهی سازمان‌یافته یهودیان را آغاز کردند. این کشتار سازمان‌یافته، بعد از حمله‌ی آلمان به اتحاد جماهیر شوروی در ماه ژوئن همان سال آغاز شد.
وقتی ارتش آلمان به سمت شرق به طرف قلمروی تحت کنترل شوروی حرکت می‌کرد، یگان‌های پلیس و نیروهای ویژه اس‌اس، پشت آنها حرکت می‌کردند. وظیفه آنها تضمین امنیت و حذف دشمنان ”آلمان نازی“، یعنی کمونیست‌ها و یهودیان بود. در عمل، این واحدها، کار تیرباران گروهی را انجام می‌دادند. خیلی زود، آنها کشتار همه‌ی جوامع یهودی، از جمله مردان، زنان و کودکان را آغاز کردند. گاه این واحدها، در کنار تیرباران گروهی، یهودیان و سایرین را با استفاده از واگن‌های سیار گاز به قتل می‌رساندند.
تیرباران گروهی سازمان‌یافته و مسموم کردن با گاز، افراطی‌گری سیاست‌های یهودستیزانه‌ی نازی‌ها را منعکس می‌کند .این اعمال، آغاز ”راه‌حل نهایی“ را رقم زد.
کشتارگاه‌ها چه نقشی در ”راه‌حل نهایی“ ایفا کردند؟
نازی‌ها کشتارگاه‌ها را به‌عنوان بخش کلیدی ”راه‌حل نهایی“ برای حل ”مسئله‌ی یهود“، برای کشتار گروهی بنا کردند. در این مراکز کشتار، نازی‌ها از اتاقک‌های گاز یا واگن‌های گاز سیار برای کشتن یهودیان و سایر افراد استفاده می‌کردند.
پنچ مرکز کشتار وجود داشت: خلمنو، بلزک، سوبیبور، تربلینکا، و آشویتس-بیرکناو.
آلمانی‌ها، یهودیان را از سراسر اروپا به این کشتارگاه‌ها تبعید می‌کردند. بسیاری از تبعیدها از محله‌های یهودی‌نشین ساخته‌شده توسط آلمانی‌ها در لهستان تحت اشغال آلمان و جاهای دیگر آغاز شد.
آیا ”راه‌حل نهایی“ همان هولوکاست است؟
خیر، ”راه‌حل نهایی“ همان هولوکاست نیست.
”هولوکاست“، شکنجه و کشتار سازمان‌یافته‌ی یهودیان اروپا با حمایت دولت بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ می‌باشد. ”هولوکاست“ توسط آلمان نازی و متحدان آن سازمان‌دهی و انجام شد.
”راه‌حل نهایی مسئله یهود“، آخرین مرحله‌ی هولوکاست بود و از ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۵ روی داد. در واقع، قتل عمد گروهی و برنامه‌ریزی‌شده‌ی یهودیان اروپا بود. یهودیان بسیاری پیش از آغاز ”راه‌حل نهایی“ کشته شدند با این حال، اکثریت یهودیانی که در ”هولوکاست“ مردند، به‌عنوان بخشی از ”راه‌حل نهایی“ کشته شدند.
چند یهودی در ”هولوکاست“ کشته شدند؟
در مجموع، نازی‌ها و همدستان و متحدان آنها شش میلیون یهودی را در ”هولوکاست“ کشتند. این رقم تقریباً دو سوم جمعیت یهودیان قبل از جنگ در اروپا است.
تاریخ‌های مهم
فوریه ۱۹۴۰
ساخت محله یهودی‌نشین ووچ
در فوریه ۱۹۴۰، پیش از شروع ”راه‌حل نهایی“، مقامات آلمان، محله‌ی یهودی‌نشینی را در ووچ، شهری در لهستان تحت اشغال آلمان، می‌سازند. در این زمان، ووچ دومین بزرگترین جمعیت یهودیان اروپا را در خود جای داده است. در ۱۹۴۰، آلمانی‌ها بیش از ۱۶۰،۰۰۰ یهودی لهستانی را مجبور به سکونت در محله‌ی یهودی‌نشین ووچ کردند. این محله، با سیم خاردار و حصارهای چوبی محصور شده است. کار اجباری، ازدحام بیش از حد و گرسنگی از ویژگی‌های شاخص زندگی در محله‌ی یهودی‌نشین ووچ است.
ساخت محله‌ی یهودی‌نشین ووچ، نمونه‌ای از تلاش‌های آلمان برای جداسازی یهودیان از جمعیت غیریهود می‌باشد.
اکتبر-نوامبر ۱۹۴۱
تبعید کردن یهودیان از غرب و مرکز اروپا به محله‌ی یهودی‌نشین ووچ
در اکتبر و نوامبر ۱۹۴۱، مقامات آلمان حدود ۲۰،۰۰۰ یهودی را از غرب و مرکز اروپا به محله‌ی یهودی‌نشین ووچ تبعید کردند. این شامل یهودیان شهرهایی مانند برلین، وین و پراگ نیز می‌شود. بسیاری از این یهودیان را افراد سالمند و بیمار تشکیل می‌دهند. بیش از ۳۰۰۰ نفر از آنها در هفت ماه اول جان می‌بازند. ورود این تبعیدی‌ها، زندگی در محله‌ی یهودی‌نشین ووچ را مختل و ازدحام بیش از حد را تشدید می‌کند.
این تبعیدها بخشی از تشدید سیاست یهودستیزانه‌ی نازی‌ها در پاییز ۱۹۴۱ می‌باشد. در این زمان، رهبران نازی تصمیم می‌گیرند که شهرهای آلمان را ”از یهودیان پاک کنند“ (که به آلمانی ”judenrein“ نامیده می‌شود). تبعید به شهرک یهودی‌نشین ووچ، اولین گام این فرآیند است.
۱۶ژانویه ۱۹۴۲
آغاز تبعید یهودیان از محله یهودی‌نشین ووچ به مرکز کشتار خلمنو
در ۱۶ ژانویه ۱۹۴۲، مقامات آلمان، تبعید یهودیان از محله‌ی یهودی‌نشین ووچ به مرکز کشتار خلمنو را به‌عنوان بخشی از ”راه‌حلی نهایی“ آغاز می‌کنند. آلمانی‌ها، کشتارگاه خلمنو را اختصاصاً برای کشتن یهودیان محله‌ی یهودی‌نشین ووچ و نواحی اطراف برپا می‌کنند. این کشتارگاه، در فاصله حدود ۳۰ مایلی از شهر ووچ واقع شده است. عملیات مسمومیت با گاز در کشتارگاه، در دسامبر ۱۹۴۱ آغاز می‌شود. در خلمنو، یهودیان تبعیدی در واگن‌های سیار گاز کشته می‌شوند.
در تابستان ۱۹۴۴، مقامات آلمان حدود ۷۷،۰۰۰ یهودی از محله‌ی یهودی‌نشین ووچ را در خلمنو می‌کشند. در مجموع حداقل ۱۶۷،۰۰۰ یهودی در خلمنو کشته می‌شوند. اکثریت آنها یهودیانی از منطقه مجاور، از جمله ووچ هستند.
