
Inwazja na Polskę, jesień 1939 r.
Niemieckie oddziały najechały Polskę 1 września 1939 r., co zapoczątkowało II wojnę światową. W odpowiedzi na tę agresję Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę nazistowskim Niemcom.
Najważniejsze fakty
-
1
Nazistowskie Niemcy miały ogromną przewagę militarną nad Polską. Atak na Polskę pokazał, że Niemcy są w stanie połączyć siły powietrzne i wojska pancerne, prowadząc nowy rodzaj wojny ruchomej.
-
2
17 września 1939 r. Związek Radziecki najechał wschodnią Polskę, pieczętując los tego kraju. Ostatnia operacyjna jednostka wojska polskiego poddała się 6 października.
-
3
Po klęsce Polski na początku października 1939 r. nazistowskie Niemcy i Związek Radziecki podzieliły kraj na mocy tajnej klauzuli zawartej w pakcie Ribbentrop-Mołotow.
Pakt o nieagresji między Hitlerem a Polską
Jedną z pierwszych znaczących inicjatyw polityki zagranicznej Adolfa Hitlera było podpisanie aktu o nieagresji z Polską w styczniu 1934 r. Ruch ten spotkał się z dezaprobatą wielu Niemców, którzy popierali Hitlera, ale mieli żal o to, że na mocy traktatu wersalskiego Polsce przypadły byłe niemieckie prowincje: Prusy Zachodnie, Poznań i Górny Śląsk. Jednak dla Hitlera celem zawarcia paktu było zminimalizowanie szansy na polsko-francuskie przymierze militarne przeciwko Niemcom, zanim ci zdążą się ponownie uzbroić.
Polityka ustępstw w Europie
W połowie i pod koniec lat 30. XX wieku Francja i szczególnie Wielka Brytania prowadziły politykę zagraniczną zwaną polityką ustępstw, blisko związaną z premierem Wielkiej Brytanii, Neville'em Chamberlainem. Jej celem było utrzymanie pokoju w Europie dzięki zgodzie na niemieckie żądania. W Wielkiej Brytanii opinia publiczna skłaniała się ku poparciu dla wprowadzenia poprawek w terytorialnych i militarnych postanowieniach traktatu wersalskiego. Ponadto ani Wielka Brytania, ani Francja nie czuły się gotowe pod względem wojskowym do przystąpienia do wojny z nazistowskimi Niemcami w 1938 r.
Wielka Brytania i Francja zasadniczo przyzwoliły na ponowne uzbrojenie Niemiec (lata 1935-1937), remilitaryzację Nadrenii (1936 r.) i aneksję Austrii (marzec 1938 r.). We wrześniu 1938 r., po przekazaniu Niemcom na mocy układu monachijskiego czechosłowackich terenów przygranicznych zwanych Krajem Sudetów, przywódcy Wielkiej Brytanii i Francji zmusili Czechosłowację – sojusznika Francji – aby uległa żądaniom Niemiec chcącym wcielić te tereny do swojego kraju. Mimo angielskich i francuskich zapewnień, że reszta Czechosłowacji pozostanie zjednoczona, Niemcy rozczłonkowali państwo czechosłowackie w marcu 1939 r., łamiąc postanowienia układu monachijskiego. Wielka Brytania i Francja zareagowały zapewniając integralność państwu polskiemu. Hitler natomiast wynegocjował pakt o nieagresji ze Związkiem Radzieckim. Pakt Ribbentrop-Mołotow z sierpnia 1939 r., zawierający tajne postanowienie, dzielące Polskę między dwie potęgi, umożliwił Niemcom zaatakowanie Polski bez obawy przed sowiecką interwencją.
Inwazja na Polskę i jej rozbiór
1 września 1939 r. Niemcy najechały Polskę. Aby uzasadnić ten atak, nazistowscy propagandyści zaczęli fałszywie utrzymywać, że Polska planowała – wraz ze swoimi sprzymierzeńcami Wielką Brytanią i Francją – otoczyć i podzielić Niemcy, oraz że Polacy prześladują etnicznych Niemców. W zmowie z niemiecką armią SS zainscenizowało udawany polski atak na niemiecką rozgłośnię radiową. Hitler użył go jako wymówki do rozpoczęcia akcji „odwetowej” przeciwko Polsce.
Polska mobilizacja nastąpiła późno, a ze względów politycznych armia tego kraju została niekorzystnie rozlokowana. Wrogowie Polaków mieli też wielką przewagę liczebną. Polska armia została pokonana w ciągu kilku tygodni, choć walczyła zawzięcie, a Niemcy ponieśli duże straty. Na linii od Prusów Wschodnich i Niemiec na północy po Śląsk i Słowację na południu niemieckie jednostki przy pomocy ponad 2,000 czołgów i 1,000 samolotów przebiły się przez polskie umocnienia graniczne i przypuściły potężny atak na Warszawę, otaczając ją. Po intensywnym ostrzeliwaniu i bombardowaniu Warszawa poddała się Niemcom 27 września 1939 r. Wielka Brytania i Francja, trzymając się danych Polsce zapewnień na temat jej granic, wypowiedziały wojnę Niemcom 3 września 1939 r. Związek Radziecki najechał wschodnią Polskę 17 września 1939 r. Wszelki opór zakończył się 6 października. Linia demarkacyjna dzieląca tereny Polski okupowane przez Niemców i Sowietów prowadziła wzdłuż Bugu.
Okupacja
W październiku 1939 r. Niemcy zaanektowały byłe polskie terytoria wzdłuż wschodniej granicy Niemiec: Prusy Zachodnie, Poznań, Górny Śląsk i byłe Wolne Miasto Gdańsk. Z reszty okupowanej przez Niemcy Polski (wliczając w to miasta takie jak Warszawa, Kraków, Radom i Lublin) utworzono tzw. Generalną Gubernię pod rządami cywilnego generalnego gubernatora, prawnika i członka NSDAP Hansa Franka.
Nazistowskie Niemcy zajęły resztę Polski po ataku na Związek Radziecki w czerwcu 1941 r. Polska pozostała pod niemiecką okupacją do stycznia 1945 r.
Czytaj dalej
Rossino, Alexander B. Hitler Strikes Poland: Blitzkrieg, Ideology, and Atrocity. Lawrence: University Press of Kansas, 2003.
Zaloga, Steve. Poland 1939: The Birth of Blitzkrieg. Westport, CT: Praeger, 2004.
Record, Jeffrey. The Specter of Munich: Reconsidering the Lessons of Appeasing Hitler. Washington, DC: Potomac Books, 2007.